Γιατί απέτυχε το Ποτάμι;

Το Ποτάμι δημιουργήθηκε πρίν από μερικούς μήνες σε μιά ιδαίτερα ευνοική συγκυρία.Με τον ανασχηματισμό του Απριλίου-Μαιου 2014, το κομματοσκυλικό σύστημα διακυβέρνησης, έδειχνε ότι δεν είχε καταλάβει τίποτα από την καταστροφική πορεία στην οποία είχε οδηγήσει την χώρα επί 40 χρόνια,και άρχισε και πάλι να προβάλλει κομματόσκυλα και πρακτικές που ήθελαν να "σκίσουν" τα μνημόνια, και φυσικά οδήγησε στο αδιέξοδο και στην εκλογική ήττα του κομματοσκυλισμού τον ιανουάριο του 2015.Παράλληλα, το νέο κομματοσκυλικό κόμμα του Σύριζα, δεν έπειθε με τις νερουλές γενικεύσεις του, ψηφοφόρους που είχαν κατανοήσει το αδιέξοδο των παραδοσιακών κομματοσκυλικών δυνάμεων, και που αναζητούσαν νέα πολιτική δύναμη εκτός κομματοσκυλικού πλαισίου.

Υπό αυτές τις συνθήκες, η δημιουργία ενός νέου κόμματος που θα διαχώριζε την θέση του τόσο από τον κομματοσκυλισμό, όσο και από τον νεο-κομματοσκυλισμό ήταν κάτι που αναζητούσε και ανέμενε ας πούμε το 10% των ψηφοφόρων.

Το γεγονός ότι κάποιος που γνώριζαν όλοι, δηλαδή Ο θεοδωράκης αποφάσισε την συγκεκριμμένη στιγμή να δημιουργήσει ένα τέτοιο κόμμα που εκλήφθηκε ώς αντι-κομματοσκυλικό, οδήγησε 6 από τους 10 έλληνες(στους 100) που πίστευαν ότι έπρεπε να τεθεί τέλος στον κομματοσκυλισμό, να ψηφίσει αυτό το κόμμα.

Εννέα μήνες μετά, το κόμμα αυτό δεν αντιπροσωπεύει πλέον παρά μόνο το 4% των ψηφοφόρων που ψήφισαν.Εχασε δηλαδή κοντα στους 150.000 ψηφοφόρους.Θα πρέπει να μας απασχολήσουν οι λόγοι αυτής της συντριβής.

Οπως πάντα σ'αυτές τις περιπτώσεις, θα πρέπει να αναλύσουμε τις τακτικές κινήσεις και την στρατηγική που ακολούθησε αυτό το νέο κόμμα.

Και πρέπει να διαπιστώσουμε όσο λυπηρό κι'αν είναι αυτό γιά αυτούς όπως εγώ που θέλαμε να τελειώσουμε μιά και καλά με την κομματοκρατία,ότι το κόμμα αυτό δεν είχε στρατηγική, και ανάλωσε τον χρόνο του και τις ενέργειες του σε τακτικές κινήσεις που δεν εξυπηρετούσαν καμμιά στρατηγική, αλλά το χειρότερο είναι ότι έδειχναν αυτές οι τακτικές κινήσεις σε όποιον δεν το έβλεπε, ότι το κόμμα αυτό δεν είχε στρατηγική.

Η ΕΛΛΕΙΨΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ Το κοινό στοιχείο που οδήγησε αρχικά ψηφοφόρους στο Ποτάμι ήταν η άρνηση της κομματοκρατίας.Ομως δεν δημιουργείς έναν νέο πολιτικό φορέα με μιά άρνηση.Πρέπει σύντομα να προβάλλεις πέρα από την άρνηση, τί θέλεις.Και εκει αρχίζει το μεγάλο πρόβλημα, δεδομένου ότι όλοι αυτοί που αρνούνται την κομματοκρατία δεν είναι δεξιοί 'η αριστεροί.Είναι και δεξιοί, και αριστεροί, και κεντρώοι, και απολιτικοί.Πρέπει να βρεις τρόπους να τους ενώσεις. Σ' αυτό το σημείο είναι που απέτυχε το Ποτάμι.Το να προβάλλεις την κοινή λογική, και την ποιότητα των στελεχών του του Ποταμιού δεν σου επιτρέπει να ενώσεις δεξιούς αριστερούς και κεντρώους σε ένα κοινό σκοπό.Σ' αυτό το σημείο είναι που ο Θεοδωράκης χρειαζόταν διανοούμενους γιά να του υποδείξουν τί έπρεπε να κάνει.Και δεν τους αναζήτησε διότι δεν κατάλαβε μάλλον το πρόβλημα.

Στο θέμα αυτό, δύο ήταν οι προσεγγίσεις που θα μπορούσαν να είχαν προκύψει.

Η πρώτη και πιό ριζοσπαστική θα ήταν να υιοθετήσει ο Θεοδωράκης την άποψη του Π.Κονδύλη, ήτοι να προβάλλει ότι οι ιδεολογίες είναι κατασκευασμένες από ανθρώπους θεωρίες, και να διατυμπανήσει και να κάνει αποδεκτό (να πείσει τους ψηφοφόρους του ) ότι η ιδεολογία του κόμματος είναι η απόρριψη κάθε ιδεολογίας και η εμμονή αποκλειστικά στην στρατηγική (που αλλάζει κάθε φορά που αποτυγχάνει ) όπως έκαναν οι αρχαίοι έλληνες.

Η θέση αυτή θα ήταν παρακινδυνευμένη σε μιά χώρα τόσο στατική όσο η σημερινή Ελλάδα όπου όλοι οι πολίτες νοιώθουν την ανάγκη να πιστεύουν σε κάτι, το οποίο δεν θέλουν να αλλάξει ότι κι' αν συμβεί.Οι έλληνες λατρεύουν την φωτογραφία που διαιωνίζει αυτό που βλέπουν.Απεχθάνονται τα βίντεο που δείχνουν την πραγματικότητα που είναι σε συνεχή κίνηση και δεν μπορεί να κοκκαλώσει.

Υπό αυτές τις συνθήκες, ίσως ο Θεοδωράκης να έπρεπε να είχε υιοθετήσει μιά λιγότερο ριζοσπαστική άποψη που θα συνένωνε δεξιούς, κεντρώους και αριστερούς,ήτοι την δημιουργία ενός κεντρώου κόμματος διαφοροποιημένου από τα λοιπά κεντρώα κόμματα με κάποιες βασικές ιδέες.Ομως δεν τα κατάφερε, διότι αυτές οι ιδέες που προέβαλλε (ατομικές ελευθερίες,δικαίωμα στο επιχειρείν,κοινωνική δικαιοσύνη,...)δεν διαφοροποίησαν το κόμμα του από τα λοιπά κόμματα.

ΟΙ ΤΑΚΤΙΚΕΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ Οι τακτικές κινήσεις δεν εξυπηρέτησαν την στρατηγική αφού αυτή δεν υπήρχε.Αντίθετα, όλες οι τακτικές κινήσεις έδειχναν σε όποιον δεν το είχε καταλάβει ότι το κόμμα αυτό δεν είχε στρατηγική.Το μόνο που συγκράτησε ο μέσος ψηφοφόρος γιά το Ποτάμι τους τελευταίους 9 μήνες ήταν ότι θα ψήφιζαν οι βουλευτές του οτιδήποτε αρκεί η χώρα να παραμείνει στο ευρώ.ότι δηλαδή η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ.

Υπό αυτές τις συνθήκες η αποτυχία ήταν σίγουρη, και προέκυψε.Είναι κρίμα, διότι η πολιτική αυτή κίνηση μπορούσε να μας απαλλάξει από την κομματοκρατία δια παντός.Φαίνεται όμως ότι δεν υπήρχαν οι άνθρωποι εκείνοι που θα μπορούσαν να εξηγήσουν στον Θεοδωράκη πώς λειτουργεί η ανθρώπινη φύση υπό τις συγκεκριμμένες συνθήκες.Το Ποτάμι απέτυχε γιά τους ίδιους περίπου λόγους που απέτυχε και η Δράση.