ΟΤΙ ΚΙ ΑΝ ΓΙΝΕΙ ΑΠΟ ΕΔΩ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΞΗΣ,ΔΕΝ ΘΑ ΞΑΝΑΒΙΩΣΟΥΜΕ ΠΙΑ ΤΗΝ ΖΩΗ ΠΟΥ ΕΙΧΑΜΕ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΡΟΝΟΙΟ

Οπως και γιά κάθε μεγάλη κρίση που προκύπτει στην ανθρωπότητα,έτσι και με την κρίση του κορωνοιού, κανένας δεν μπόρεσε ποτέ να την προβλέψει ακριβώς.Λέω ακριβώς, διότι, πολλοί, και ιδίως τα μεγάλα κράτη είχαν στα βασικά σενάρια τους μιά πανδημία.Ομως βλέπουμε σήμερα πόσο απροετοίμαστα ήταν όλα τα κράτη γιά την σημερινή κρίση.Αυτό συμβαίνει πάντα, διότι όσο φρικτό κι΄αν είναι το σενάριο που μπορεί να προβλέψει κανείς,υπάρχει πάντα η πιθανότητα ενός σεναρίου, ακόμα πιό φρικτού.

Σε ότι αφορά τους επιστήμονες,και εδώ προκύπτει μιά μεγάλη άγνοια.Οι επιστήμονες γνώριζαν τις προηγούμενες πανδημίες.Δεν γνωρίζουν όμως περίπου τίποτα ακόμα, γιά την σημερινή πανδημία. Αυτό που έχει σημασία σήμερα, είναι τουλάχιστον, να κατανοήσουμε όσο μπορούμε ότι συμβαίνει, και να σκεφτούμε όσο μπορούμε(όχι να προβλέψουμε) ποιά θα είναι η μεγάλη κατεύθυνση της ανθρωπότητας μετά τον κορονοιό.

1/ Η ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΚΟΡΟΝΟΙΟΥ ΟΠΩΣ ΤΗΝ ΒΙΩΝΟΥΜΕ ΣΗΜΕΡΑ

Αν και αντίστοιχες κρίσεις με την σημερινή, έχουν υπάρξει πολλές στην Ιστορία της ανθρωπότητας, πολλοί λίγοι από εμάς,έχουν βιώσει κάτι αντίστοιχο.Επιπλέον, ακόμα και αυτοί που είναι γνώστες των ιστορικών γεγονότων, ελάχιστα μπορούν να μας διαφωτίσουν διότι άλλες ήταν οι συνθήκες τότε, και άλλες είναι σήμερα.

Παρ όλα αυτά, πρέπει να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει, με βάση αυτά που γνωρίζουμε από το παρελθόν, και από το σήμερα.

α/"είμαστε σε πόλεμο"

Οι ηγέτες μας εξηγούν καθημερινά, ότι είμαστε σε πόλεμο.Και πράγματι είμαστε.Ομως, αν το σκεφτούμε καλά, και συγκρίνουμε την σημερινή κατάσταση με τους δύο παγκοσμίους πολέμους,νομίζω ότι η κατάσταση θυμίζει, όχι τους στρατιώτες στο μέτωπο, αλλά τους πολίτες που είχαν μείνει πίσω από το μέτωπο.

Τα κοινά στοιχεία κατά την γνώμη μου είναι τα εξής

-"μένουμε σπίτι" μας λένε σήμερα, γιά να τελειώσει όσο γίνεται πιό γρήγορα.Πρέπει να αντέξουμε, έλεγαν κατά την διάρκεια των πολέμων

-ο χρόνος δεν μετράει πλέον.Αυτό που ήταν αδιανόητο μιά μέρα πρίν κυρηχθεί ο πόλεμος, έγινε πραγματικότητα την επομένη μέρα από την κύρηξη του πολέμου.Το ίδιο και τώρα.Αυτό που ήταν αδιανόητο πρίν την απαγόρευση κυκλοφορίας,έγινε πραγματικότητα από την επόμενη μέρα.Ο χρόνος σταματά να μετρά.Δεν ξέρουμε πότε θα τελειώσει.Το μόνο που ξέρουμε είναι ότι μιά μέρα, θα τελειώσει.

-κατά την διάρκεια του πολέμου, όπως και σήμερα, οι άνθρωποι ήθελαν, τους βόλευε, να πιστεύουν ότι όλα θα παγώσουν γιά κάποια χρονική περίοδο,και μετά, θα επανέλθει η προγενέστερη κατάσταση, σαν να μην συνέβη τίποτα. -κατά την διάρκεια του πολέμου όπως και σήμερα,οι άνθρωποι σκέφτονται όσο μπορούν, τις φοβερές συνέπειες που θα προκύψουν μετά.Αλλοι σκέφτονται ότι θα είναι ελεγχόμενες.Αλλοι σκέφτονται ότι θα είναι τρομακτικές.Κανείς όμως δεν μπορεί να φανταστεί πώς ακριβώς θα είναι τα πράγματα μετά.

- όπως κατά την διάρκεια των πολέμων, έτσι και σήμερα,οι άνθρωποι αρχίζουν να εξοικειώνονται με τις εικόνες φρίκης(πτώματα, ομαδικοί τάφοι, κλπ...).Χρειάστηκε μόνο μερικές ημέρες, γιά να αποδεχθούν οι άνθρωποι, την απανθρωπιά.Ανθρωποι να πεθαίνουν, και συγγενείς να μήν μπορούν να είναι δίπλα τους, ή να παραστούν στην κηδεία τους.Η τραγικότητα της κοινωνικής ζωής έγινε αποδεκτή.

-όπως κατά την διάρκεια των πολέμων, έτσι και σήμερα, η θυσία, η αυταπάρνηση, η βοήθεια πρός τους άλλους, είναι πράγματα που προκαλούν τον θαυμασμό.

-όπως κατά την διάρκεια των πολέμων, έτσι και σήμερα,όλοι επιδιώκουν προστασία μέσα από τα σύνορα,το έθνος, την κοινότητα, την οικογένεια.

β/ ο άνθρωπος είναι ένα από τα πλάσματα του ζωικού βασιλείου

η σημερινή κρίση, μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε με τον πιό τραγικό τρόπο, ότι είμαστε απλώς πλάσματα του ζωικού βασιλείου, που αρρωσταίνουν, και έναντι αυτής της αρρώστειας,η υποτιθέμενη τεχνολογική μας εξέλιξη, τουλάχιστον γιά μιά χρονική περίοδο, δεν μπορεί να μας βοηθήσει.Ετσι

-μένουμε σπίτι

-χωρίς εμβόλιο

-χωρίς θεραπεία

Οπως έκαναν οι άνθρωποιο στην αρχαιότητα, ή στον μεσαίωνα

Τίποτα δεν άλλαξε μετά από τόσους αιώνες.

Είμαστε και τυχεροί, μάλλον, διότι από τον ιό, πεθαίνει ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού, και όχι ένα μεγάλο ποσοστό όπως συνέβη πολύ συχνά στο παρελθόν.

Επίσης είμαστε τυχεροί, διότι τα παιδάκια, μένουν έξω από αυτή την φρίκη.Ας φανταστούμε τι θα γινόταν, αν ο ιός είχε ως στόχο, κυρίως τα μικρά παιδιά.Θα είχαμε ήδη οδηγηθεί σε μιά κοινωνική αποσύνθεση.

γ/ μπροστά στην πολυπλοκότητα ενός προβλήματος,η προσφυγή στον κοινό νού είναι η μόνη λύση

Οταν ένα πρόβλημα επιβίωσης είναι σύνθετο,και η επιστήμη δεν είναι έτοιμη να δώσει λύση,αυτοί που μπορούν να το διαχειριστούν καλύτερα, είναι πάντα αυτοί που προσφεύγουν στον κοινό νού.

Αν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των κρατών (που υπάρχουν) σε ότι αφορά την διαχείριση αυτής της κρίσης,αυτές οι διαφορές δεν έχουν να κάνουν με το πόσο είναι ανεπτυγμένο είναι ένα κράτος ή πόσο πλούσιο είναι σε σχέση με ένα άλλο κράτος.

Τα κράτη που τα πήγαν καλύτερα, είναι αυτά, που έχοντας συνείδηση των ικανοτήτων τους και των αδυναμιών τους,προσέφυγαν στον κοινό νού γιά την προφύλαξη του πληθυσμού τους.Πήραν τα μέτρα που μπορούσαν να πάρουν με βάση τις δυνατότητες τους.Οι φτωχές χώρες, ή αυτές που δεν είχαν πολλά οικονομικά μέσα,ζήτησαν από τους κατοίκους τους να απομονωθούν στα σπίτια τους, αφού δεν είχαν οποιοδήποτε άλλο μέσο (έστω μιά μάσκα) προστασίας.Και το έκαναν με σχέδιο, δηλαδή με απλά διοικητικά μέτρα.

δ/ η αμφιταλάντευση μεταξύ προστασίας της ανθρώπινης ζωής και της οικονομικής καταστροφής

Κάποια στιγμή, όταν αυτή η κρίση τεθεί υπό έλεγχο,θα έρθει η ώρα του απολογισμού σε κάθε χώρα.Και θα υπάρξουν και πολύ σοβαρές συνέπειες γιά κάποιους από τους κυβερνώντες του πλανήτη.Το θέμα δεν θα τεθεί μεταξύ αυτών που έλαβαν έγκαιρα μέτρα και αυτών που δεν έλαβαν έγκαιρα μέτρα.Κάποιοι από αυτούς που έλαβαν μέτρα, δεν το έκαναν επειδή ήταν πιό ηθικοί ηγέτες σε σχέση με τους άλλους, αλλά επειδή συνειδητοποίησαν γρήγορα τις συνέπειες γιά τους ίδιους σε περίπτωση που δεν ελάμβαναν γρήγορα μέτρα.Κάποιοι από αυτούς που δεν έλαβαν μέτρα, δεν το έκαναν επειδή είναι πιό ανήθικοι από άλλους, αλλά απλά επειδή δεν κατάλαβαν την κρισιμότητα της κατάστασης.Και φυσικά υπάρχουν και αυτοί που δεν έλαβαν μέτρα εσκεμμένα ενώ γνώριζαν την κρισιμότητα της κατάστασης.Αυτοί θα τιμωρηθούν αναπόφευκτα.

Ετσι, μέσα σε μιά τέτοια κρίση, όπου επικρατεί η άγνοια, το άγνωστο,το μικρο-πολιτικό συμφέρον κλπ...,η ηθική είναι και πάλι εδώ ως πυξίδα συμπεριφοράς γιά τους ηγέτες.Οπως πάντα.Με βάση αυτό θα κριθούν, και όχι με βάση τους νόμους.

ε/όταν μιά τόσο μεγάλη κρίση μας χτυπά την πόρτα, οι ιδεολογικές αγκυλώσεις μας, πάνε με την μιά περίπατο

Ξαφνικά, με το που προέκυψε η κρίση, τα κρατικά ελλείμματα δεν ήταν πιά πρόβλημα.Μέχρι τότε ήταν εγκλήματα.

Με το που προέκυψε η κρίση, και καμμιά χώρα δεν είχε αυτάρκεια σε φάρμακα, μάσκες,νοσοκομειακό εξοπλισμό,κλπ...όλοι οι ηγέτες ανα την υφήλιο,που δεν ήταν αντίθετοι στην παγκοσμιοποίση, δηλαδή την μεταφορά της βιομηχανικής παραγωγής σε χώρες με χαμηλό μεροκάματο όπως η Κίνα,ξαφνικά ανακάλυψαν ότι η μή εθνική επάρκεια στην παραγωγή αυτών των αγαθών,ήταν μιά τρέλα.Μιά τρέλα όμως που υπηρετούσαν χωρίς κανένα πρόβλημα μέχρι να χτυπήσει την πόρτα η κρίση.

Τέλος, με το που προέκυψε η κρίση, οι ηγέτες μας ανακάλυψαν την κοινωνική σημασία του νοσηλευτικού προσωπικού,του ντελιβερά, του απλού αστυνομικού,του σκουπιδιάρη.Μέχρι να χτυπήσει την πόρτα η κρίση, όλοι αυτοί και πολλοί άλλοι που παλεύουν καθημερινά γιά να βγάλουν ένα μισθό γιά να επιβιώσουν αλλά και να συνεισφέρουν στην κοινωνία,ήταν γιά τους ηγέτες μας αναλώσιμοι.Ανθρωποι δηλαδή που μπορείς εύκολα να αντικαταστήσεις με άλλους.Ενα τίποτα δηλαδή.

Βλέπουμε δηλαδή πόσο οι αντιλήψεις μας αλλάζουν από την μιά μέρα στην άλλη, μπροστά στον κίνδυνο.Σε στιγμές σαν αυτές που ζούμε, είναι που κατανοούμε καλύτερα τι είναι οι ιδεολογικές αγκυλώσεις, δηλαδή κατασκευασμένες ιδέες που δεν αντέχουν στον χρόνο.

2/ Η ΖΩΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΚΟΡΟΝΟΙΟ

Αυτή η πανδημία άλλαξε ήδη πολλά.Ομως αυτά που άλλαξε ήδη δεν είναι τίποτα, μπροστά σε αυτά που θα αλλάξουν αύριο.Αυτή τουλάχιστον είναι η δική μου εκτίμηση.

Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ακόμα και σήμερα, ότι αυτό που βιώνουμε είναι μιά παρένθεση που θα κλείσει σύντομα, και θα επιστρέψουμε και πάλι στην προηγούμενη ζωή μας.Προς αυτό το σκεπτικό, πρασπαθούν να μας πείσουν και οι κυβερνήσεις παγκοσμίως.Είναι λογικό αυτό.Οι αλλαγές που θα προκύψουν είναι τόσο μεγάλες, που θα πρέπει να προκύψει ο απαραίτητος χρόνος έτσι οι άνθρωποι να το συνειδητοποιήσουν σταδιακά.

Σε ότι αφορά την ζωή μετά την απαγόρευση κυκλοφορίας, οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται τις οικονομικές συνέπειες.Σωστά.Ομως εδώ δεν θα αναφερθώ στις οικονομικές συνέπειες.Οχι επειδή δεν θα είναι σημαντικές, αλλά επειδή είναι ακόμα νωρίς.Θα αναφερθώ και σε αυτές σύντομα, σε ξεχωριστή μου ανάρτηση.

Πάντως η ιστορία μας διδάσκει ότι δεν μπορούμε να βάλουμε την ανθρωπότητα σε παρένθεση η να την παγώσουμε γιά κάποια περίοδο, και μετά να επανέλθει η προγενέστερη κατάσταση σαν να μην είχε συμβεί τίποτα.Θα υπάρξει ένα αύριο, αλλά θα είναι ένα διαφορετικό αύριο.

Αν εξαιρέσουμε προς το παρόν την οικονομία, οι συνέπειες(εκτός των ιατρικών που κανείς δεν γνωρίζει) κατά την γνώμη μου θα έχουν να κάνουν κυρίως με τα εξής

-την καθημερινή ζωή

-την κοινωνική/πολιτική ζωή της κάθε χώρας

-την γεωπολιτική

α/ η καθημερινή ζωή

Θα βιώσουμε μιά μεγάλη χρονική περίοδο, όπου η καθημερινή μας ζωή θα είναι περίπου αυτή που βιώνουμε σήμερα.Θα πρέπει να κρατάμε αποστάσεις, να φοράμε μάσκες και γάντια,θα αποφεύγουμε τα ταξίδια και τα καταστήματα, και γενικά θα έχουμε όπως σήμερα μιά φοβία ότι ο κορονοιός είναι δίπλα μας και θα μας βλάψει.Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι αυτή η χρονική περίοδος θα κρατήσει πολύ.Κανένας δεν μπορεί να ξέρει πόσο.

Ακόμα όμως και όταν ανακαλυφθεί μιά θεραπεία ή ένα εμβόλιο,οι συνήθειες μας αυτές δεν θα αλλάξουν δραματικά.Ακόμα και όταν απαλλαγούμε από αυτή την πανδημία, θα σκεφτόμαστε την επόμενη.Δεν είναι τυχαίο ότι στην Ασία, από τότε που εκδηλώθηκε η μεγάλη υγειονομική κρίση του 2008/2009, και ενώ πέρασαν δέκα χρόνια, οι άνθρωποι όλα αυτά τα δέκα χρόνια συνέχισαν να φοράνε μάσκες κάθε φορά που έρχονται σ' επαφή με πολλούς ανθρώπους όπως για παράδειγμα στα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Πέρα από την συνεχή αγωνία μας ότι ενδέχεται να κολλήσουμε τον ιό, οι γνωστές καθημερινές μας συνήθειες θα αλλάξουν δραματικά.Θα πρέπει να ξεχάσουμε γιά πολύ καιρό την έξοδο με φίλους για καφέ,ή εστιατόριο.Θα πρέπει να ξεχάσουμε τις παραλίες με τον συνωστισμό που ξέραμε.Θα πρέπει να ξεχάσουμε γιά πολύ καιρό τους χώρους εργασίας όπου οι εργαζόμενοι ήταν ο ένας δίπλα στον άλλο.

Η τηλεργασία, θα αναπτυχθεί.Οι σχέσεις μας με τις τράπεζες και τις δημόσιες υπηρεσίες θα μειωθούν πάρα πολύ.Η χρήση του υπολογιστή μας θα γίνει πολύ πιό ευρεία, όχι μόνο γιά τις χρηματικές συναλλαγές ή την ενημέρωση, αλλά και γιά τις αγορές μας. Οι συνθήκες ζωής στα γηροκομεία, τα νοσοκομεία, τις φυλακές, θα αλλάξουν σημαντικά.Ο τρόπος με τον οποίο θα επισκεπτόμαστε τα σούπερ μάρκετ ή τις εκκλησίες θα αλλάξει επίσης.Τίποτα ουσιαστικά δεν θα είναι όπως πρίν σε ότι αφορά την καθημερινή μας ζωή.

β/ η κοινωνική /πολιτική ζωή σε κάθε χώρα

Και εδώ, οι αλλαγές θα είναι μεγάλες.

Οι οικογένειες θα περιορίσουν τις κοινωνικές τους επαφές για πολύ καιρό.Ακόμα και εντός των ευρύτερων οικογενειών,θα υπάρξει μιά αποστασιοποίηση.Οι ηλικιωμένοι και οι πάσχοντες από βαριές ασθένειες τους οποίους θα θελήσουμε να προστατέψουμε μή ερχόμενοι συχνά σε επαφή μαζί τους, θα νοιώσουν μιά μοναξιά ακόμα μεγαλύτερη από την σημερινή.Η τηλεφωνική επαφή, όσο καλή κι' αν είναι,δεν αντικαθιστά την χειραψία, το χάδι, ή την αγκαλιά.

Μέχρι πρίν από την κρίση, η επικρατούσα άποψη ήταν ότι η ανθρωπότητα συνεχώς προοδεύει.Μιλούσαμε γιά την ψηφιοποίηση, και την τεχνική νοημοσύνη ως το νέο καύσιμο γιά το επόμενο βήμα αυτής του προόδου.Οταν ξαφνικά καταλάβαμε ότι είμασταν ανυπεράσπιστα (μπροστά στην ασθένεια) πλάσματα του ζωικού βασιλείου, που η τεχνολογική εξέλιξη δεν μπορούσε πρός το παρόν να βοηθήσει,προέκυψε όπως πάντα στην πορεία της ανθρωπότητας, μιά ηθική αφύπνιση.Η επιβίωση ήταν πέον το σημαντικό, και τίποτα άλλο. Ετσι,τα περιττά και τα μή ουσιασικά θα μειωθούν πολύ.Θα επανέλθουμε στα ουσιαστικά πράγματα που αξίζουν σε μιά ζωή,και θα αποφύγουμε τα ανούσια, και αυτή την φορά μόνοι μας και επειδή θα είναι επιλογή μας, και όχι υπό την πίεση της οικονομικής κρίσης και της μείωσης των εισοδημάτων όπως συνέβαινε την τελευταία δεκαετία στην Ελλάδα.Και αυτό θα συμβεί, όπως συνέβαινε πάντοτε μπροστά στον κίνδυνο της αρρώστιας ή του θανάτου.

Η πολιτική ζωή της κάθε χώρας θα έχει να κάνει με το πώς η κάθε χώρα αντιμετώπισε την πανδημία.Στις χώρες όπου η διαχείριση έγινε με ανθρώπινο και δίκαιο τρόπο,η αίσθηση μου είναι ότι θα δούμε μιά μεγαλύτερη ομοιογένεια του πολιτικού συστήματος, ως αποτέλεσμα της μεγαλύτερης ομοιογένειας που θα προκύψει στην κοινωνία.Οι χώρες αυτές θα βγούν πιό κερδισμένες από αυτή την κρίση,και θα πιστέψουν περισσότερο στις ηγεσίες τους, όποιες και αν είναι αυτές μετά την κρίση.Οι χώρες αυτές θα αποκτήσουν επίσης μιά μεγαλύτερη εμπιστοσύνη γιά ένα καλύτερο μέλλον.Οι θεσμοί σ΄αυτές τις χώρες θα ενδυναμωθούν.

Αντίθετα, στις χώρες όπου η διαχείριση της πανδημίας δεν έγινε σωστά, τα πολιτικά προβλήματα που θα προκύψουν θα ειναι μεγάλα.Θα υπάρξει μιά κρίση των θεσμών και των ηγεσιών.Δεν αποκλείω να υπάρξουν και τιμωρίες ηγετών ή προσπάθειες αναζήτησης ευθυνών.

γ/ οι αλλαγές στην γεωπολιτική

Εκεί όμως όπου οι αλλαγές λόγω της πανδημίας θα είναι επαναστατικές, είναι στην διεθνή σκακιέρα της συνεργασίας και της αντιπαράθεσης.

Κανείς δεν θα βλέπει πιά με τον ίδιο τρόπο, την Ευρώπη, την ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, ανθρώπων και ιδεών, την εθνική κυριαρχία των κρατών.Είδαμε ότι μόλις σε λίγες μέρες από την έναρξη της κρίσης, αναστήθηκαν τα κράτη και τα έθνη.Εμπεδόθηκε η εικόνα ότι αν ένα κράτος είναι ισχυρό, είναι κάτι καλό, διότι θα τα βγάλει πέρα με την κρίση.

Ετσι, ασχέτως με το πώς η κρίση θα πλήξει οικονομικά τις επι μέρους χώρες, τα πράγματα θα αλλάξουν δραματικά στις διεθνείς σχέσεις.Η παγκοσμιοποίηση θα αρχίσει να αντιστρέφεται.

Σε ότι αφορά την Δύση, η αποβιομηχάνιση θα σταματήσει και πολλές βιομηχανίες θα ωθηθούν να παράγουν και πάλι τα προιόντα τους στην Δύση, ασχέτως κόστους.

Η ευρώπη θα αλλάξει αναπόφευκτα ή θα διαλυθεί (γιά να ξαναιδρυθεί στο μέλλον υπό μιά νέα μορφή).Πιστεύω, ότι υπό την πίεση της κρίσης, θα δούμε μιά πιό ομοσπονδιακή Ευρώπη (ασχέτως αν δεν θα είναι ακριβώς ομοσπονδία) και πολύ πιό αλληλέγγυα.

Υπό την πίεση των συνεπειών της κρίσης, οι ΗΠΑ θα γίνουν ακόμα πιό εσωστρεφείς, και υπό την έλλειψη μιάς φωτισμένης ηγεσίας, θα αδιαφορήσουν πλήρως γιά την αναγκαία δημιουργία μιας νέας διεθνούς συνεργασίας γιά την επίλυση των προβλημάτων που θα προκύψουν στο διεθνές εμπόριο, και την διεθνή ασφάλεια.

Η Κίνα θα βγεί και αυτή χαμένη από αυτή την κρίση, και με δυσκολία θα αντέξει το κομμουνιστικό καθεστώς την κοινωνική αναστάτωση που θα προκύψει από την μείωση των κινεζικών εξαγωγών.

Οι κοινωνικές και οικονομικές εξεγέρσεις που θα προκύψουν σε όλο τον πλανήτη, θα είναι εκρηκτικές τα επόμενα δυο-τρία χρόνια.Οι χώρες που θα υποφέρουν περισσότερο είναι οι αναδυόμενες αγορές (Τουρκία,Βραζιλία,Νότιος Αφρική,Μεξικό,Ινδονησία,....) καθώς και οι χώρες που εξαρτώνται πολύ από την πώληση πετρελαίου και φυσικού αερίου λόγω της μείωσης της ζήτησης που θα ενταθεί.Δεν αποκλείεται κάποιες απο αυτές τις χώρες να πτωχεύσουν.

Αντίθετα, οι πολύ φτωχές χώρες, θα ξεπεράσουν το πρόβλημα,χάρη στην διαγραφή των χρεών τους και την διεθνή οικονομική βοήθεια.

Αν όλα αυτά που περιέγραψα παραπάνω προκύψουν,είναι προφανές ότι η ζωή μας μετά από αυτή την κρίση του κορονοιού, δεν θα έχει πιά καμμιά σχέση με αυτήν που βιώναμε πρίν από τον κορονοιό.