Το ποιός είμαι με την έννοια της ταυτότητας(δηλαδή του ονοματεπώνυμου ), δεν έχει νομίζω, καμμία σημασία.
Δεν έχει καμμία σημασία για μένα διότι μέσω αυτού του βήματος δεν επιδιώκω την δημοσιότητα, αλλά, αν είναι δυνατόν, να συμβάλλω στον προβληματισμό γύρω απο τα προβλήματα της κοινωνίας μας, και του ελληνισμού, καθώς και στη διαμόρφωση τεκμηριωμένων προτάσεων όπως θα προσπαθήσω να το εξηγήσω παρακάτω.
Δεν έχει κατά την γνώμη μου καμμιά σημασία η ταυτότητα μου και για οποιονδήποτε διαβάσει τα κείμενα μου, διότι δεν είμαι γνωστός στο κοινό. Αρα, το ονοματεπώνυμο μου δεν θα λέει κάτι περισσότερο στον αναγνώστη των κειμένων μου.
Δεν θα είχα όμως και κανένα πρόβλημα να δημοσιοποιήσω το ονοματεπώνυμο μου.
Αποφάσισα να μην δημοσιοποιήσω τα στοιχεία της ταυτότητας μου, διότι σκέπτομαι ότι, απ αυτο το βήμα, πρέπει, αν μπορώ, να προβληματίσω με τις σκέψεις μου,όπως προανέφερα.Δεν θέλω να πέσω στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας, στην παγίδα του ανθρώπου που καταγγέλει ότι δεν του αρέσει γύρω του, και ιδίως τους ανθρώπους.
Πιστεύω κατά συνέπεια ότι η μη δημοσιοποίηση των στοιχείων μου, θα με υποχρεώνει συνεχώς να μην πέφτω σ αυτή την παγίδα.Διότι καταγγέλεις επώνυμα, και όχι ανώνυμα σύμφωνα με την δική μου ηθική. Ενδεχομένως να πέσω στο ολίσθημα να κατηγορήσω πολιτικούς, για πράξεις η ενέργειές τους.Σε κάθε περίπτωση, θα δημοσιοποιήσω σύντομα μια ηλεκτρονική διεύθυνση, μέσω της οποίας, οποιοσδήποτε θεωρήσει ότι θίγεται απο τον γραπτό μου λόγο, θα μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μου, και δεσμεύομαι να του κοινοποιήσω άμεσα τα στοιχεία ταυτότητας μου.
Το ποιός είμαι με την έννοια του τρόπου σκέψης μου και του πώς αυτός διαμορφώθηκε, έχει κάποια σημασία για κάποιον που διαβάζει ένα κείμενο.Τουλάχιστον για μένα, στο ρόλο του αναγνώστη(που προυποθέτει ότι το θέμα προς ανάγνωση μ ενδιαφέρει), έχει σημασία να ξέρω κάποια βασικά στοιχεία του ανθρώπου που εκφράζεται.Θέλω να ξέρω η θα θελα να ξέρω :
-ποιές είναι οι ρίζες του
-πώς έζησε και υπο ποιές συνθήκες μέχρι σήμερα
-πώς διαμορφώθηκε η σκέψη του
Για τον λόγο αυτό θα δώσω κάποια στοιχεία απο την μέχρι σήμερα ζωή μου, ελπίζοντας οτι δεν θα θεωρηθεί ότι προβάλλω τον εαυτο μου(θα ητανε και πολύ δύσκολο αλλωστε ακόμα κι αν το επιχειρούσα διότι είμαι ένας κοινός άνθρωπος ) η τον δικό μου τρόπο σκέψης (αν υποθέσουμε ότι έχει κάποιο ενδιαφέρον).
Γεννήθηκα το 1961 στα Δωδεκάνησα. Οι γονείς μου μετανάστευσαν στο εξωτερικό το 1966 ,και το 1972, έχοντας πλέον την δυνατότητα να συννενώσουν και πάλι την οικογένεια, μετανάστευσα και εγώ.
Τα δέκα πρώτα χρόνια της ζωής μου
Απο αυτά τα πρώτα δέκα χρόνια της ζωής μου, θυμάμαι αρκετά πράγματα
-θυμάμαι πολύ έντονα την μεγάλη μεταναστευτική έξοδο του πληθυσμού των νησιών.
Ζούσα με την γιαγιά και μία θεία μου : θυμάμαι ότι κάθε Κυριακή πηγαίναμε στο λιμάνι για να αποχαιρετήσουμε τους γνωστους η συγγενείς μας που μετανάστευαν στην Γερμανία η στην Αυστραλία, απ ότι άκουα.Το πλοίο ήταν τεράστιο.Χωρούσε 1000 άτομα μου έλεγαν.Και κάθε Κυριακή ήταν γεμάτο.Κι έλεγα κάθε φορά στην θεία : θεία, απ ότι βλέπω, σε λίγο θα μείνουμε μόνοι μας στο νησί(αφού μου έλεγε οτι οι κάτοικοί της Ρόδου ήταν γύρω στους 100 000). Αυτή η επαναλαμβανόμενη σκηνή κάθε Κυριακή, έχει μείνει χαραγμένη στη μνήμη μου, με τους ανθρώπους γύρω μου να αγκαλιάζονται και να φιλιούνται για τελευταία φορά, και μετά την επιβίβαση, όλοι να βγάζουν τα μαντήλια τους, να τα στρέφουν προς τους δικούς τους ανθρώπους, μέχρι που πλέον το πλοίο να χάνεται στο πέλαγος.
Αυτή η σκηνή, ενώ την έζησα με χρώματα, μου έρχεται, κάθε φορά που την ανακαλώ απο την μνήμη μου, μαυρόασπρη.Δεν ξέρω για ποιό λόγο.Ισως επειδή την συνέδεσα τόσο πολύ με τον πόνο.Δεν ήταν ο πόνος που έβλεπα στις κηδείες.Ο πόνος ήταν πολύ πιό έντονος, διότι τόσο αυτοί που έμεναν πίσω όσο και αυτοί που έφευγαν, χωρίς να το πούν, ήξεραν, ένοιωθαν,πίστευαν ότι δεν θα ξαναδούν πιά τους αγαπημένους τους ανθρώπους, ενώ ήταν ζωντανοί. Ειδικά γι αυτούς που έμεναν πίσω, ήταν σαν να κήδευαν ζωντανό τον αγαπημένο τους άνθρωπο. Ετσι τουλάχιστον, κατανοούσα εγώ ως παιδί, τα συναισθήματα που πήγαζαν απο τον πόνο και που ένοιωθα γύρω μου.
-θυμάμαι την τότε φτώχεια.
Η φτώχεια είχε να κάνει με την έλλειψη εισοδημάτων.Η Γεωργία δεν επέτρεπε στους ανθρώπους να έχουν και να καταναλώνουν βιομηχανικά αγαθά. Οι άνθρωποι ξυπνούσαν απο τις 5 το πρωι, φορτωναν τα πράγματά τους στην άμαξα, τάιζαν στα γρήγορα τα ζώα που θα την κινούσαν (αλογο,μουλάρι η γαιδούρι ) και η κάθε άμαξα της κάθε οικογένειας με όλα τα μέλη της οικογένειας πάνω, έπαιρνε τον δρόμο για το χωράφι.Επιστρέφανε την νύχτα.Δουλεύανε πολύ σκληρά.Κι όμως, μια ο καιρός που κατέστρεφε τις σοδειές, μιά οι τιμές πώλησης που ήταν εξευτελιστικές, μιά κάτι άλλο, το γεγονός ήταν ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούσαν να ζήσουν απο την δουλειά τους.
Θυμάμαι ότι μέχρι το 1968-1969, απο τα 200 παιδιά που είμασταν στο Δημοτικό, μόνο ένα παιδι είχε μπάλλα δερμάτινη για να παίξουμε ποδόσφαιρο στα διαλείμματα.
Θυμάμαι επίσης ότι το κρέας ήταν μια πολυτέλεια που κάθε οικογένεια απολάμβανε μιά φορά την εβδομάδα η μιά φορά κάθε δέκα ημέρες.Η κύρια διατροφή για όλους ήταν τα όσπρια και το ψωμί.Θυμάμαι επίσης ότι υπήρχε συσσίτιο στο σχολείο, και μας έδιναν επίσης τσάντες με τρόφιμα για να τις πάμε στο σπίτι.Δεν θυμάμαι κανέναν να πεινά, η να μην έχει ρούχα να φορέσει.
Η ερμηνεία που έδωσα πολύ αργότερα, ήταν ότι η φτώχεια αυτή,δεν είχε να κάνει με μιά άνιση κατανομή των εισοδημάτων.Είχε να κάνει με μιά ανυπαρξία εισοδημάτων προς κατανομή.Ετσι η φτώχεια ήταν δίκαια κατανεμημένη, αν μπορούμε να το πούμε έτσι.Επίσης τα περιουσιακά στοιχεία (σπίτια, χωράφια,....) που δεν ήταν παρά το προιόν της κατανομής των εισοδημάτων των προγούμενων γενεών, ήταν και αυτά δίκαια κατανεμημένα.Ολες οι οικογένειες είχαν απο ένα σπιτάκι, απο ένα χωράφι,...Σ αυτή την μικρή κοινωνία της μη βιομηχανικής εποχής, η δίκαιη κατανομή του ελάχιστου πλούτου, εξασφαλιζόταν κυρίως μέσω του γάμου (ο οποίος γινόταν μεταξύ ντόπιων ).Ετσι, η ανακατανομή ελάμβανε χώρα ανα γενιά ανθρώπων, και όχι ετησίως μέσω της φορολογίας όπως συμβαίνει στη βιομηχανική εποχή.
-θυμάμαι το Δημοτικό σχολείο
Συγκρατώ καλές αναμνήσεις απο τίς λίγες χρονιές πού πέρασα στο Δημοτικό Σχολείο, με δασκάλους που αγαπούσαν την δουλειά τους, και που προσπαθούσαν να μάθουν γράμματα στους μαθητές.Θυμάμαι τους επιθεωρητές που ερχόταν να τους ελέγξουν, και έμεναν ολόκληρη την ημέρα μαζί μας στην τάξη, βουβοί.Τις ημέρες αυτές τις θυμάμαι, διότι ήταν οι μόνες μέρες που ένοιωθα ότι οι δάσκαλοι φοβότανε, ενώ όλες τις υπόλοιπες ημέρες, εμείς οι μαθητές φοβόμασταν τον δάσκαλο.
Η πρώτη επίσκεψη επιθεωρητή, μου έχει μείνει αξέχαστη,διότι για πρώτη φορά συνηδειτοποίησα οτι στην ζωη, δεν είναι μόνο τα παιδιά που φοβούνται τους γονείς η τους δασκάλους, αλλά η κοινωνία είναι οργανωμένη έτσι, ώστε όλοι να φοβούνται κάποιον.
Τα μέσα που χρησιμοποιούσαν τότε οι δάσκαλοι ήταν πολύ σκληρά: το ξύλο ήταν καθημερινότητα.Κι όταν έπεφτε ξύλο στο σχολείο, έπεφτε το απόγευμα ξύλο και στο σπίτι. <<Καλά σου έκανε ο δάσκαλος>> μας έλεγαν.
Η εμπειρία μου και αυτή των συμμαθητών μου απο την εφαρμογή αυτών των μεθόδων, δεν ήταν τραυματική. Ισως επειδή οι δικοί μας δάσκαλοι είχαν ένα μέτρο.
Αργότερα, όταν πήγα στο εξωτερικό, και μπόρεσα να συγκρίνω το επίπεδο γνώσεων μου ως μέτριου μαθητή, με το επίπεδο γνώσεων μέτριων μαθητών εκπαιδευτικών συστημάτων άλλων χωρών, κατέληξα στο συμπέρασμα, ότι η παιδεία που μας παρείχε τότε αυτή η φτωχή χώρα, σ ένα σχολείο ενός χωριού της ελληνικής περιφέρειας,ήταν μάλλον καλή.
-θυμάμαι την σημασία που είχε η κάθε ημέρα για την κοινωνία
Πολλά χρόνια αργότερα, συνειδητοποίησα την σημασία που είχε η κάθε ημέρα γι αυτη την μικρή και κλειστή κοινωνία.Η κάθε ημέρα του χρόνου είχε την δική της σημασία, την δική της οντότητα σε σχέση με την προηγούμενη η την επόμενη ημέρα.Οι ονομαστικές εορτές, τα πανηγύρια, οι θρησκευτικές συνήθειες,η χαρά και η θλίψη της κάθε οικογένειας, οι αρρώστιες,οι καρποί της φύσης και της θάλασσας, ήταν πάντα αφορμές για έντονη κοινωνική συμπεριφορά εκ μέρους των μελών της κοινότητας.Η συμπεριφορά αυτή μπορούσε να είναι μια ένδειξη αλληλεγγύης προς ένα μέλος της κοινότητας,αλλά μπορούσε να είναι και η έκφραση μιάς αξίας που ήταν κοινή για όλα τα μέλη της κοινότητας.
Οι συμπεριφορές αυτές, λές και συντονιζόταν απο κάποια αόρατη δύναμη, ώστε η κάθε ημέρα του χρόνου να είναι ένα θείο δώρο γι αυτή την μικρή κοινωνία, διότι θύμιζε σε όλα τα μέλη της ότι ήταν κοινωνικά όντα.
Η κάθε ημέρα του χρόνου,κάθε χρόνο, απαιτούσε διαφορετικές κοινωνικές και προσωπικές συμπεριφορές, που προσέφεραν ζωή και ψυχή στην κοινωνία, έδιναν σημασία στον κάθε άνθρωπο μέλος της, έκαναν τον άνθρωπο καθημερινά να σκέπτεται ότι ζεί εντός μιάς κοινωνίας και άρα έχει υποχρεώσεις αλλά και κοινωνική στήριξη και αλληλεγγύη όποτε την χρειαστεί.
Πολύ αργότερα, έχοντας πλέον την δυνατότητα να συγκρίνω την ζωη αυτής της μικρής κοινωνίας όπως την είχα ζήσει, με άλλες κοινωνίες όπου ελάχιστες ημέρες του χρόνου είχαν κάποια ιδιαίτερη σημασία για όλη την κοινωνία, όπου ο άνθρωπος ήταν μόνος του ακόμα κι αν ζούσε σε μεγαλούπολη, συνειδητοποίησα ότι αυτή η κοινωνική αρμονία που υπήρχε στον ελληνικό κόσμο πρίν την βιομηχανική εποχή, δεν μπορούσε να ήταν ένα τυχαίο γεγονός, αλλά αντίθετα εξέφραζε, ήταν μία απο τις εκφράσεις, ένός ασύλληπτου επίπεδου πολιτισμού, που είχε δομηθεί με συνεχείς προσπάθειες αιώνων, και που οι ρίζες του έπρεπε να αναζητηθούν βαθιά στο χρόνο.
Απο την άλλη, σκεπτόμουν οτι ο πολιτισμός αυτός κάποια στιγμή δέχτηκε προφανώς ένα πλήγμα, με αποτέλεσμα, να μην παράγει πλέον πλούτο προς διανομή.Και ένας πολιτισμός που δεν παράγει πλέον πλούτο, μπαίνει σε τροχιά παρακμής.
Κατά συνέπεια, το πιό πιθανό είναι, αυτή η έκφραση του ελληνικού πολιτισμού που περιγράφω διότι την βίωσα, να ήταν απλά ένα απομεινάρι αυτού του μεγάλου πολιτισμού που υπήρχε κάποτε.
-θυμάμαι τα παράλια της Μικράς Ασίας
Θυμάμαι πόσο όμορφη έβρισκα την φύση.Δεν υπήρχε στο χωριό μου σπηλιά, μονοπάτι,σπίτι η χωράφι που να μην είχα επισκεφτεί στα δέκα μου χρόνια.Δεν υπήρχε ζώο η πτηνό της περιοχής μας που να μην γνώριζα.Επίσης καθόμουν πολύ συχνά το βράδυ και έβλεπα τον ουρανό με τα άστρα, και θαύμαζα αυτό το δημιούργημα που έβλεπα.
Αυτό όμως που μ άρεσε περισσότερο, ήταν ν ανεβαίνω στο βουνό που ήταν πάνω απο το χωριό, και να βλέπω με τις ώρες την θάλασσα, και στο βάθος, τα παράλια της Μικράς Ασίας.
Αυτή την πανέμορφη εικόνα, νομίζω ότι δεν πέρασε ούτε μια μέρα απο τότε που έφυγα απο το νησί μέχρι και σήμερα, που να μήν την κάλεσα απο την μνήμη μου.Κάθε μέρα, έστω για λίγα δευτερόλεπτα, η εικόνα αυτή μου προσφέρει γαλήνη.
-θυμάμαι τις διηγήσεις του παππού μου για την ιστορία του τόπου.
Θυμάμαι να μου λέει πώς ήταν επι Τουρκοκρατίας, πώς έγινε η παράδοση-παραλαβή απο τους Τούρκους στους Ιταλούς όταν ήταν μικρό παιδί, πως διοικούσαν οι Ιταλοί,πώς ζούσαν την εποχή του πολέμου, πώς έγινε η παράδοση παραλαβή στο χωριό μας απο τους Ιταλούς στους Γερμανούς,πώς πέθαιναν οι άνθρωποι απο την πείνα τα τελευταία χρόνια του Πολέμου, πώς έγινε η Παράδοση-παραλαβή απο τους Γερμανους στους Αγγλους,πως παρέλαβαν τα πρώτα τρόφιμα μετά την συνθηκολόγηση των Γερμανών,πώς ετροφοδοτείτο όλα αυτά τα χρόνια το αίτημα για την <<ΕΝΩΣΗ >>, πώς υποδέχθηκε το νησί το θωρηκτό Αβέρωφ με τον Δαμασκηνό.Θυμάμαι σ αυτό το σημείο που μου έλεγε ότι μόλις μαθεύτηκε το νέο, έγινε ένας <<σεισμός >>.Ολοι άρχισαν να πηγαίνουν προς το λιμάνι με τα ζώα η με τα πόδια,για την μεγάλη υποδοχή.Το λιμάνι της Ρόδου <<βούλιαξε>>, έλεγε, εκείνη την ημέρα απο τον πολύ κόσμο.
Εκείνη η ημέρα ήταν για τον παππού μου, η πιό ευλογημένη μέρα της ζωής του, απ ότι μου έλεγε, διότι είχε την τύχη να βιώσει την στιγμή που του περιγράφανε οι μεγαλύτεροι ως αναπόφευκτη : να ανταμώσει και πάλι ο τόπος μας, με τον υπόλοιπο ελληνισμό, μετά απο κοντά 600 χρόνια!
Για τις διηγήσεις αυτές, θα μπορούσα να γράψω ολόκληρα βιβλία, η να σκηνοθετήσω ταινίες χωρίς ανάγκη σεναρίου.Τόσο πολύ μ εντυπωσίασαν όταν ήμουν παιδί.
-θυμάμαι-έζησα την στιγμή που το νησί μπήκε πλέον στη βιομηχανική εποχή.
Το 1968-1969, άρχισα να βλέπω ότι χτίζονται ξαφνικά πολλά και μεγάλα ξενοδοχεία.Μετά, άρχισα να ακούω απο τους γύρω μου ότι αυτά τα μεγάλα ξενοδοχεία έψαχναν απεγνωσμένα να βρούν εργατικό προσωπικό : χτίστες, κηπουρούς,καμαριέρες,...
Ηταν σαν άρχιζε μια νέα εποχή, και αυτό ήταν εμφανές σε όλους, ακόμα και σ εμάς τα παιδιά.
Ξαφνικά, το μεροκάματο που αναζητούσαν όλοι,πηγαίνοντας στη ξενιτιά, προσφερόταν πλέον και στον τόπο μας.Εβλεπα καθημερινά αγρότες και αγρότισσες ακόμα και μεγάλους στην ηλικία, να εγκαταλείπουν τα χωράφια τους, και να πηγαίνουν πλέον να εργάζονται στα ξενοδοχεία, και να τους παρακαλάνε να πάνε.Η ζήτηση ήταν απίστευτη, και η προσφορά λόγω της μετανάστευσης, πολυ μικρή.
Θυμάμαι ακόμα την γιαγιά μου, μια αγρότισσα, που στα 55 της, της ζητήθηκε απο μιά φίλη της να πάει για 10 μέρες να δουλέψει αντ αυτής στο ξενοδοχείο λόγω κάποιου προβλήματος υγείας που είχε.Οταν μας εδιηγείτο αυτή την πρωτόγνωρη εμπειρία της, εξηγούσε ότι ποτέ στην ζωή της δεν είχε βγάλει τόσα χρήματα σε 10 μέρες δουλεύοντας μόνο οκτώ ώρες την ημέρα.Εξηγούσε επίσης ότι ποτέ στη ζωή της δεν είχε κουραστεί τόσο λίγο όσο αυτές τις 10 μέρες.Για 10 μέρες, αυτό που έκανε επι οκτώ ώρες,ήταν να μαζεύει τα σεντόνια και τις πετσέτες,να τα βάζει στο πλυντήριο,και μετα να τα βγάζει απο το πλυντήριο, και να το βάζει στο στεγνωτήριο.Και γι αυτό το πράγμα πληρωνόταν! Και ήταν όλη την ημέρα στη σκιά!Μέσα σε κτίριο!Και της δίνανε να φάει κι ένα μπανίνο στη μέση της βάρδιας(μπανίνο λέγαμε απο την εποχή των Ιταλών μέχρι και τότε,το σάντουιτς ) !
Ηταν εμφανές ότι όλα άλλαζαν.Μέχρι το 1972 που έφυγα για το εξωτερικό, δηλαδή μέσα σε 3-4 χρόνια, το 60% του πληθυσμού του χωριού μας δεν ζούσε πιά απο την γεωργία, αλλά απο τον Τουρισμό.Το 1975, ελάχιστοι πλέον ήταν οι άνθρωποι που ζούσαν απο την Γεωργία.
Η δημιουργία πλούτου επέτρεπε πλέον σε όλους να αγοράζουν αγαθά,να αποταμιεύουν.Η οικονομική ανάπτυξη που ακολούθησε, ήταν εκρηκτική και πρωτόγνωρη.
Τίποτα πλέον δεν θα ήταν το ίδιο.
Η μετανάστευση στην Αφρική
Ετσι, το 1972, σε ηλικία 11 ετών, βρέθηκα να ζώ στο κέντρο της Αφρικής, σε μιά μικρή πόλη, πρωτεύουσα Νομού όπου οι γονείς μου είχαν εγκατασταθεί και δούλευαν ως έμποροι.
Ηταν απίστευτες οι διαφορές σε σχέση μ αυτο που είχα ζήσει μέχρι τότε.Βρέθηκα στο κέντρο της τροπικής Αφρικής, σε μιά μικρή πόλη-χωριό, η οποία ήταν περιτριγυρισμένη απο την ζούγκλα.Οταν λέμε ζούγκλα, εννοούμε ένα δάσος τόσο πυκνό, που δεν μπορείς να εισχωρήσεις για πάνω απο 2 μέτρα.Η χλωρίδα και η πανίδα ήταν απίστευτα πλούσια.
Δεν αναγνώρισα τους γονείς μου, αλλά επιτέλους ζούσαμε μαζί, και ήταν και αυτή μιά πρωτόγνωρη εμπειρία για μένα.
Αυτό όμως που ήταν πραγματικά πρωτόγνωρο για μένα ήταν η χλιδή.Οι γονείς μου πλέον, μετά απο πολλά χρόνια, πήγαιναν καλά απο οικονομικής άποψης, και ζούσαμε πλούσια, τουλάχιστον για τα μέχρι τότε δικά μου κριτήρια.Είχαμε υπηρέτη στο σπίτι που έκανε όλες τις δουλειές, είχαμε οδηγό, είχαμε ενα καλό σπίτι, είχαμε εμφανώς χρήματα.
Στην πόλη αυτή, εκτός απο τους ντόπιους μαύρους ζούσαν περίπου 100 Γάλλοι (επιστήμονες κυρίως) και περίπου 100 Ελληνες (έμποροι ).
Οι σχέσεις μεταξύ Γάλλων και Ελλήνων ήταν εγκάρδιες, και συναντιόμασταν πολύ συχνά σε εκδηλώσεις και γεύματα.
Οι ντόπιοι ήταν καλοί άνθρωποι.Ζούσαν φτωχά, αλλά με αξιοπρέπεια.Ενοιωθα αυτή την καλοσύνη τους συνεχώς, και ιδίως όταν πηγαίναμε με τον πατέρα μου στα χωριά για να αγοράσει κακάο.Μας έδιναν, παρά την απίστευτη φτώχια τους, κοτόπουλα, φρούτα,.....
Τα σπίτια τους ήταν καλύβες χτισμένες με λάσπη, και απο πάνω υπήρχαν καλάμια και διάφορα άλλα φύλλα απο φοινικιές.Αυτοι που είχαν προοδεύσει οικονομικά, φαίνονταν αμέσως διότι αντικαταστούσαν τα καλάμια της σκεπής τους, με φύλλα αλουμινίου.
Αρχισα να μαθαίνω τα Γαλλικά.Μέσα σε τρείς μήνες, μπορούσα να συνεννοηθώ και να γράψω.
Σχολεία κάποιου επιπέδου δεν υπήρχαν.Μιά Γαλλίδα καθηγήτρια Γυμνασίου που είχε και αυτή παιδιά, πρότεινε στους γονεις μου να φτιάξει μιά τάξη στο σπίτι της όπου θα πήγαινα και εγώ, και να μας κάνει η ίδια μάθημα.Αυτό αποφασίστηκε γρήγορα, και για να αναγνωριστεί αυτή η τάξη απο κάποιο επίσημο κράτος, πρότεινε να μας γράψει σ ενα κρατικό γαλλικό ίδρυμα, το οποίο αξιολογούσε τους μαθητές δια αλληλογραφίας.Τα κείμενα μας πήγαιναν στην Γαλλία δια αλληλογραφίας, και μετα απο κάποιο διάστημα παίρναμε τον τυπικό βαθμό.Αυτό όμως που είχε μεγάλη σημασία ήταν η εκπαιδευτική καθοδήγηση που έδινε το ίδρυμα στην καθηγήτρια για το κάθε τι.
Ετσι κύλησαν τα επόμενα τρία χρόνια, και κάθε χρόνο πήγαινα στην επόμενη τάξη.
Εκτός σχολείου, αυτό που θυμάμαι, είναι ότι εκεί, στην Αφρική, απο ένα τυχαίο γεγονός(δεν είχα με τι να ασχοληθώ εκείνη την ημέρα ), διάβασα το πρώτο μου εξωσχολικό βιβλίο.Ηταν θυμάμαι του Jack London, στα Γαλλικά.Μου έκανε εντύπωση που δεν σταμάτησα μέχρι να τελειώσω το βιβλίο.Μετά απο αυτό, άρχισα πλέον να διαβάζω αρκετά συχνά, βιβλία απο μόνος μου.
Ο πόλεμος της Κύπρου το 1974, με σημάδεψε πολύ, και πιστεύω ότι διαμόρφωσε εν πολλοίς την μετέπειτα συμπεριφορά μου, την πορεία μου, τον τρόπο σκέψης μου.Τον έζησα απο εκείνο το σημείο της Αφρικής, μεσω των εκπομπών του BBC και της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, στα βραχέα.
Κάθε βράδυ, στην αυλή του σπιτιού μας συγκεντρώνονταν αρκετοί Ελληνες, και παίζανε με τον πατέρα μου χαρτιά, τάβλι, σχολιάζανε τα νέα απο ακούγανε όλοι μαζί απο το ραδιόφωνο για την Ελλάδα,πίνανε τα ποτά τους,κλπ....Ηταν δηλαδή, ενα είδος καφενείου, ελλείψει καφενείου.
Ομως εκείνη την ημέρα της εισβολής,τα πράγματα ήταν διαφορετικά, και η αγωνία ήταν έντονη.Αρχισα ξαφνικά ν ακούω για την χούντα, για τον καραμανλή,τον παπανδρέου, τον αμερικανικό ρόλο, δηλαδή για πράγματα που μου ήταν τελείως αγνωστα μέχρι τότε (ήμουν 13 ετών ).
Τις επόμενες ημέρες, θυμάμαι ότι ένας μαύρος πελάτης του μαγαζιού του πατέρα μου, είπε στην μητέρα και σ εμένα που ήμουν εκεί <<νόμιζα ότι η Ελλάδα ήταν μιά ανεπτυγμένη χώρα, αλλά απ ότι ακούω απο τις ειδήσεις, οι Τούρκοι σας νικήσανε >>
Αυτή η φράση, με στεναχώρησε τόσο πολύ, που για ώρες, έκλαιγα.
Απο εκείνη τη στιγμή, έγινα στα 13 μου, ενας πολιτικοποιημένος πολίτης.Προσπάθησα να καταλάβω τι συνέβαινε στην Κύπρο και στην Ελλάδα,απο τον πατέρα μου, αλλά κυρίως απο το ραδιόφωνο, μέσω του οποίου, προσπαθούσα μέρα και νύχτα να μάθω τα γεγονότα.
Μετά ακολούθησαν τα τραγικά γεγονότα της Κύπρου, τα οποία παρακολουθούσα μέρα και νύχτα μέσω του ραδιοφώνου.Εκείνη την περίοδο, ανακάλυψα όλους τους Ελληνόφωνους και Γαλλόφωνους ραδιοφωνικούς σταθμούς του Κόσμου.Ακουγα πλεον απο τότε ανελλιπώς την ελληνική εκπομπη απο την Μόσχα, τα Τίρανα, την Ουάσιγκτον, την Βόννη,....
θυμάμαι ακόμα τις απεγνωσμένες ερώτησεις που έκανα στον πατέρα μου¨: Αφού είναι έτσι η κατάσταση, θα μας βοηθήσουν οι Ρώσοι? Μπορούν να μεταφερθούν γρήγορα άρματα μάχης με αεροπλάνα?
Απο τότε, αυτό το αίσθημα αδικίας που ένοιωσα τόσο έντονα, μ έκανε να έχω ένα απίστευτο μίσος ως παιδί για οτιδήποτε αμερικάνικο.Σταδιακά, με το πέρας του χρόνου, το μίσος μετατράπηκε σε απέχθεια.Απο τότε, μέχρι και σήμερα, δεν θυμάμαι να έχω ποτέ αγοράσει αμερικανικό προιόν.Ηταν ο δικός μου τρόπος να αντιδράσω σ αυτή την αδικία. Προσπάθησα να μετριάσω αυτό το συναίσθημα πολλές φορές, αλλά δεν τα κατάφερα ποτέ. Την τελευταία στιγμή,ερχόταν στην μνήμη μου ασυνείδητα οι μαυροφορεμένες γυναίκες της Κύπρου, γέμιζα τύψεις, και κατέληγα μέσα μου, ότι όσο υπάρχουν πρόσφυγες, αγνοούμενοι, χωριά υπο κατοχή, δεν έχω το δικαίωμα να μετριάσω τα συναισθήματα μου, ακόμα κι αν αυτό φαίνεται εκδικητικό, αρα μή φιλοσοφημένο.Πολύ αργότερα, όταν αναρωτιόμουν, γιατί ενώ ήμουν καλός στις ξένες γλώσσες, τα αγγλικά μου δεν καλυτέρεψαν και πολύ σε σχέση με το επίπεδο στα αγγλικά που είχα στα 13-14 μου χρόνια, σκέφθηκα πολλές φορές μήπως αυτό είχε σχέση μ αυτή την πληγή απο το κάρφωμα στην πλάτη που ένοιωσα, με την είσβολή στην Κύπρο.
Χρόνια μετά, γνωρίζοντας αμερικανούς πολίτες, και την αφελή καλοσύνη τους, γνωρίζοντας και θαυμάζοντας τον αμερικανικό πολιτισμό, αναρωτήθηκα και αναρωτιέμαι ακόμα και σήμερα, αν έστω έχουν φανταστεί ποτέ οι πολίτες της υπερδύναμης, την ζημιά που προκαλούν στα αμερικανικά συμφέροντα οι ηγέτες τους.Αν ο ηγέτης που επιλέγεται, για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της χώρας του, δημιουργεί με τις ενέργειες του, τέτοιο μίσος για την χώρα του στους λαούς των υπολοίπων εθνών, τότε η χώρα αυτή δεν έχει μέλλον.
Αυτή πάντως η δοκιμασία, άλλαξε την ζωή μου.Απο τότε, δεν πέρασε μέρα μέχρι και σήμερα που να μην διάβασα μια εφημερίδα η να μην άκουσα τις ειδήσεις απο το ραδιόφωνο η την τηλεόραση. Εγινα ενεργός πολιτικοποιημένος πολίτης απο τα 13 μου.
Η Γαλλία
Το 1975, οι γονείς μου συνειδητοποιώντας ότι δεν μπορούσα πλέον να συνεχίσω το σχολείο στην Αφρική, επέλεξαν ενα σχολείο στην Γαλλία όπου θα συνέχιζα τις σπουδές μου στην τρίτη γυμνασίου.Ημουν 14 ετών.Το σχολείο ήταν ακριβό, και θα ήμουν εσωτερικός.
Η ζωή μου άλλαξε και πάλι με απίστευτο τρόπο.Το σχολείο(αρρένων ), ήταν μία απο τις πρώην στρατιωτικές σχολές του Ναπολέων του πρώτου, ένα τεράστιο κτίριο που έμοιαζε με φυλακή εξωτερικά και μ ένα τεράστιο πάρκο 500 στρεμμάτων.Διοικείτο απο Καθολικούς Μοναχούς, αλλά η πλειοψηφία των καθηγητών ήταν μη μοναχοί.Εκτός του Διδακτικού Προσωπικού. υπήρχε και το Διοικητικό Προσωπικό, που είχε την ευθύνη των μαθητών για όλες τις ώρες εκτός μαθήματος.Το διοικητικό Προσωπικό, αποτελείτο κυρίως απο συνταξιούχους λεγεωνάριους.
Η λεγεώνα των ξένων όπως ονομάζεται, είναι ένα επίλεκτο σώμα στρατού,το οποίο χρησιμοποιείται πρώτο σε όλους τους πολέμους της Γαλλίας.Η ιδιαιτερότητα αυτού του σώματος στρατού, είναι ο τρόπος επιλογής και η απίστευτα σκληρή εκπαίδευση.Η επιλογή γίνεται μεταξύ ανθρώπων που δεν έχουν πλέον τίποτα να χάσουν(καταδικασμένοι σε ισόβεια στους οποίους χορηγείται νέα ταυτότητα, ξένοι που καταζητούνται απο την χώρα τους, απελπισμένοι, άνθρωποι που δεν έχουν πλέον κανένα μέλλον,... ). Οι άνθρωποι αυτοί μόλις επιλεγούν, έχουν πλέον την δυνατότητα να ξαναφτιάξουν την ζωή τους ως στρατιώτες, απαλλαγμένοι ουσιαστικά αλλά και τυπικά απο το παρελθόν τους.
Η ζωή στο σχολείο αυτό ήταν πολύ σκληρή για τα παιδιά της ηλικίας μου.
Αυτό που μου έκανε πρώτα απ όλα εντύπωση, ήταν η πειθαρχία.Μόλις βγαίναμε απο την τάξη, οι λεγεωνάριοι μας περίμεναν, μπαίναμε στη σειρά με στοίχιση και οδηγούμασταν στην αυλή της τάξης μας (κάθε τάξη είχε την δική της αυλή ).Εκει γινόταν καταμέτρηση.Η αυλή ήταν περιτριγυρισμένη απο συρματοπλέγματα.Η είσοδος η η εξοδος απο την αυλή καταγραφόταν σε βιβλίο.Απο την αυλή, μπορούσαμε να πάμε ολοι μαζί
-είτε σε κάποια τάξη
-είτε στο εστιατόριο
-είτε στα δωμάτια μας
Σε ατομικό επίπεδο, για να βγείς απο την αυλή έπρεπε να υπογράψεις αίτηση, να πείς τον λόγο(πχ να επισκεφθω παιδί άλλης τάξης σε άλλη αυλή ), να ορίσεις τον χρόνο απουσίας, και φυσικά αυτό έπρεπε να εγκριθεί, πράγμα σπάνιο.
Οι κανόνες ήταν πολύ σκληροί.Για παράδειγμα, στις 6 το απόγευμα άρχιζε ενα δύορο όπου έπρεπε να διαβάσουμε για την επομενη ημέρα σε μιά μεγάλη αίθουσα.Αν κάποιος έκανε θόρυβο, μας βγάζανε όλους έξω και αρχίζαμε όλοι υπο την καθοδήγηση των λεγεωνάριων, να τρεχουμε στο πάρκο του σχολείου μέχρι τις 8.00 το βράδυ που ήταν το φαγητό.Στις 8.30, μετά το φαγητό, πηγαίναμε και πάλι στην μεγάλη αίθουσα για διάβασμα μέχρι τις 10.00.Αν κάποιος έκανε και πάλι θόρυβο, ξαναβγαίναμε στο πάρκο για τρέξιμο μέχρι τις 10.00
Στις 10.00 πηγαιναμε για ύπνο.Στις 10.30 έσβηναν τα φώτα.Αν κάποιος έκανε θόρυβο μετά τις 10.30, τα φώτα άναβαν και πάλι, μας ζητούσαν να ντυθούμε και ξαναρχίζαμε το τρέξιμο στο πάρκο μέχρι όποια ώρα ήθελε ο λεγεωνάριος.Στα χρόνια που έμεινα σ αυτό το σχολείο, θυμάμαι ότι κάναμε με τους συμμαθητές μου, δεκάδες χιλάδες κάμψεις, τρέξαμε τουλάχιστον 20 χιλιόμετρα κάθε εβδομάδα, και υποχρεωθήκαμε τουλάχιστον μιά φορά την εβδομάδα να βουτήξουμε στις 5 η 6 ωρα το πρωι , στην πισίνα του σχολείου.
Οταν το 1986, πήγα να υπηρετήσω την θητεία μου, ολ΄αυτά που βίωσα μου φάνηκαν αστεία σε σχέση μ αυτά που είχα βιώσει σ αυτό το Λύκειο.
Η κατάσταση όμως αυτή, δεν μπορώ να πώ ότι μ επηρέασε ιδιαίτερα.Τόσο εγώ όσο και οι συμμαθητές μου, μόλις καταλάβαμε τους κανόνες του παιχνιδιού, προσαρμοστήκαμε γρήγορα.
Το δεύτερο στοιχείο που μου έκανε εντύπωση μετα την πειθαρχεία, ήταν οι μοναχοί.Ηταν όλοι πολύ μορφωμένοι(συνήθως διδάκτορες ) , και ζούσαν όλοι σε μιά γωνιά του πάρκου, Αυτό που εντυπωσίαζε, ήταν η λιτότητα τους.Κάποιοι απο αυτούς κάνανε κάποια μαθήματα οπότε είχαμε επαφή μαζί τους.Κάθε φορά που ζητούσαμε την βοήθεια τους η τη γνώμη τους, νοιώθαμε την καλοσύνη τους, και θαυμάζαμε την ικανότητα τους να μας καθοδηγήσουν.Κάθε φορά που προφέρω την λέξη άγιος, μου έρχονται στο μυαλό αυτοί οι δομινικανοί μοναχοί και η καλοσύνη τους.
Το τρίτο στοιχείο που θυμάμαι απο αυτό το σχολείο, ήταν η πνευματικότητα που στην κυριολεξία εκαλλιεργείτο.Θυμάμαι ότι στην πρώτη λυκείου, μέχρι και την τρίτη λυκείου, διδασκόταν το μάθημα της Φιλοσοφίας.Στο πρώτο μάθημα, ο καθηγητής, αφού μας είπε ότι ο στόχος του είναι να μας κάνει μια εισαγωγή στην φιλοσοφία(ενημερώνοντας μας ότι κατά βάση η φιλοσοφία είναι ότι έχουμε διδαχθεί απο την αρχαία Ελλάδα ), πρόσθεσε ότι το κύριο ζητούμενο είναι να μας διδάξει την λογική, δηλαδή την μέδοθο με την οποία θα αποκτήσουμε την τεχνική εκείνη με την οποία θα αξιολογήσουμε τα δεδομένα σε οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει στη ζωή μας, και θα καταλήξουμε σε μιά απόφαση, βασισμένη σε λογικά επιχειρήματα.
Αφού ολοκλήρωσε αυτή την εισαγωγή απο την οποία δεν καταλάβαμε και πολλά πράγματα, μας διένειμε ένα κείμενο ενος Γάλλου φιλόσοφου του 19ου αιώνα, του Proudhon, ο τίτλος του οποίου ήταν, θυμάμαι ακόμα, << η ιδιοκτησία είναι κλοπή >>.
Στο κείμενο αυτό, ο φιλόσοφος έλεγε στην ουσία ότι δεν μπορεί να διανοηθεί την λογική της ιδιοκτησίας επί της γής.Νοείται έλεγε ιδιοκτησία επί του αέρα που αναπνέουμε η επι της θάλασσας? Πώς λοιπόν να αιτιολογήσουμε την ιδιοκτησία επι της γής? Ο καθηγητής μας ζήτησε εγγράφως την γνώμη μας επί αυτού του κειμένου.Εκ των υστέρων, συνειδητοποιήσαμε, ότι όλοι απαντήσαμε ότι η επιχειρηματολογία του μας φαινόταν λογική.
Στο επόμενο μάθημα φιλοσοφίας, ο καθηγητής επανερχόμενος στο ίδιο θέμα, μας διένειμε ένα κείμενο ενός άλλου φιλόσοφου, ο οποίος υποστήριζε, ότι απο την στιγμή που ο άνθρωπος εγκατέλειψε την νομαδική ζωή, και άρχισε να εκμεταλλεύεται την γή, έπρεπε να βρεθεί ένα πλαίσιο για την χρήση της γής, και η έννοια της ιδιοκτησίας επί της γής έδινε μιά λύση σ αυτό το πρόβλημα.Οταν μας ζητήθηκε εγγράφως η γνώμη μας, απαντήσαμε και πάλι χωρίς να συνεννοηθούμε μεταξύ μας, ότι η επιχειρηματολογία του φιλόσοφου μας φαινόταν λογική.
Στο επόμενο μάθημα, με το ίδιο θέμα, με άλλο φιλοσοφικό κείμενο και άλλα επιχειρήματα, απαντήσαμε και πάλι ότι η επιχειρηματολογία μας φαινόταν λογική.
Στο επόμενο μάθημα, δεν μας δόθηκε νέο κείμενο, αλλά μας ζητήθηκε να εξηγήσουμε πώς γινότανε, απο 3 κείμενα που αντικρουόταν μεταξύ τους,εμείς να συμφωνούμε και με τα τρία.
Πολύ σύντομα καταλάβαμε όλοι, ότι έπρεπε να συνθέσουμε τις απόψεις και τα επιχειρήματα, και τελικά να καταλήξουμε σ ένα νέο συμπέρασμα, ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΑΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ, όπως αυτό θα προέκυπτε απο την τεκμηριωμένη ανάλυση και λογική ταξινόμηση των επιχειρημάτων.
Αυτή η μεθοδολογία, μας συνάρπασε όλους, και σταδιακά απο εβδομάδα σε εβδομάδα, συνειδητοποιήσαμε ότι αρχίσαμε να σκεπτόμαστε, να ανταλλάσουμε επιχειρήματα,να βάζουμε τα επιχειρήματα σε μιά σειρά,και να καταλήγουμε σε αιτιολογημένα συμπεράσματα.
Πολύ σύντομα, αυτή η μεθοδολογία, μας οδήγησε να αναζητούμε συνεχώς νέα επιχειρήματα γύρω απο ένα θέμα, ώστε τα επιχειρήματα, ως πειστήρια,να μας οδηγούν περίπου στα τυφλά, στην μόνη λογική λύση.Η αναζήτηση επιχειρημάτων μπορούσε να γίνει εκείνη την εποχή, μόνο διαβάζοντας νέα βιβλία που αφορούσαν το θέμα που μας απασχολούσε.Ετσι, απο θέμα σε θέμα, οδηγούμασταν όλοι οι μαθητές, χωρις να μας το επιβάλλει κανείς, στο να διαβάζουμε συνεχώς βιβλία.(όχι απαραίτητα φιλοσοφικά ).
Οταν ολοκληρώναμε ένα θέμα, το παρουσιάζαμε, ο καθηγητής αφού το διόρθωνε, μας έδινε συγχαρητήρια για την προσπάθεια, και εμείς νοιώθαμε υπερήφανοι, για την διανοητική μας απόδοση.
Με τον καιρό, και ενώ το επίπεδο συνεχώς ανέβαινε, οι απαιτήσεις του καθηγητή ανέβαιναν επίσης.Κάθε φορά, που ένας μαθητής ξεπερνούσε τον εαυτό του στην ανάπτυξη ενός θέματος, ο καθηγητής το διατυμπάνιζε στην τάξη, και εξέφραζε την έντονη ικανοποίηση του.Αμέσως όμως μετά, εξηγούσε τον δρόμο πού έμενε ακόμα να διανύσουμε, αναλύοντας μας στην τάξη τον τρόπο με τον οποίο ο Χ φιλόσοφος είχε πιάσει το θέμα, και πόσο βαθιά ήταν η σκέψη του (εννοώντας πόσο σύνθετα ήταν τα επιχειρήματα που επεξεργαζόταν για να φθάσει στο λογικό του συμπέρασμα )
Καθώς περνούσαν οι μήνες, συνειδητοποιούσαμε συνεχώς ότι η σκέψη μας γινόταν ολοένα και πιό σύνθετη.Απο την άλλη όμως όσα βιβλία και να καταφέρναμε να διαβάζουμε κάθε μήνα,κατανοούσαμε πόσο ασήμαντοι είμασταν ως σκεπτόμενοι άνθρωποι, σε σχέση με τους μεγάλους διανοούμενους, το έργο των οποίων μελετούσαμε.Το γεγονός αυτό μας ωθούσε να διαβάζουμε περισσότερο, και να προσπαθούμε να εκμεταλλευτούμε το κάθε λεπτό πού είχαμε διαθέσιμο, για να μάθουμε κάτι περισσότερο.
Ετσι κύλησαν τα χρόνια του λυκείου, και πιστεύω ότι εκεί διαμορφώθηκε η σκέψη μου και τα διανοητικά μου ενδιαφέροντα.Στα τρία αυτά χρόνια του Λυκείου, όχι μόνο πήρα μια πολύ καλή γεύση της Φιλοσοφιας, αλλά έμαθα να σκέπτομαι.Διάβασα επίσης πάρα πολύ.Εκείνη την περίοδο, απο τα 15 μου μεχρι τα 18, διάβασα περίπου 500 βιβλία.Σε ηλικία 16 ετών, είχα ήδη διαβάσει πέρα απο τους κλασικούς φιλόσοφους και φιλόλογους, π.χ τον Μαρξ, τα κείμενα του Λένιν, του Τρότσκι,...Στα 16 μου επίσης, άρχισα να ενδιαφέρομαι για την Οικονομία,και άρχισα πλέον να διαβάζω τα βιβλία των μεγάλων οικονομολόγων(Keynes,...).Σ αυτή την ηλικία επίσης, και με αφορμή, μιά τηλεοπτική εκπομπή, άρχισα να διαβάζω το έργο του Soljenitsyne.Αρχισα με το αρχιπέλαγος του γκουλάγκ, και αμέσως μετά συνέχισα με όποιο έργο του μπορούσα να βρώ στα βιβλιοπωλεία.
Η σκέψη μου γινόταν ολοένα και πιό βαθιά, ενώ παράλληλα διευρυνόταν οι γνώσεις μου.Πέρα απο την Φιλοσοφία, την λογοτεχνία, την οικονομία,την πολιτική σκέψη, την ειδησεογραφία,τα κοινωνικά προβλήματα, άρχισα να ενδιαφέρομαι πολυ για την Τέχνη, την πορεία των αγορών (χρήματος και κεφαλαίου ) , εξειδικευμένα οικονομικά θέματα όπως την νομισματική πολιτική, τις Διεθνείς Σχέσεις,....
Στα 18 μου, άρχισα να κατανοώ,ότι ενώ θαύμαζα την Φιλοσοφία και την αγαπούσα υπέρμετρα, στην πραγματικότητα, δεν ήθελα να αφιερώσω την ζωή μου στην Φιλοσοφία.Πρώτον, διότι ένοιωθα ότι άλλοι ήταν καλύτεροι απο μένα σ αυτό, και δεύτερον, διότι ήθελα να κάνω πολύ πιό πρακτικά πράγματα στην ζωή μου.Αυτό στην πραγματικότητα που ήθελα και που ασυνείδητα έκανα, ήταν να χρησιμοποιήσω την φιλοσοφία, για να δομήσω τον τρόπο σκέψης μου.
Ολοκληρώνοντας το λύκειο, έκανα και τον πρώτο απολογισμό των ετών που πέρασα εκεί.
Ηταν θετικός.Αναρωτήθηκα τότε, όπως και σήμερα άλλωστε, αν αυτή η διαφοροποίηση που νοιώθαμε μεταξύ των ωρών που περνούσαμε μέσα στην τάξη διδασκαλίας, και των ωρών που περνούσαμε εκτός της τάξης ήταν εσκεμμένη απο την Διοίκηση του σχολείου η όχι.
Η ουσία πάντως ήταν ότι όταν είμασταν μέσα στην τάξη νοιώθαμε ελεύθεροι να κατακτήσουμε τον κόσμο με το πνεύμα μας, και όταν βγαίναμε απο την τάξη, νοιώθαμε ότι το σώμα μας ζούσε στην κόλαση.
Ολοκληρώνοντας το Λύκειο, νοιώθαμε όλοι την σημασία που είχε δοθεί στο πνεύμα, και την απεριόριστη ελευθερία του, και την ελάχιστη σημασία που είχε δοθεί στο σώμα και τις ανάγκες του.Και αυτό είχε πλέον γίνει βίωμα μας.Είμαι σίγουρος ότι όλοι οι συμμαθητές μου θα μπορούσαν να υποστούν τις χειρότερες συνθήκες διαβίωσης που θα μπορούσαμε να φανταστούμε, χωρίς κανένα παράπονο, και χωρίς αυτό να επηρεάσει την πνευματική τους δημιουργία η λειτουργία.
Η ΝομικήΣτα 18 μου, μετά το Λύκειο, μπήκα στην Νομική Σχολή.
Την τελείωσα σε 4 χρόνια οπως προβλεπόταν.Δεν με συγκίνησε ιδιαίτερα.Ηδη, απο τις αρχές του δευτέρου έτους είχα αποφασίσει ότι δεν θα ασχοληθώ επαγγελματικά με τα Νομικά.
Είχα πιάσει το νόημα, αλλά οι μόνες στιγμές που τραβούσαν την προσοχή μου ήταν όταν αναλύαμε <<το σκεπτικό της απόφασης >>.
Η ανάλυση του σκεπτικού, που είναι και η ουσία της νομικής τέχνης που χρησιμοποιεί επιστημονικές μεθόδους, με παρέπεμπε αμέσως στην μεθοδολογία του λυκείου. Προσπαθούσες να καταλάβεις σε τι επιχειρήματα στηριζόταν το σκεπτικό.Εκεί έβλεπες αμέσως το βάθος της σκέψης του δικαστή, συγκρίνοντας το με άλλο σκεπτικό, άλλου δικαστή, για το ίδιο θέμα.
Πολύ αργότερα, όταν άρχισα πλέον να εργάζομαι, συνειδητοποίησα πόσο ωφέλιμο για μένα ήταν το πέρασμα μου απο την Νομική. Δεν υπάρχει τίποτα στην κοινωνική ζωή που να μην βασίζεται στο Δίκαιο.Και είναι πολύ σημαντικό να ξέρεις ότι αυτό που ακούεις η που διαβάζεις στέκει νομικά η δεν στέκει.
Οταν επέστρεψα στην Ελλάδα, κατάλαβα ότι η εικόνα που είχα εγώ της Νομικής ήταν πολύ διαφορετική απο την εικόνα που είχε για την Νομική, η ελληνική κοινωνία.Για μένα η Νομική, ήταν
-η ουσία του δικαίου (η σειρά εκείνη των λογικών κανόνων που επέτρεπαν την διαμόρφωση
του σκεπτικού), που επέτρεπε την δίκαιη απονομή της δικαιοσύνης.
-και οι διαδικασίες (η δικονομία ) που επέτρεπαν την καλύτερη διαχείριση της ουσίας του δικαίου, με σταθερούς και ξεκάθαρους κανόνες (χρονικά περιθώρια,....)
Οποιος γνωρίζει λίγο τα Νομικά, ξέρει ότι στην Ηπειρωτική Ευρώπη, δίδεται βάρος κυρίως στην ουσία του Δικαίου και δευτερευόντως στην δικονομία, ενώ αντίθετα στις αγγλοσαξωνικές χώρες, δίδεται κυρίως έμφαση στην δικονομία και δευτερευόντως στην ουσία του δικαίου (η εν πάσει περιπτώσει, για να μήν υπερβάλλουμε, δίδεται εξ ίσου σημασία στην ουσία όσο και στην δικονομία ).
Η διαφορά αυτή έχει ώς συνέπεια σε επίπεδο κοινωνίας, οι νομικοί να θεωρούνται στην Ευρώπη βαρετοί άνθρωποι, πνιγμένοι συνεχώς στα βιβλία τους, μη δημιουργικοί...., ενώ στις αγγλοσαξωνικές χώρες, οι επαγγελματίες αυτοί να χαίρουν μεγάλης κοινωνικής εκτίμησης, και να είναι αστέρες στην κοινωνική και πολιτική ζωή.Αυτό κατά την γνώμη μου οφειλόταν στο ρόλο της δικονομίας στο αγγλοσαξωνικό δίκαιο, ο οποίος επιτρέπει στον Νομικό, παιχνίδια τακτικής και στρατηγικής, που κρίνουν τις περισσότερες φορές την έκβαση μιάς δίκης, ενώ αντίθετα στην Ηπειρωτική Ευρώπη, σπάνια η δικονομία είναι αυτή που κρίνει την δικαστική απόφαση.
Οταν επέστρεψα στην Ελλάδα, κατάλαβα πολύ σύντομα ότι οι Νομικοί έχαιραν μεγάλης κοινωνικής αποδοχής, λές και βρισκόμασταν σε αγγλοσαξωνική χώρα.Πώς γινόταν αυτό δεδομένου ότι η Ελλάδα είχε αντιγράψει περίπου το Γερμανικό, και το Γαλλικό Δίκαιο?
Εδωσα τότε στον εαυτό μου κάποιες εξηγήσεις που δεν με έπειθαν ιδιαίτερα, και δεν το έψαξα περισσότερο.
Στα 20 περίπου χρόνια που εργάζομαι, κατέληξα πολλές φορές στο συμπέρασμα, ότι υποτίμησα στα νιάτα μου τον ρόλο της δικονομίας,.Αυτό είχε ως συνέπεια, να μην εκμεταλλευτώ την Νομική όσο θα έπρεπε. Αν δεν μου είχε καλλιεργηθεί ο συγκεκριμμένος τρόπος σκέψης στο Λύκειο (που προσπάθησα ν αναλύσω προηγουμένως ), και άν ενδεχομένως δεν είχα κάνει τις νομικές μου σπουδές στην Γαλλία, σίγουρα θα είχα δώσει πολύ περισσότερη σημασία στην δικονομία, η οποία επιτρέπει μιά απόλυτη διανοητική αυτοπειθαρχία.
Τα ανέμελα αυτά φοιτητικά χρόνια στην Νομική, μου επέτρεψαν κυρίως, ν ασχοληθώ με ότι μ ενδιέφερε σε διανοητικό επίπεδο, και δευτερευόντως με τα νομικά (αφιέρωνα όσο χρόνο έπρεπε ώστε να παιρνώ τις εξετάσεις για να πάω στο επόμενο έτος )
Τα χρόνια εκείνα, αφιέρωσα πολύ χρόνο στον κινηματογράφο και γνώρισα καλά όλους τους μεγάλους σκηνοθέτες της εποχής εκείνης.Συνέχισα εντατικά το διάβασμα.ασχολήθηκα, και παρακολούθησα πολύ στενά, όλα τα μεγάλα πολιτικά, κοινωνικά, και οικονομικά προβλήματα της εποχής, ασχολήθηκα με την τέχνη,και τέλος ασχολήθηκα πολύ με τα θέματα διεθνών σχέσων.
Γνώρισα την εποχή της Νομικής, και πολλούς Ελληνες φοιτητές στην πόλη όπου φοιτούσα.
Τους προσέγγισα, αλλά απογοητεύτηκα σε γενικές γραμμές. Τα παιδιά αυτά είχαν κατά τη γνώμη μου,ένα μέτριο επίπεδο γενικά.Δεν με απογοήτευσε όμως αυτό.Με απογοήτευσε ο πολιτικός λόγος τους η η πολιτική σκέψη τους.Πέρα απο το γεγονός ότι μιλούσαν ελληνικά, δεν ένοιωθα ότι είχα να κάνω με Ελληνες.Θα μπορούσαν να ήταν Ρουμάνοι, Βραζιλιάνοι η Πέρσες.Δεν ένοιωθα κάποια στοιχειώδη ελληνική παιδεία, κάποιο στοιχειώδες ενδιαφέρον για το μέλλον του Ελληνισμού, για το πρόβλημα της Κύπρου,...Προασπαθούσαν να αποδείξουν, η έτσι μου φαινότανε, ότι ήταν πολίτες του Κόσμου.Μα πώς μπορούσες να είσαι πολίτης του κόσμου, αν δεν είσαι πρώτα πολίτης της πόλης σου, της χώρας σου? Πώς μπορούσες να είσαι πολίτης του Κόσμου, άν πρώτα δεν έχεις ξεκαθαρίσει ποιός είσαι πολιτισμικά?
Επιπλέον άκουα διάφορα περί σοσιαλισμού, που ήταν αόριστα, και λίγο πρωτόγονα για τα Γαλλικά δεδομένα.
Αυτά τα παιδιά μου δίνανε την αίσθηση ότι βρισκόταν σε πλήρη πολιτισμική και πολιτική σύγχυση.
Στα χρόνια της νομικής, με αφορμή μιά εκπομπή στην τηλεόραση όπου παρουσιαζόταν ενα βιβλίο ενός πολύ γνωστού διανοουμένου στη Γαλλία, του
Raymond Aron, κατά την διάρκεια της οποίας εντυπωσιάστηκα απο τον λόγο του, αγόρασα ένα απο τα βιβλία του. Μέχρι τότε, η εικόνα που είχα γι αυτό τον άνθρωπο, ήταν αυτή του Γαλλοεβραίου, Δεξιού, διανοούμενου, ενός μάλλον μισητού ανθρώπου για τον μέσο φοιτητή.Δεν υπήρχαν και πολλοί δεξιοί διανοούμενοι εκείνη την εποχή στην Γαλλία. Δεν μπορούσαμε να κατανοήσουμε άλλωστε πώς μπορούσε ένας διανοούμενος να είναι δεξιός.
Η σταδιακή γνώση της σκέψης αυτού του διανοούμενου, άλλαξε σιγά-σιγά αλλά σταθερά, τον τρόπο με τον οποίο σκεπτόμουν, και προσέγγιζα μέχρι τότε τα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά προβλήματα. Ο άνθρωπος αυτός μελέτησε τον Μαρξισμό όσο ίσως κανένας άλλος διανοούμενος.Και τον απέρριψε με επιχειρήματα. Αφιέρωσε ολόκληρη την ζωή του(κοντά εξήντα χρόνια ) στην μελέτη του Μαρξισμού.
Τον άνθρωπο αυτό, μίσησα αρχικά διότι γκρέμισε σταδιακά όλα τα μέχρι τότε πιστεύω μου, αλλά απο την άλλη πλευρά με μάγεψε με την σκέψη του.Επρόκειτο περί μιάς διανοητικής μηχανής.
Ακόμα και σήμερα, όταν θέλω να γευτώ λόγο διανοούμενου, καταφεύγω στο κάτωθι link,για να τον ακούσω και να τον ξανακούσω.Η σκέψη του ήταν πάντα πεντακάθαρη,λογική όσο δεν γίνεται, μακριά απο μόδες και ρεύματα.Δεν είναι πλέον στη ζωή, αλλά πρίν πεθάνει είχε την ευτυχία η την ατυχία να δεί την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού.Ευτυχία διότι δικαιώθηκε, ατυχία διότι ότι μελέτησε σ όλη τη ζωή του, δεν είχε πλέον ύπαρξη. Τι τραγική μοίρα για εναν τόσο λαμπρό διανοούμενο!
Κάποια στιγμή, η γαλλική αλλά και η παγκόσμια διανόηση, πρέπει να αποδώσουν στον
Raymond Aron τις τιμές που του αξίζουν.
http://www.ina.fr/archivespourtous/index.php?vue=notice&from=personnalites&code=C0524218584&num_notice=2&total_notices=11οι μεταπτυχιακές σπουδέςΜετά τα ανέμελα χρόνια της νομικής, ένοιωθα ότι πλησίαζε η στιγμή που θα έπρεπε να δουλέψω και ν αρχίσω πλέον να μην είμαι βάρος για τον πατέρα μου, ο οποίος δεν εργαζόταν πλέον.
Σκέφτηκα να κάνω ένα μεταπτυχιακό που να είναι πλέον πιό πρακτικό, και που να μου επιτρέψει να βρώ εύκολα μιά δουλειά.Απο την άλλη, ήθελα το μεταπτυχιακό αυτό, να μου ανοίξει νέους ορίζοντες (να μην είναι η συνέχεια της Νομικής ).Επέλεξα ένα μεταπτυχιακό, που ήταν κάτι καινούργιο τότε στην Γαλλία : Logistics
Το μεταπτυχιακό αυτό, που απευθυνόταν κυρίως σε Μηχανικούς, είχε ως κύριο στόχο να αναλύσει τους τρόπους βελτιστοποίησης του κόστους παραγωγής, και του κόστους διανομής.Εδινε επίσης ειδικό βάρος σε θέματα διοικητικής οργάνωσης.Ετσι, για πρώτη φορά έπρεπε να δώσω έμφαση στα μαθηματικά (επιχειρησιακή έρευνα και στατιστική ).
Ολοκλήρωσα επιτυχώς αυτό το μεταπτυχιακό, και στη διάρκεια αυτού του έτους, γνώρισα και την γυναίκα μου, μιά Ελληνίδα που είχε έρθει στην Γαλλία για μεταπτυχιακές σπουδές.
Η γνωριμία αυτή με την μελλοντική σύζυγο μου, ήταν αυτή που με έκανε να αποφασίσω να επιστρέψω στην Ελλάδα.Ημασταν πλέον στις αρχές του 1986.
Η επιστροφή στην Ελλάδα και η στρατιωτική θητεία
Το 1986, επέστρεψα στην Ελλάδα, και έκανα την θητεία μου για 2 χρόνια.
Τι εμπειρία κι αυτή! Ενοιωθα ότι επέστρεφα στον Μεσαίωνα.Οι χώροι που κοιμόμασταν, ο τρόπος που τρώγαμε,γενικά, οι συνθήκες ήταν τραγικές.Δεν με πείραξε όμως αυτό.Ειχα αντέξει πολλά πράγματα στη ζωή μου, και μπορούσα να αντέξω και αυτή την κατάσταση.
Αυτό που μ ενοχλούσε, είναι ότι ενώ ακούγαμε για τα τεράστια ποσά που ξόδευε η χώρα για την άμυνα της, εγώ έβλεπα απαρχαιωμένες δομές στον Στρατό Ξηράς.
Ο Στρατός ήταν αποκομμένος απο την τεχνολογική εξέλιξη σε απίστευτο βαθμό.Δεν υπήρχε μηχανογράφηση, δεν υπήρχε φωτοτυπικό, δεν υπήρχε στις αποθήκες υλικού ένα σύστημα συναγερμου, έστω απο τα απλά αυτά συστήματα που βάζει ο καθένας στο εξοχικό του.Τα οχήματα ήταν απαρχαιωμένα (30 και 40 ετών ).Ας μήν μιλήσω καλύτερα για τις επικοινωνίες.
Ο Στρατός ήταν επίσης αποκομμένος απο τους στρατιώτες που υπηρετούσαν.Οι στρατιώτες ήταν αδιάφοροι, η γίνονταν αδιάφοροι μ αυτά που αντίκρυζαν.
Τι ηταν τελικά αυτός ο Στρατός? Ηταν κυρίως οι μόνιμοι αξιωματικοί του.Οι ανθρωποι αυτοί ήταν σοβαροί και προσπαθούσαν οι περισσότεροι να κάνουν καλά τη δουλειά τους.Δύσκολο πράγμα αυτό, διότι
-δεν πληρωνόταν καλά και αυτό το ένοιωθες.Δυσκολευόταν να τα βγάλουν πέρα, οπότε αυτό σίγουρα είχε αντίκτυπο και στη δουλειά τους.
-δεν είχαν τα υλικά αλλά και τα ανθρώπινα μέσα για να προσφέρουν ικανοποιητικά.
-δεν υπήρχε αξιοκρατία
Ενοιωθα ότι ο ελληνικός λαός, με τα χρήματα που ξόδευε, μπορούσε να είχε ένα καλύτερο Στρατό.Πάντως κατά την κρίση του 1987, ο Στρατός ήταν πανέτοιμος και με υψηλό ηθικό.
Στο στρατό, γνώρισα καλύτερα την Ελλάδα, και γνώρισα επίσης πολύ ενδιαφέροντες ανθρώπους, στρατιώτες και αξιωματικούς.
Θέλω να αναφερθώ σ ένα αντισυνταγματάρχη τότε, που γνώρισα και που διοικούσε την Μονάδα μας.Είχα απο την αρχή ένα θαυμασμό γι αυτόν τον άνθρωπο.Ηταν σοβαρός, πίστευε σ αυτό που έκανε, ο λόγος του είχε ένα επίπεδο, μιλούσε άπταιστα αγγλικά και Τούρκικά.
Θυμάμαι ακόμα το όνομά του.Κωνσταντίνος Αργυρόπουλος.
Διοικούσε την Μονάδα σαν να ήμασταν σε πόλεμο.Φορούσαμε συνεχώς τα κράνη, υπήρχε αυστηρή πειθαρχία, και κάναμε 2 η 3 φορές περισσότερες ασκήσεις και βολές απ ότι προβλεπόταν.Ο ίδιος ήταν πάντα επικεφαλής των ασκήσεων.Τον θυμάμαι ακόμα σε μιά πορεία που κάναμε στα μέσα Αυγούστου του 1986, σαράντα περίπου χιλιομέτρων, φορτωμένοι όλοι με 10-15 κιλά εξοπλισμό.Αυτός ήταν επικεφαλής, θέλοντας να δείξει το παράδειγμα, για όλη τη διάρκεια της άσκησης, ενώ η γυναίκα του γεννούσε, όπως μάθαμε εκ των υστέρων.
Θυμάμαι, ότι σε ανηφόρες, μετά το μεσημέρι, με θερμοκρασία 45 βαθμων κελσίου, όταν άρχισαν να λιποθυμούν στρατιώτες, μας φώναζε <<Μην σταματάτε!Προχωρείστε με τον ίδιο ρυθμο!.Σκεφτείτε ότι ο εχθρός είναι απο πάνω και μας παρακολουθεί.Θα τον αναλάβει το ασθενοφόρο >> .Και πράγματι, το ασθενοφόρο της Μονάδας που ακολουθούσε, αναλάμβανε μετα απο λίγο τον στρατιώτη.
Ηταν δίκαιος. Ηταν πάντα δίπλα στους αδύναμους.Ηξερε την δουλειά του. Και αυτό ήταν εμφανές σε όλους τους στρατιώτες, οι οποίοι τον εμπιστεύονταν τυφλά.Ηταν ηγέτης με όλη την σημασία της λέξης.
Θυμάμαι ότι το 1987, στην κρίση που ξέσπασε με την Τουρκία, όταν πλέον αναλάβαμε θέση τελικής μάχης, νοιώθαμε τυχεροί που μας διοικούσε αυτός ο άνθρωπος, και είμαι σίγουρος, ότι άν τελικά ξεσπούσε πόλεμος, θα τον υπακούαμε τυφλά, όποια διαταγή κι αν μας έδινε, διότι είμασταν πεπεισμένοι ότι θα έκανε το σωστό.
Υπηρετούσα στο τρίτο γραφείο της Μονάδας, καί έβλεπα τα γραπτά του που αφορούσαν σχέδια αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων.Μ εντυπωσίασε απο την πρώτη στιγμή το βάθος της σκέψης του, η τεχνική κατάρτιση του,και η σημασία στην λεπτομέρεια.
Μερικά μέτρα πιό ψηλά απο το τρίτο γραφείο, ήταν το εκκλησάκι της Μονάδας.Και τον έβλεπα κάθε μέρα, να πηγαίνει στο εκκλησάκι.Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι ορισμένες φορές, έμενε πολύ ώρα, σ αυτό το εκκλησάκι.Κι όταν έφευγε πηγαίνοτας προς το γραφείο του, παιρνόντας μπροστά απο το δικό μου γραφείο, τον έβλεπα ακόμα βουρκωμένο.Για κάποιο λόγο, πηγαίνοντας να προσευχηθεί, έκλαιγε.Ο άνθρωπός αυτός έκρυβε ένα μεγάλο πόνο.
Αργότερα, έμαθα απο άλλους αξιωματικούς, ότι είχε υπηρετήσει στην Κύπρο το 1974 ως νέος ανθυπολοχαγός, καί ότι είχε χάσει περίπου όλους τους άνδρες του στον πόλεμο.Εκτοτε, εθεωρείτο προφανώς φασιστόμουτρο απο την ιεραρχία, και για τον λόγο αυτό, δεν είχε την εξέλιξη που του άξιζε.
Η πληροφόρηση αυτή, μου επέτρεψε αμέσως να συνδέσω κάποια περιστατικά που είχα βιώσει με την ιεραρχία του, και που έδειχναν πράγματι ότι ήταν σε δυσμένεια.
Εκ των υστέρων, όταν τον γνώρισα καλύτερα, μου διηγήθηκε μόνος του την περιπέτεια της Κύπρου.Μού έδειξε τα τραύματα του.Ηταν επικεφαλής ενός λόχου ΠΑΟ, και του δόθηκε η εντολή να συναντήσει μια ύλη αρμάτων κοντά στην Λάπυθο(?) μπροστά σ ενα εκκλησάκι.Πράγματι, είδε το εκκλησάκι, και τα άρματα που ήταν γύρω, και τους στρατιώτες που ξεκουράζονταν γύρω απο την εκκλησία.Αρχισε να βαδίζει πεζός προς την ύλη προκειμένου να συναντήσει τον επικεφαλής.Καθώς προχωρούσε, συνειδητοποίησε ότι το διακριτικό σήμα που είχαν οι στρατιώτες απέναντι του στο πουκάμισο τους, ήταν τούρκικο.Αρχισε να πυροβολεί προς το μέρος τους και παράλληλα να φωνάζει προς τους στρατιώτες του να καλυφθουν.Αρχισε μια πραγματική μάχη, ο ίδιος τραυματισμένος, έπεσε στα δίπλα χωράφια.Στην μάχη που ακολούθησε, σκοτώθηκαν περίοπου όλοι οι στρατιώτες του, και ο ίδιος, τραυματισμένος, βρέθηκε πολύ αργότερα, και σώθηκε μετά απο εξι μήνες νοσηλεία.Εχουν περάσει πολλά χρόνια απο τότε, και ίσως να μην θυμάμαι καλά την αφήγηση του.Αυτά όμως συγκράτησα.
Την απώλεια των ανθρώπινων αυτών ζωών, εμφανώς δεν την άντεχε, καθώς θεωρούσε τον εαυτό του υπεύθυνο.
Θυμάμαι επίσης, ότι αυτός ο άνθρωπος δυσκολευόταν να ζήσει την οικογένεια του με τον μισθό του.
Δεν ξέρω αν ζεί ο Κωνσταντίνος Αργυρόπουλος.Σε κάθε περίπτωση, ήθελα απο αυτό το βήμα να αποδώσω την τιμή που άξιζει σ αυτον τον άνθρωπο, και που είμαι σίγουρος ότι δεν απέδωσε η ελληνική πολιτεία.Θέλω τα παιδιά του να νοιώθουν υπερήφανα για τον πατέρα τους.
Η επαγγελματική σταδιοδρομία
Απο ΤΟ 1988 μέχρι και σήμερα, εργάζομαι για να ζήσω την οικογένεια μου.Ειχα μιά καλή σταδιοδρομία, και κατείχα υψηλές θέσεις.
Αυτά όμως τα χρόνια, δεν θα τα περιγράψω.Δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον για τον αναγνώστη.Ούτε και για μένα έχουν.
Περιγράφoντας συνοπτικά την πορεία της ζωής μου η την εξέλιξη της σκέψης μου, για τις ανάγκες αυτού του blog, συνειδητοποιώ ότι η πορεία μου χωρίζεται σε 2 μεγάλα κομμάτια
-η πορεία μου μέχρι την ηληκία των 26 ετών, είναι κατά την γνώμη μου,μιά ιδιαίτερα πλούσια πνευματικά πορεία, με απίστευτες εναλλαγές στο χώρο, και στον χρόνο.Εζησα επίσης διαφορετικούς πολιτισμούς.
Ενοιωσα την φτώχεια και τον πλούτο. Βίωσα την απόλυτη ελευθερία του χωριού μου, και τις σκληρές συνθήκες επιβίωσης αυτού του Λυκείου.Εγινα πολιτικοποιημένος σε πολύ νέα ηλικία χωρίς να με πιέσει η να με καθοδηγήσει κανείς και χωρίς να το επιθυμεί η οικογένεια μου, έγινα διανοούμενος μέσω διδαχθείσας μεθοδολογίας, .....Ενοιωσα την σκέψη μου να εξελίσσεται, και απο αριστερός στα 18 μου, να γίνομαι φιλελεύθερος στα 20 μου χρόνια, χωρίς καμμία επιρροή παρα μόνο απο τα βιβλία που διάβαζα.
-η πορεία μου μετά την ηλικία των 26 ετών, είναι μιά ανούσια πορεία, με εξαίρεση
*το ότι έκανα οικογένεια και έχω 2 παιδιά
*το ότι κατάφερα, με την βοήθεια και την στήριξη ενός εργοδότη μου, να κάνω ένα
επιπλέον μεταπτυχιακό στα χρηματο-οικονομικά
Ενα άλλο εκ πρώτης όψεως περίεργο, είναι το ότι, ένας άνθρωπος ο οποίος διαισθάνεται στα 13 του ότι η πορεία μιάς κοινωνίας, η εξέλιξη των διεθνών σχέσων, έχει πρωτίστως να κάνει με την Πολιτική, και ο οποίος στην συνέχεια το τεκμηριώνει σταδιακά μέχρι τα 26 του, καταλήγει στην μετέπειτα πορεία του να απέχει πλήρως απο την πολιτική ακόμα και ως ενεργός πολίτης.
Δεν θέλω, δεν επιθυμώ, να αναλύσω τους λόγους.
Το μόνο σίγουρο, είναι ότι μ ενδιέφερε πάντα η Πολιτική με την έννοια της πολιτιστικής πρότασης που μπορούσε να προτείνει στην κοινωνία.
