26/11/12

Π. ΚΟΝΔΥΛΗΣ (1943-1998) - ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΕΙΨΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ


"Το λυπηρό παράδοξο σε ακρασφαλείς ιστορικές καταστάσεις συνοδευόμενες από διάχυτα παρακμιακά φαινόμενα, είναι ότι η στρατηγική σκέψη θολώνει τόσο περισσότερο όσο εντονότερα την χρειάζεται ένα έθνος.Οπως ο βαριά άρρωστος δεν αναρρωτιέται τι θα κάμει σε 10 χρόνια, αλλά άν θα βγάλει την νύχτα, έτσι ο ιστορικά ανίσχυρος χαρακτηρίζεται απο την έλλειψη μακρόπνοων συλλήψεων και την προσήλωση στα άμεσα δεδομένα.Η διαφορά σε όποιον χαροπαλεύει βιολογικά και σε όποιον αποσυντίθεται ιστορικά,είναι βέβαια ότι η προσήλωση του πρώτου στα άμεσα δεδομένα εμφανίζεται ως προσπάθεια υπέρβασης ενός πόνου, ενώ η προσήλωση του δεύτερου εμφανίζεται ως κοντόθωρη ευδαιμονική επιδίωξη" (Π. Κονδύλης -θεωρία του πολέμου -Σελ 383)

25/11/12

SZ: Η κυβέρνηση και η Βουλή της Ελλάδας θα έχουν ρόλο κομπάρσου


Σε δημοσίευμα της με τίτλο «Ελλάδα - χώρα υπό εποπτεία», η Suddeutsche Zeitung αναφέρεται στην όλοενα και μεγαλύτερη συμμετοχή των διαορισμένων από τις Βρυξέλλες εποπτών στην ελληνική διακυβέρνηση.
Αν και οι Ευρωπαίοι ηγέτες ενθαρρύνουν την Ελλάδα να συνεχίσει στο δρόμο της μεταρρύθμισης, επί της ουσίας η πραγματικότητα είναι διαφορετική, αναφέρει η γερμανική εφημερίδα. «Οι πρωθυπουργοί και αρχηγοί κρατών θέλουν να δώσουν θάρρος στον εαυτό τους. Και αυτό επειδή για τα επόμενα χρόνια σχεδιάζουν για την ελληνική κυβέρνηση και το κοινοβούλιο ένα ρόλο κομπάρσου
. Υπάρχει ο κίνδυνος η προσπάθεια σωτηρίας του ευρώ να καταλήξει σε μια «νεκρή ζώνη» για τις δημοκρατικές διαδικασίες» επισημαίνει η Suddeutsche Zeitung, υπογραμμίζοντας πως ναι μεν κάθεται στο τιμόνι ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς αλλά δεν το κατευθύνει. «Τουλάχιστον για όσο διάστημα δίνονται δισεκατομμύρια ευρώ στην Ελλάδα. Όσο συμβαίνει αυτό η χώρα θα κυβερνάται από τις πρωτεύουσες της Ευρωζώνης» αναφέρει το δημοσίευμα, υποστηρίζοντας πως οι πιστωτές θα υπαγορεύουν πως θα γίνει η διαχείριση των δημόσιων εσόδων, των δαπανών, των μισθών, των συντάξεων, κοκ.
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει η ίδια εφημερίδα και στο θέμα της ανακεφαλοποίησης των τραπεζών, αναφέροντας πως «οι ελληνικές τράπεζες θα λάβουν δισεκατομμύρια, όμως οι πολιτικοί δεν θα έχουν πρόσβαση στα χρήματα». Κατά το δημοσίευμα, ειδικοί επίτροποι θα ελέγχουν την χορήγηση μεγάλων πιστώσεων, ιδιαίτερα στην περίπτωση «ειδικών» πελατών, όπως είναι τα πολιτικά κόμματα, τα ΜΜΕ, οι συγγενείς ανώτατων στελεχών της τράπεζας, μετόχων ή ακόμα και εταιριών που έχουν χάσει την πιστοληπτική τους αξιοπιστία.
πηγή -http://www.reporter.gr/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82/%CE%9F%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1/item/213200-SZ-H-kybernhsh-kai-h-Boylh-ths-Elladas-tha-echoyn-rolo-komparsoy

24/11/12

π. κονδύλης - περι ελλήνων διανοουμένων


"θα ήταν βέβαια μάταιο ν’ αναμένει κανείς από τους συγκαιρινούς Έλληνες διανοουμένους να δώσουν εκείνοι ό,τι αδυνατεί να δώσει ο κατά τεκμήριο αρμοδιότερος «πολιτικός κόσμος».
Όχι μόνον επειδή οι ίδιοι είναι κατακερματισμένοι σε ομάδες επίσης κατακερματισμένες σε εν πολλοίς αυτιστικά άτομα, όχι μόνον επειδή η γενική τους μόρφωση θυμίζει ως προς το ποιόν και τη συγκρότησή της τον αεριτζίδικο και αυτοσχεδιαστικό χαρακτήρα της ελληνικής οικονομικής δραστηριότητας, όχι μόνον επειδή για τις παγκόσμιες πολιτικοοικονομικές εξελίξεις γνωρίζουν συνήθως ακόμα λιγότερα και από τα όσα επιφανειακά και ασυνάρτητα γράφονται στις ελληνικές εφημερίδες, αλλά και για έναν πρόσθετο λόγο: επειδή αντιλαμβάνονται την πολιτική με βάση φιλολογικές ή ηθικολογικές κατηγορίες και επιχειρούν πολιτικές αποφάνσεις στο επίπεδο των αντίστοιχων νερουλών γενικεύσεων.
Πλείστοι όσοι «αριστεροί» διανοούμενοι πέρασαν τη ζωή τους κανοναρχώντας ότι η οικονομία είναι η «βάση» και τα υπόλοιπα το «εποικοδόμημα», χωρίς ωστόσο ποτέ τους να πληροφορηθούν τι σημαίνει εθνικό εισόδημα ή ισοζύγιο πληρωμών και χωρίς ποτέ να προσπαθήσουν να κατανοήσουν τα συγκεκριμένα προβλήματα της χώρας τους ξεκινώντας (και) από τέτοια μεγέθη.
Γι’ άλλους πάλι, οι οποίοι κηρύσσουν .την υπεροχή ή και την παντοδυναμία τού «πολιτισμού» η τού «πνεύματος», η αφ’ υψηλού θεώρηση ή η άγνοια οικονομικών, γεωπολιτικών ή στρατιωτικών παραγόντων μπορεί και ν’ αποτελεί περίπου τίτλο τιμής.
Βεβαίως, μία παλαιά και δόκιμη κοινωνιολογική διάκριση μας λέει ότι διανοούμενος και επιστήμονας είναι δύο διαφορετικά πράγματα, εφ’ όσον κύριο μέλημα του δεύτερου είναι η συναγωγή πορισμάτων από τη μεθοδευμένη συλλογή και ταξινόμηση εμπειρικού υλικού, ενώ ο πρώτος ενδιαφέρεται περισσότερο να εμφανισθεί ως ταγός της κοινωνίας μέσω της διακήρυξης διαφόρων ηθικών, αισθητικών και άλλων ιδεωδών.
Απ’ αυτή την άποψη δεν θα έπρεπε να περιμένει κανείς από Έλληνες διανοουμένους να προσφέρουν ό,τι εξ ορισμού δεν μπορούν να δώσουν."

23/11/12

Ο οχτάχρονος Christian Golczynski δέχεται την σημαία για τον πατέρα του


Ο οχτάχρονος Christian Golczynski δέχεται την σημαία για τον πατέρα του, εθελοντή πεζοναύτη Marc Golczynski, που πυροβολήθηκε κατά τη διάρκεια περιπολίας στο Ιρακ, λίγες εβδομάδες πριν την ημερομηνία επιστροφής του στην πατρίδα του. πηγή - www.salt.gr

Π. ΚΟΝΔΥΛΗΣ(1943-1998) - ΠΕΡΙ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΩΝ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΩΝ


"θα ήταν βέβαια μάταιο ν’ αναμένει κανείς από τους συγκαιρινούς Έλληνες διανοουμένους να δώσουν εκείνοι ό,τι αδυνατεί να δώσει ο κατά τεκμήριο αρμοδιότερος «πολιτικός κόσμος».
Όχι μόνον επειδή οι ίδιοι είναι κατακερματισμένοι σε ομάδες επίσης κατακερματισμένες σε εν πολλοίς αυτιστικά άτομα, όχι μόνον επειδή η γενική τους μόρφωση θυμίζει ως προς το ποιόν και τη συγκρότησή της τον αεριτζίδικο και αυτοσχεδιαστικό χαρακτήρα της ελληνικής οικονομικής δραστηριότητας, όχι μόνον επειδή για τις παγκόσμιες πολιτικοοικονομικές εξελίξεις γνωρίζουν συνήθως ακόμα λιγότερα και από τα όσα επιφανειακά και ασυνάρτητα γράφονται στις ελληνικές εφημερίδες, αλλά και για έναν πρόσθετο λόγο: επειδή αντιλαμβάνονται την πολιτική με βάση φιλολογικές ή ηθικολογικές κατηγορίες και επιχειρούν πολιτικές αποφάνσεις στο επίπεδο των αντίστοιχων νερουλών γενικεύσεων.
Πλείστοι όσοι «αριστεροί» διανοούμενοι πέρασαν τη ζωή τους κανοναρχώντας ότι η οικονομία είναι η «βάση» και τα υπόλοιπα το «εποικοδόμημα», χωρίς ωστόσο ποτέ τους να πληροφορηθούν τι σημαίνει εθνικό εισόδημα ή ισοζύγιο πληρωμών και χωρίς ποτέ να προσπαθήσουν να κατανοήσουν τα συγκεκριμένα προβλήματα της χώρας τους ξεκινώντας (και) από τέτοια μεγέθη.
Γι’ άλλους πάλι, οι οποίοι κηρύσσουν .την υπεροχή ή και την παντοδυναμία τού «πολιτισμού» η τού «πνεύματος», η αφ’ υψηλού θεώρηση ή η άγνοια οικονομικών, γεωπολιτικών ή στρατιωτικών παραγόντων μπορεί και ν’ αποτελεί περίπου τίτλο τιμής.
Βεβαίως, μία παλαιά και δόκιμη κοινωνιολογική διάκριση μας λέει ότι διανοούμενος και επιστήμονας είναι δύο διαφορετικά πράγματα, εφ’ όσον κύριο μέλημα του δεύτερου είναι η συναγωγή πορισμάτων από τη μεθοδευμένη συλλογή και ταξινόμηση εμπειρικού υλικού, ενώ ο πρώτος ενδιαφέρεται περισσότερο να εμφανισθεί ως ταγός της κοινωνίας μέσω της διακήρυξης διαφόρων ηθικών, αισθητικών και άλλων ιδεωδών.
Απ’ αυτή την άποψη δεν θα έπρεπε να περιμένει κανείς από Έλληνες διανοουμένους να προσφέρουν ό,τι εξ ορισμού δεν μπορούν να δώσουν."

Ἀπὸ τὸν δίσκο «Ἔσσεται ἦμαρ» τοῦ συγκροτήματος Terror X Crew (2001)


Ὑπουργεῖα πολιτισμοῦ μὲ ἀπολίτιστους ἀνθρώπους,
Παιδαγωγικὰ ἰνστιτοῦτα μὲ ἀντιπαιδαγωγικὲς μεθόδους.
Προμελετημένα βραχυκυκλώματα στὴν σκέψη μας,
ὅπως ἡ ἀφαίρεση τοῦ πολυτονικοῦ ἀπὸ τὶς λέξεις μας.

22/11/12

Ένας κλασσικός- ΔΟΚΙΜΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΝΔΥΛΗ


I.
ΑΠ' ΤΟΥΣ ΚΑΙΡΟΥΣ του Γιόχαν Γιόαχιμ Βίνκελμαν τουλάχιστον, τα χαρακτηριστικά του κλασσικού μοιάζει να έχουν μια για πάντα δοθεί. Στάση ενατενιστική, λόγος διαυγής και απροσωπόληπτος, σαφής διάκριση δημόσιου και ιδιωτικού, νηφαλιότητα, και μια διάθεση που ρέπει προς το λογικό μάλλον παρά προς το θυμικό των πραγμάτων. Αυτή τη στάση κι αυτή τη διάθεση, που ανατρέχει απ' ευθείας στην ελληνορρωμαϊκή αρχαιότητα και εμπνέεται από εκείνην, ο Παναγιώτης Κονδύλης την ενστερνίστηκε από νωρίς. Σ' ένα από τα τελευταία του κείμενα αναγνώρισε expressis verbis την οφειλή:
Θεωρώ την εντρύφησή μου στα κλασσικά γράμματα ως ένα από τα μεγάλα ευτυχήματα και τα αναντικατάστατα ερείσματα της πνευματικής μου συγκρότησης. (...) Γλώσσες [όπως οι κλασσικές], όπου τα περιγράμματα των λέξεων και των φράσεων δεν τα θολώνουν τα -γόνιμα ή άγονα, αδιάφορο- νεφελώματα του νεώτερου υποκειμενισμού, μοιάζουν με κυκλώπεια τείχη χτισμένα με ξερολιθιά, με οφθαλμοφανείς τις αρμοδεσιές και χειροπιαστά τα ερείσματα, με αδρές τις αντιστοιχίες ανάμεσα στο σημαίνον και στο σημαινόμενο, στο πελέκημα του λόγου και στη λάξευση του στοχασμού. Η σαφήνεια και η απλότητα δεν είναι εδώ αιτήματα προβαλλόμενα εκ των έξω, αλλά απόρροια και κριτήριο εσωτερικού βάθους. (Το αόρατο χρονολόγιο της σκέψης, 1998, σ. 64-65)
Ωστόσο εκτός απ' αυτήν την κλασσικότητα του έργου, την "ευγενή απλότητα και το γαληνό μεγαλείο" της, υπάρχει και μια άλλη εκδοχή του κλασσικού, η οποία θυμίζει περισσότερο την περίπτωση ενός Γκαίτε παρά εκείνην ενός Σοφοκλή: η κλασσικότητα του βίου ως συνειδητή επιλογή και υπαρξιακή απόφαση. Όπως εύστοχα ειπώθηκε, κάθε ζωή βιωμένη σύμφωνα μ' ένα συνεκτικό, περιεκτικό και αδρό περίγραμμα είναι ζωή κλασσική. Τέτοιες βιογραφίες μοιάζουν κάπως με τους ήρωες των Bildungsromane: τείνουν προς ένα τέλος, προς έναν σκοπό. Και μ' αυτήν επίσης την έννοια οι προτιμήσεις του Κονδύλη στάθηκαν κλασσικές. Ιδωμένη εκ των υστέρων η πνευματική του εξέλιξη μοιάζει με τα κύματα που προκάλεσε στο νερό το ρίξιμο μιας πέτρας: αλλεπάλληλοι, όλο και ευρύτεροι κύκλοι γύρω από ένα νοητό και απόλυτο κέντρο. Τίποτα δεν στάθηκε ικανό να κλονίσει αυτή την εξωτερικά τόσο γεωμετρημένη vita contemplativa. Με μιαν αυστηρότητα που φτάνει στα όρια του ασκητισμού και μια μεθοδικότητα που φαντάζει ενίοτε σαν εμμονή, οι κύκλοι πληθαίνουν και πλαταίνουν ολοένα, όμως το κέντρο παραμένει απαρασάλευτο. Συνθέσεις που για ανθρώπους λιγότερο φιλόδοξους θα αποτελούσαν καύχημα ζωής, για τον Κονδύλη δεν ήταν παρά σταθμοί προς τον απώτερο στόχο. Και από τούτη τη βιοπορία τίποτα δεν στάθηκε ικανό να τον εκτρέψει. Ούτε η αλλαγή γλώσσας και περιβάλλοντος, ούτε η απορριπτική στάση των ακαδημαϊκών θεσμών απέναντί του, ούτε η κατάδηλη ασυμμετρία των θεμάτων και των ενδιαφερόντων του προς τα κρατούντα της εποχής.
II.
Από τα πρώτα της βήματα η σκέψη του Κονδύλη μάς παρουσιάζεται ακέραιη. Ακέραιη δεν θα πει εδώ αποπερατωμένη ή οδηγημένη στις έσχατες συνέπειές της, αλλά πάντως πλήρης στα αδρά της χαρακτηριστικά και ολομερής στο γενικό της σχήμα. Ήδη η εκτενέστατη Εισαγωγή στα "Έργα" του Νικολό Μακιαβέλλι, τα οποία ο Κονδύλης επιμελήθηκε, μετέφρασε και εξέδωσε στα 1971-72, μας δηλώνει ευθύς εξ αρχής ότι έχουμε εμπρός μας έναν συγγραφέα με αποκρυσταλλωμένες προθέσεις και ασυνήθιστη ρώμη. Όλα σχεδόν τα πάγια διακριτικά τούτης της σκέψης και τούτης της γραφής, που στα κατοπινά έργα θα έρθουν εντελέστερα και εναργέστερα στο προσκήνιο, είναι ήδη σ' εκείνη την Εισαγωγή παρόντα και απαραγνώριστα: η εμμονή στη θέαση συνολικών φαινομένων, η συνθετική πρόθεση, η εμβριθής αναστροφή με την ιστορία, η οργάνωση του κειμένου γύρω από ερωτήματα θεμελιώδη, η εξαντλητική γνώση των πηγών, η επιδεικτική αγνόηση των τεχνητών φραγμών μεταξύ των επί μέρους γνωστικών κλάδων. Όλ' αυτά, προϊόν συνήθως κριτικής ωριμότητας και μακράς περισυλλογής πάνω στην επιστήμη, στον Κονδύλη μοιάζουν εξ αρχής κατακτημένα. Ακόμη και η ευρυμάθεια, που για τον αμέθοδο στοχαστή εγκυμονεί πάντα τον κίνδυνο του σπάταλου λόγου, στον Κονδύλη παρουσιάζεται οργανικά δεμένη με τα κύρια ζητούμενα των ερευνών του, δίχως να τον παρασύρει στις σκολιές οδούς του σχολαστικισμού ή της σπουδαιολογίας. Αλλά και ως προς το αντικείμενο της, τον Μακιαβέλλι, η πρώτη αυτή διεξοδική μελέτη είναι τα μάλα δηλωτική όχι μόνο των πρώιμων ενασχολήσεων ενός διανοητή, ο οποίος αργότερα θα δοκιμάσει τις δυνάμεις του στρεφόμενος προς ποικίλες κατευθύνσεις, αλλά κατασταλαγμένων ήδη γνωστικών ενδιαφερόντων και ειλημμένων ήδη θεωρητικών αποφάσεων. Ο Φλωρεντινός διπλωμάτης θα αποτελέσει και στο μέλλον σταθερή αναφορά της σκέψης του Κονδύλη. Έτσι η χρονική αφετηρία συνοδεύεται εδώ και από τη θεματολογική εγκαινίαση του έργου.
Δεν είναι όμως μόνο αυτοί οι λόγοι που μας επιτρέπουν να λέμε ότι ο Κονδύλης μάς παρουσιάζεται σ' αυτό του το κείμενο απρόσμενα ολόκληρος. Με μια πράξη σχεδόν προγραμματική οι δύο εκείνοι τόμοι ενώνουν στις υπερεννιακόσιες σελίδες τους όλα τα πεδία, στα οποία κατά τις τρεις επόμενες δεκαετίες θα εκδιπλωθεί η δραστηριότητα του συγγραφέα. Ο ανθολόγος, ο μεταφραστής, ο ιστορικός, ο στοχαστής - όλα αυτά απαντούν εδώ σε ικανή δοσολογία και αδρό περίγραμμα. Ακόμα και υφολογικά, στους τρόπους της γραφής του, αν παραβλέψουμε προσώρας τον κάποτε υπερτραφή δημοτικισμό των μεταφρασμάτων του, που κι αυτός πάντως φαίνεται να υπακούει στα κελεύσματα της εποχής και δεν χάνει στιγμή την εκφραστικότητά του, ο νεαρός Κονδύλης μάς παρουσιάζεται κατασταλαγμένος, με ύφος οικείο που γνωρίζει πώς να γίνεται απέριττο και σαφές, δίχως να ταλαιπωρεί τον αναγνώστη με τη στεγνότητα και τη δυσκαμψία που ενίοτε εμφιλοχωρούν στα γεννήματα της λογιότητας. Απεναντίας: η γλαφυρότητα του συγγραφέα Κονδύλη είναι συμφυής με την αναλυτική πυκνότητα του λόγου του - ακόμα περισσότερο: απορρέει αναγκαία και φυσικά απ' αυτήν.
Παρά τούτη την πρώιμα κατακτημένη ωριμότητα ο Κονδύλης δεν θα επιδοθεί αμέσως σε δημοσιεύσεις. Θα προτιμήσει να περατώσει πρώτα τον κύκλο των σπουδών του στη Γερμανία και να ασκήσει την πένα του σε πλείστες όσες μεταφράσεις σημαντικών έργων. - Χτυπητή εξαίρεση ασφαλώς σε τούτους τους καιρούς που τόσο λατρεύουν τα παιδιά-θαύματα. Θα άξιζε τον κόπο να μελετήσει κανείς αναδρομικά εκείνες τις πρώιμες μεταφράσεις του Κονδύλη, όχι βέβαια για να αγρεύσει επιρροές αλλά για να χρονολογήσει με κάποια ασφάλεια τις πρώτες μαρτυρημένες ενασχολήσεις του με θέματα που αργότερα θα βρεθούν στο επίκεντρο του συγγραφικού ενδιαφέροντός του: ιστορία των ιδεών, φιλοσοφική ανθρωπολογία, πολιτική και κοινωνιολογία, ψυχολογία και αισθητική - στα μεταφράσματα των αρχών της δεκαετίας του '70 θα βρει την αποτύπωσή του όλο το φάσμα των ενδιαφερόντων του Κονδύλη, προτού αυτά τον οδηγήσουν στα πρωτότυπα ιστορικά και συστηματικά του έργα.
Αυτή η απ' αρχής κατακτημένη ωριμότητα αποκτά την πραγματική της διάσταση, μόνο αν αναλογιστεί κανείς τον εσωτερικό μίτο που οδηγεί τη σκέψη του συγγραφέα σ' όλες τις περιόδους του. Στο έργο του Κονδύλη ο ερευνητής δεν πρόκειται να ανασύρει από την αφάνεια "τομές" ή κρίσιμες "καμπές" και δραματικούς "αναπροσανατολισμούς". Όχι ότι δεν συναντούμε και εδώ μετατοπίσεις, αισθητές ενίοτε αλλαγές τόνου ή εντυπωσιακές εκ πρώτης όψεως στροφές προς αντικείμενα φαινομενικώς απομακρυσμένα από τα έως τότε συνήθη και οικεία για τον συγγραφέα. Ωστόσο μια δεύτερη, προσεκτικότερη ματιά αρκεί για να καταδείξει με ασφάλεια την ενότητα που συνέχει τα βιβλία του, το αδιάκοπο νήμα που διαπερνά το ερευνητικό του πρόγραμμα. Η ενότητα αυτή αποτελεί εσωτερικό όρο του φιλοσοφικού του εγχειρήματος. Όχι ότι είναι αδύνατες η διάκριση και κατάταξη των κειμένων του ή η περιοδολόγηση τους. Ωστόσο ακριβώς αυτές φέρνουν εναργέστερα στο φως τους εσωτερικούς αρμούς που συνέχουν το έργο.
Όπως και να 'χει, τα γραπτά του Κονδύλη δεν μπορούν να ταξινομηθούν με κριτήρια απλώς χρονολογικά. Η πρόχειρη εκείνη διάκριση που θέλει τη δεκαετία του '70 εποχή μεταφράσεων αλλά και των πρώτων θεωρητικών δοκιμών, τη δεκαετία του '80 περίοδο των μεγάλων ιστορικών πραγματειών και τη δεκαετία του '90 αφιερωμένη στον πολιτικό στοχασμό και στην προεργασία της "Κοινωνικής οντολογίας", παρά τη χρησιμότητά της είναι σχηματική γιατί παραγνωρίζει ακριβώς την εσωτερική λογική που γεφυρώνει τους χρονολογικούς δείκτες. 'Αλλωστε ένα από τα κύρια, αν όχι το κύριο έργο του Κονδύλη, το "Ισχύς και απόφαση" (1984), συντάσσεται και εκδίδεται ακριβώς στα μέσα της "ιστοριογραφικής" περιόδου, ενώ και η δραστηριότητά του ως μεταφραστή και επιμελητή όχι μόνο δεν κόπασε προϊόντος του χρόνου, αλλά αναβαθμίστηκε τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά, αν αναλογιστούμε τις δύο σειρές που διηύθυνε ώς τον θάνατό του ή τις ανθολογίες που δημοσίευσε στη Γερμανία.
Συνεπώς η προσπάθεια για διακρίσεις στο corpus των έργων του Κονδύλη θα πρέπει να καταφύγει σε κριτήρια αποκλίνοντα από την ευκολία των χρονολογιών και να στραφεί στο περιεχόμενο των βιβλίων του. Και εδώ μια πρώτη ειδολογική διχοτόμηση των κειμένων του είναι ευχερής. Στο πρώτο σκέλος της καταλέγονται ασφαλώς οι ιστορικές πραγματείες, στο δεύτερο τα συστηματικά, θεωρητικά του έργα. Τα δεύτερα υπολείπονται καταφανώς σε αριθμό αλλά και σε όγκο: πέρα από δύο δοκίμια της δεκαετίας του 1970, εδώ ανήκει κυρίως το "Ισχύς και απόφαση" και η μόλις μετά θάνατον εκδοθείσα και μοιραία αποσπασματική "Κοινωνική οντολογία". Αντίθετα οι ιστορικές μελέτες απλώνονται σε χιλιάδες σελίδες.
Τόσο το εγχείρημα του ιστοριογράφου, όσο και εκείνο του συστηματικού στοχαστή είναι οργανωμένα γύρω από ένα κεντρικό εκάστοτε ζητούμενο, προς το οποίο τα επί μέρους έργα συγκλίνουν και κορυφώνονται. Ο ιστορικός Κονδύλης, ξεκινώντας από την μελέτη φαινομένων όπως ο Διαφωτισμός, η κριτική της μεταφυσικής, ο συντηρητισμός, αποπειράται να καταρτίσει μια γενική θεωρία των ευρωπαϊκών Νέων Χρόνων. Αυτή η θεωρία θα βρει το μερικό επιστέγασμά της στην Παρακμή του αστικού τρόπου ζωής, όπου ο συγγραφέας εκτός από μιαν επιτομή του αστικού φιλελευθερισμού μάς παρουσιάζει αντιπαραβολικά και την ανατομία της μαζικοδημοκρατικής μετανεωτερικότητας που τον διαδέχθηκε – τις αντιφάσεις του παρόντος και τις απορίες του μέλλοντός της. Από την άλλη πλευρά, με τις συστηματικές του μελέτες ο θεωρητικός Κονδύλης επιζητεί να υποτυπώσει μια συνολική ανθρωπολογία, μια γενική φιλοσοφία του πολιτισμού και μια καθολική ερμηνεία της "έσχατης", όπως αυτός την εννοεί, πραγματικότητας.
Τα δύο αυτά εγχειρήματα είναι ομόρροπα και ομόκεντρα, παρότι είναι άλλου διαμετρήματος και κινούνται σε διαφορετικά εκάστοτε επίπεδα. Τα όρια μεταξύ τους είναι ενίοτε δυσδιάκριτα κι αυτό είναι εύλογο. Ως ιστορικός ο Κονδύλης δεν χάνει στιγμή απ' τα μάτια του τη βαθύτερη φύση των ανθρώπινων πραγμάτων· απεναντίας ξεκινά απ' αυτήν και σ' αυτήν καταλήγει, έχοντας προηγουμένως τεκμηριώσει τις ιστορικές εκφάνσεις της και καταγράψει τις περιπέτειές της στο πεδίο των Νέων Χρόνων. Αλλά και αντίστροφα: η διατύπωση των έσχατων ερωτημάτων για τον άνθρωπο αφορμάται από την τριβή με τη συγκεκριμένη ιστορική πραγματικότητα. Μπορεί ανθρωπολογία και κοινωνική οντολογία να προβαδίζουν στον στίβο της θεωρίας, όμως τα αρχικά υπαρξιακά ερεθίσματα ο θεωρητικός τα αρύεται από την ιστορία και την πράξη.
Αν σε έκταση οι δύο αυτές συνιστώσες της ερευνητικής δραστηριότητας του Κονδύλη είναι άνισες, δεν συμβαίνει το ίδιο με τη σημασία τους. Κι αν ο Κονδύλης επέλεξε την κοινωνική οντολογία για να της αφιερώσει το opus magnum του , τούτο δεν σημαίνει διόλου ότι τα ιστορικοπολιτικά ενδιαφέροντα του συγγραφέα είναι υποδεέστερα. Είπαμε: μια προσέγγιση που θα έθετε τη θεωρητική διάσταση πάνω από την εμπειρική τεκμηρίωση ή το ανάποδο, θα παραγνώριζε τη στενή τους συνύφανση και αλληλεξάρτηση. Ο Κονδύλης δεν χάνει ευκαιρία να τονίσει ότι τα πορίσματα του συστηματικού του έργου εδράζονται στο εμπειρικό υλικό των ιστορικών του μελετημάτων και από αυτό εκπορεύονται. Πάνω στο εμπειρικό υλικό δοκιμάζονται οι θεμελιώδεις παραδοχές κάθε θεωρίας. Αυτό τις καλύπτει αποδεικτικά και επιχειρηματολογικά. Και αντίστροφα: το θεωρητικό εννοιολόγιο έχει λόγο υπάρξεως μόνο κατά το μέτρο που ευχεραίνει την ερμηνεία της απτής και ζωντανής πραγματικότητας. Επαγωγή ή απαγωγή - το δίλημμα είναι μεθοδολογικά άγονο αφού εμπειρία και εποπτεία δεν βρίσκονται σε ιεραρχική σχέση μεταξύ τους, ώστε να είμαστε υποχρεωμένοι οπωσδήποτε να αποδώσουμε τα πρωτεία στη μία ή την άλλη (όπως το έκανε η αρχαία και μεσαιωνική μεταφυσική προκειμένου για την εποπτεία και ένια ρεύματα των Νέων Χρόνων προκειμένου για την εμπειρία), αλλά συνυπάρχουν αξεδιάλυτες στο μυαλό του ερευνητή. Όταν όμως το ζητούμενο είναι η τελική επαλήθευση ή διάψευση των ερμηνευτικών σχημάτων, και εφ' όσον η κριτική βάσανος δεν έχει προηγουμένως επισημάνει αθεράπευτες εννοιολογικές αντιφάσεις, λογικά κενά ή επιχειρηματολογικά χάσματα, μόνο η συνεχής και αδιάκοπη αντιβολή τους με την πρωτογενή πραγματικότητα, με τα ερμηνευτέα συμβεβηκότα μπορεί να εγγυηθεί τη βασιμότητα των πορισμάτων.
Θα το επαναλάβουμε: η σκέψη του Κονδύλη δεν μπορεί να γίνει κατανοητή στις ορθές της διαστάσεις αν ο αναγνώστης δεν έχει πάντοτε προ οφθαλμών τούτη τη στενή διαπλοκή του ιστορικού-εμπειρικού και του συστηματικού-θεωρητικού στοιχείου στο έργο του. Ειπώθηκε προσφυώς ότι ο Κονδύλης υπήρξε ο φιλόσοφος ανάμεσα στους ιστορικούς των Νέων Χρόνων. Εξ ίσου όμως στάθηκε και ο ιστορικός ανάμεσα στους φιλοσόφους τους.
III.
Στην κατακλείδα του "Πρωταγόρα" ο αναγνώστης έρχεται αντιμέτωπος μ' ένα παράδοξο μοναδικό όχι μόνο στο έργο του Πλάτωνα, αλλά και σ' όλη τη φιλοσοφική γραμματεία. Οι διαλεγόμενοι, ο τιτλώνυμος σοφιστής και ο Σωκράτης, κατά το ξετύλιγμα της συζήτησης διολισθαίνουν απρόσμενα και ακούσια ο ένας προς την αρχική θέση του άλλου. Ο Σωκράτης υποδυόμενος τον ρόλο του απλού παρατηρητή θα συνοψίσει την εναλλαγή των θέσεων ως εξής: "'Ατοποί γ' εστέ, ω Σώκρατές τε και Πρωταγόρα· συ μεν λέγων ότι ου διδακτόν εστιν αρετή εν τοις έμπροσθεν, νυν σεαυτώ ταναντία σπεύδεις (...) Πρωταγόρας δ' αυ διδακτόν τότε υποθέμενος νυν τουναντίον έοικεν... " Από δραματουργικής πλευράς το έργο κερδίζει έτσι αναντίρρητα σε ένταση, όμως το ενδιαφέρον εδώ είναι αλλού. Βάζοντας τους δύο συνομιλητές να αμφιλέγουν και να παλινωδούν, ο Πλάτων μάς παρουσιάζει, αθέλητα ασφαλώς αφού άλλες ήταν οι υπόρρητες προθέσεις του, μια διαχρονική ανατομία του αγώνα, αυτή τη φορά στο παράδειγμα του διαλόγου. Πίσω από την επίφαση της από κοινού "ζητήσεως της αληθείας", το μόνο μέγεθος που παραμένει σταθερό σ' όλη τη διάρκεια της διαλεκτικής αναμέτρησης είναι ακριβώς η ίδια η αναμέτρηση. Αυτό που κρατά ζωντανή τη συνομιλία είναι η συνεχής προσπάθεια και των δύο μερών να επικρατήσουν. Κάτι τέτοιο όμως προϋποθέτει την ήττα του αντιπάλου, εν προκειμένω την αντίκρουση των επιχειρηματολογικών του όπλων. Κατά τρόπο αθόρυβο και μέσα από την τριβή του αγώνα τα επιχειρήματα μετατοπίζονται, οι αρχικές παραδοχές πρώτα σχετικεύονται και εξασθενούν, για να εγκαταλειφθούν οριστικά στη συνέχεια όταν οι τακτικοί ελιγμοί του αντιπάλου το απαιτήσουν. Η αυλαία του διαλόγου βρίσκει τους πρωταγωνιστές της αμήχανους και ελαφρώς έκθετους, όμως η αιτία της αναμέτρησης παραμένει εξ ίσου επίκαιρη όσο ήταν εξ αρχής. Η αντιγνωμία των δύο συζητητών, η αντιμαχία τους παραμένει ανειρήνευτη.
Το παράδειγμα προσφέρεται για να εικονογραφήσει μια σειρά από βασικές έννοιες της κονδύλειας ανθρωπολογίας. Πίσω από την ανώδυνη επιφάνεια του κόσμου των ιδεών ή και των απλών γλωσσικών δηλώσεων, όπου επιπολάζουν τα κάθε λογής ερμηνεύματα της πραγματικότητας, κάτω από το λεπτό στρώμα της "νόησης" ή του "πνεύματος" δρουν άδηλα ή εμφανώς, συνειδητά ή ανεπίγνωστα, εκείνοι οι μηχανισμοί που σε τελευταία ανάλυση καθορίζουν το ανθρώπινο πράττειν. Και αυτοί δεν είναι παρά οι αξιώσεις ισχύος του εκάστοτε υποκειμένου, αξιώσεις που με τη σειρά τους ριζώνουν στην "έσχατη σταθερά" της αυτοσυντήρησης. Αυτές ορίζουν στον καθένα με ποιους θα συνταχθεί και ποιους θα πολεμήσει. Αυτές υπαγορεύουν τα πρόσφορα όπλα και την ακολουθητέα τακτική. Ματαιοπονούμε όταν αναζητούμε τρόπους συμβιβασμού ή όταν επιδιώκουμε να εξασφαλίσουμε τη συναίνεση καταφεύγοντας σε τεχνικού χαρακτήρα θεσμίσεις. Όλ' αυτά, όταν υπάρχουν, δεν αποτυπώνουν παρά έναν ήδη υφιστάμενο συσχετισμό δυνάμεων. Και για να γυρίσουμε εκεί απ' όπου ξεκινήσαμε: ο ανταγωνισμός του Πρωταγόρα και του Σωκράτη δεν αποτελεί απλό επιφαινόμενο, παράγωγο ατυχές μιας παρεξήγησης, οπότε και θα αρκούσε η προσφυγή στην αντικειμενικότητα της μεθόδου, της όποιας μεθόδου, ή στην καλοπιστία των μερών προκειμένου αυτή να αρθεί. Πίσω από τα ιστορικά πρόσωπα των δύο στοχαστών θάλλει η οξύτατη, αγεφύρωτη και κατ' ουσίαν υπαρξιακή αντιμαχία της σοφιστικής με τον πλατωνισμό, η οποία με τη σειρά της ερείδεται όχι σε θεωρητικές διαφορές περί του ενός ή του άλλου ζητήματος, αλλά σε ετερόρροπες και γι' αυτό ασυμφιλίωτες επιδιώξεις και βλέψεις. Η αντιπαράθεση στο πεδίο του "πνεύματος" ή της "φιλοσοφίας" είναι απλώς η θεσμική διοχέτευση αυτής της ασίγαστης έριδας στο συμβολικό επίπεδο του λόγου. Παρά τα φαινόμενα, τέτοιες συγκρούσεις δεν κρίνονται με την κατίσχυση του ενός ή του άλλου επιχειρήματος και την αποκατάσταση της σύμπνοιας, αλλά με την επικράτηση των εκπροσώπων της μιας πλευράς πάνω σ' εκείνους της άλλης. Και ανεξάρτητα από το τι πιστεύεται, η επικράτηση αυτή λίγο έχει να κάνει με το λεπτό και εύλογο της θεωρητικής σκευής.
Η κατάληξη του διαλόγου μάς προσφέρει, μ' έναν τρόπο που θα ξάφνιαζε ασφαλώς τον Πλάτωνα, την αναίρεση της σωκρατικής πίστης στον Λόγο, η οποία στις ποικίλες εκδοχές και μεταμορφώσεις της υποστρώνει όλη την ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας. Στους Νέους Χρόνους ξέρουμε ότι η πίστη στον Λόγο σφράγισε ιδίως την αισιόδοξη ανθρωπολογία του Διαφωτισμού. Ο Κονδύλης απορρίπτει διαρρήδην αυτή την αισιοδοξία. Η δική του αντίληψη είναι ριζικά αντιπλατωνική και αντιιδεαλιστική αφού ξεκινά από τη διαπίστωση ότι πίσω από κάθε φιλοσοφική, θρησκευτική ή ιδεολογική δοξασία λανθάνουν άσβεστες οι βλέψεις των φορέων της. Και οι βλέψεις αυτές δεν υποχωρούν χάριν του διαλόγου ή της συναίνεσης, ούτε υπακούουν στην πειθώ. Οι αξιώσεις ισχύος και τα συμφέροντα δεν καταλαβαίνουν από λογικά επιχειρήματα· καμμιά καζουϊστική δεν μπορεί να τα απαλείψει.
Στο έργο του Κονδύλη η άρνηση της λεγόμενης ελευθερίας της βουλήσεως είναι απόλυτη και τελεσίδικη, χωρίς ωστόσο να γίνεται μηχανιστική ή βιολογιστική, χωρίς να υποβιβάζει το υποκείμενο σε άβουλο ενεργούμενο κάποιων ενδιάθετων αυτοματισμών που διέπουν κατά τρόπο απόλυτα αιτιοκρατικό τις αντιδράσεις του. Απέναντι σε κάθε νοησιαρχία που ξεκινά από την λίγο-πολύ στεγανή διχοτόμηση της ανθρώπινης φύσης σε "υλική-βιολογική" και "πνευματική-ηθική" και αναγνωρίζει ανοιχτά ή κεκαλυμμένα το πρωτείο της δεύτερης, ο Κονδύλης θα συνυπέγραφε θαυμάσια τα λεγόμενα του Σαμφόρ ότι η μόνη δυνατή ελευθερία του ανθρώπου είναι δευτερογενής, όχι πρωτογενής: μπορεί κανείς να επιλέξει ενδεχομένως το τι θα φάει, όχι όμως το αν. Βέβαια και τούτη η δευτερογενής ελευθερία του ανθρώπου τού αφήνει στην πράξη μεγάλα περιθώρια, ώστε η συνειδητοποίηση τους να τον ρίχνει ενίοτε στα χαλεπότερα διλήμματα και να δηλητηριάζει τις ανέφελες μέρες του. Παραδόξως μάλιστα, όσο διευρύνονται τούτα τα όρια, τόσο και η θέση του γίνεται ακροσφαλέστερη, δυσχερέστερη και περισσότερο απρόβλεπτη. Όσο ο άνθρωπος εγκαταλείπει τη σκοτεινή αναγκαιότητα του κόσμου των ορμών (τούτη την πρωταρχική Εδέμ που με τόση ενάργεια περισώζει ο αρχέγονος μύθος) για να εισέλθει πλησίστιος στον κόσμο της συνείδησης, ήτοι της σταθμισμένης βούλησης και επιλογής, τόσο οι δυνατότητές του διευρύνονται αλλά και οι κίνδυνοι αυξάνουν· τόσο μεγαλύτερα μπορεί να είναι τα οφέλη του, αλλά και τόσο οδυνηρότερες οι απώλειές του. Απ' τους αυτοματισμούς του ενστίκτου το ζώο μεταπηδά στην condition humaine, στην ευθύνη των πράξεων του, όπου ως ευθύνη νοείται η ευθύνη έναντι του εαυτού του και της ομάδας, έναντι της ατομικής και συλλογικής του αυτοσυντήρησης.
Ώστε το ουσιώδες ερώτημα της "ηθικής φιλοσοφίας" δεν είναι πόσο μεγάλη ή μικρή είναι τούτη η δευτερογενής ελευθερία· μια απλή περιήγηση στον ιστορικό ή ατομικό βίο των ανθρώπων μπορεί να καταδείξει με ασφάλεια ότι η έκτασή της ποικίλει: από τον στυγνό καταναγκασμό του δούλου ώς την κάποτε εξίσου οδυνηρή παντοδυναμία του μονοκράτορα, η ελευθερία αυτή, η ανεξαρτησία όπως θα την ήθελε καλύτερα ο Κονδύλης, προκύπτει φυσικώ τω τρόπω μέσα από το ισοζύγιο δυνάμεων και τους συσχετισμούς ισχύος των ανθρώπινων κοινωνιών - πηγάζει από την αέναη τριβή των ανθρώπων μεταξύ τους, τις πρόσκαιρες ή μονιμότερες φιλίες και έχθρες τους. Το ουσιώδες ερώτημα κάθε "ηθικής φιλοσοφίας" είναι αν ο άνθρωπος μπορεί να πράξει κάτι, οτιδήποτε, δίχως να τρέφει βλέψεις λιγότερο ή περισσότερο ιδιοτελείς - αδιάφορο αν αυτές είναι έμμεσες ή άμεσες, συνειδητές ή ασύνειδες. Η απάντηση του Κονδύλη είναι όχι. Ακόμη και στα ακραία υπαρξιακά διαβήματα της αυτοκτονίας και της αυτοθυσίας, που prima facie δίνουν την εντύπωση ότι αναιρούν πανηγυρικά τούτη την παραδοχή, το "ασκημένο βλέμμα" δεν αργεί να ανακαλύψει πίσω από τις επιφάσεις τα άδηλα κίνητρα. Κι ας οδηγούν τον φορέα τους στο μοιραίο.
IV.
Αν η γνώση είναι εκείνο το μεταφυσικό είδωλο που συνηθίσαμε να αποκαλούμε με τον παράδοξο όρο "αλήθεια", αν δηλαδή αποτελεί την έκφραση μιας βαθύτερης "ουσίας" που οιονεί θεολογικό μυστήριο παραμένει αιώνια και αμετάβλητη, τότε κατανόηση και επιστήμη με τη σειρά τους δεν συνιστούν παρά την εγκόσμια λατρεία αυτής της υπερβατικής πραγματικότητας. Αν όμως το εγχείρημα του κατανοείν και του ερμηνεύειν είναι μια πράξη προσανατολιστική, μια λειτουργία εγγενής στον άνθρωπο, η οποία του επιτρέπει να σταθμίζει τα δεδομένα και να παίρνει αποφάσεις, τότε τα γνωστικά ενεργήματα δεν διαφέρουν από τα βουλητικά αφού "η βούληση, μέσα στην οποία σαλεύει και αρθρώνεται η ορμή της αυτοσυντήρησης, εκπληρώνει γνωστικές λειτουργίες, και μάλιστα (...) μπορεί να βούλεται μόνον ως βούληση που γνωρίζει. Αντίστροφα, η γνώση είναι δυνατή μόνον ως βουλόμενη γνώση, δηλαδή ως γνώση η οποία έχει πίσω της κίνητρα, μπροστά της σκοπούς και πάνω της κέντρα ισχύος που την ελέγχουν." Έτσι όμως η γνώση απεκδύεται τα μεταφυσικά ψιμμύθιά της και τις έμμεσες ή ρητές αξιώσεις της στη μία και μόνη αλήθεια και ανατρέχει στην πρώτη της ρίζα: γίνεται πράξη διαπιστωτική, στηριγμένη τόσο στην εποπτεία όσο και στην εμπειρία, οι οποίες σε τελευταία ανάλυση είναι κοινές σε όλους. Εδώ εδράζεται η ανθρωπολογική πρόσληψη της γνωστικής λειτουργίας από τον Κονδύλη. Ο άνθρωπος είναι σε θέση να γνωρίζει, ήτοι να εκτιμά και να σταθμίζει τον εαυτό του και το περιβάλλον του, όχι γιατί αυτό ανταποκρίνεται στη δήθεν φιλέρευνη και ανήσυχη φύση του, αλλά επειδή αυτός είναι ο μόνος δρόμος που του απέμεινε, μετά την αποπομπή του από τον ασφαλή κόσμο των αυτοματισμών του ενστίκτου.
Ώστε όταν ο Κονδύλης μιλάει για γνώση και επιστήμη δεν έχει καθόλου κατά νου το φανταστικό εκείνο νοητικό οικοδόμημα που εξαρτά το κύρος του από την αναγωγή του σε κάποια απόλυτη αλήθεια. Ο ίδιος έκλινε μάλλον προς τον αριστοτέλειο ρεαλισμό: "Πεπαιδευμένου γαρ εστιν επί τοσούτον τ' ακριβές επιζητείν καθ' έκαστον γένος, εφ' όσον η του πράγματος φύσις επιδέχεται". Οι ανθρώπινες δυνατότητες δεν μπορούν να εξιχνιάσουν την "καταγωγή" ή τη "φύση" του παντός, ωστόσο δεν είναι και ολότελα τυφλές μπροστά στα φαινόμενα της φυσικής και της ανθρώπινης ιστορίας. Προκειμένου δε για τη δεύτερη, αυτό που μας δείχνουν τα φαινόμενα είναι όχι ο πλατωνικός και ιουδαιοχριστιανικός κόσμος της μιας αλήθειας και της μιας αρχής, αλλά ο άτεγκτος νόμος της συνεχούς ανακύκλησης και της αέναης επανάληψης. Τούτη η "αιώνια επιστροφή" των ίδιων πάντοτε σχημάτων και μεγεθών κάνει τη γνώση των ανθρωπίνων πραγμάτων δυνατή. Οι δυόμισι χιλιετίες της δυτικής επιστήμης δείχνουν ότι ο άνθρωπος φέρθηκε και φέρεται κατά τρόπο συγκρίσιμο και αναγνωρίσιμο ανεξαρτήτως εποχής και περιβάλλοντος. Το αναπόδραστο συμπέρασμα είναι ότι έτσι θα συνεχίσει να φέρεται και στο μέλλον.
Είδαμε ότι η γνώση αν και εσαεί ατελής είναι κατ' αρχήν δυνατή. Είδαμε ακόμη ότι κάθε γνωστικό ενέργημα εκπορεύεται από κίνητρα και υπηρετεί βλέψεις. Ξετυλίγοντας το ίδιο νήμα, μένει να ομολογήσουμε ότι κάθε γνώση δεν μπορεί να είναι παρά μερική και σχετική. Μερική ως προς το αντικείμενό της (: κανείς δεν μπορεί να κατανοήσει εξ ίσου τα πάντα) και σχετική ως προς το υποκείμενό της (: κανείς δεν ενδιαφέρεται εξ ίσου για τα πάντα). Και είναι μερική και σχετική διότι μερικές και σχετικές είναι πάντοτε οι ικανότητες και οι ανάγκες των φορέων της. Γνωρίζουμε ώστε να μπορέσουμε κατόπιν να αποφασίσουμε, και αποφασίζουμε επιτυχώς μόνο στον βαθμό που έχουμε στη διάθεσή μας τις απαραίτητες πληροφορίες γι' αυτό. Βέβαια η διάκριση αυτή μόνο για τις ανάγκες της ανάλυσης μπορεί να γίνει: στην πράξη, όπως ήδη αναφέρθηκε, δεν υπάρχει γνωστικό ενέργημα που να μην συνδέεται άρρηκτα με μια πρόθεση συνειδητή ή ασυνείδητη, ούτε βλέψη που να μη λαμβάνει υπόψη της σιωπηρά ή ρητά τα πραγματολογικά δεδομένα.
Τούτου δοθέντος, το σχήμα που συναγάγαμε από την ανθρωπολογία έχει εφαρμογή και στην ιδιαίτερη εκείνη μορφή της γνώσης που καλούμε επιστήμη. Και αυτή δεν μπορεί παρά να "έχει πίσω της κίνητρα, μπροστά της σκοπούς και πάνω της κέντρα ισχύος που την ελέγχουν." Ο ερευνητής, ο παρατηρητής των ανθρώπινων πραγμάτων, δεν μπορεί παρά να συμμορφώνεται σ' αυτόν τον θεμελιώδη νόμο. Έτσι είναι αυτονόητο λ.χ. ότι από το επιτήδευμά του πορίζεται τα μέσα για να ικανοποιήσει τις υλικές του μέριμνες. Από την άλλη, εξ ίσου αυτονόητα, η επιστημονική του δραστηριότητα, στο μέτρο που είναι γι' αυτόν εγνωσμένη επιλογή και όχι γραφειοκρατικό καθήκον, δίνει νόημα στις πράξεις του. Υποβαστάζει την αυτοκατανόησή του, προάγει τις φιλοδοξίες του στον χώρο όπου κινείται, παρέχει σκοπό και δικαίωση στη ζωή του.
Οι παραπάνω διαπιστώσεις, οι οποίες εξάγονται αβίαστα από την κονδύλεια ανθρωπολογία, μπορούν να δώσουν την εντύπωση ότι ο αξιολογικός σκεπτικισμός του συγγραφέα οδηγεί αναπόδραστα στον γνωσιολογικό σκεπτικισμό. Διότι αν όλοι οι άνθρωποι εμφορούνται από βλέψεις, τότε και οι επιστήμονες ως άνθρωποι δεν μπορούν παρά να κάνουν το ίδιο. Κι αν όλοι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τη γνώση για να προσανατολιστούν και να επικρατήσουν, για να αποκτήσουν ταυτότητα και ισχύ, τότε κάθε γνώση έχει πρωτίστως χαρακτήρα πρακτικό και τα πορίσματά της, ασχέτως προέλευσης, είναι κατ' αρχήν ισότιμα. Ωστόσο ο Κονδύλης φρόντισε από την πρώτη στιγμή να διαχωρίσει τη θέση του απ' αυτή την αντίληψη. Οι απόψεις του για τη φύση και τη λειτουργία της επιστήμης θέτουν ως βάση τους τη σαφή διάκριση μεταξύ πρακτικής, προσανατολιστικής κατανόησης από τη μια, και αξιολογικά ελεύθερης, ουδέτερης γνώσης από την άλλη. Προαπαιτούμενο και αναγκαίος όρος της τελευταίας είναι κατά τον Κονδύλη η συνεπής αποκοπή από την ηθική-κανονιστική σκέψη. Μόνο υπ' αυτόν τον όρο οι επιστημονικές προτάσεις μπορούν να είναι ουδέτερες και αντικειμενικές.
Η θεώρηση αυτή έδωσε τροφή σε σωρεία ενστάσεων εκ μέρους της κριτικής, η οποία έσπευσε να υποστηρίξει ότι ο Κονδύλης απορρίπτει ως γνωσιολόγος ό,τι δέχεται ως ανθρωπολόγος: τον απόλυτο ετεροκαθορισμό των ανθρώπινων ενεργημάτων, άρα και των επιστημονικών, από τις βλέψεις των φορέων τους. Η ανακολουθία φάνηκε μάλιστα ακόμα εντυπωσιακότερη, επειδή μία από τις βασικές παραδοχές της κονδύλειας θεωρίας της απόφασης είναι ότι η σκέψη έχει πολεμική υφή: μέσα στην αέναη διαπάλη των ατόμων και των ομάδων η σκέψη χρησιμεύει ως όπλο, στρεφόμενη κατά του εκάστοτε αντιπάλου. Αν όμως η σκέψη είναι εν γένει πολεμική τότε και η ίδια η επιστημονική, κατανοητική σκέψη είναι πολεμική. Πώς επομένως μπορεί να διεκδικεί για τον εαυτό της τα εύσημα της αντικειμενικότητας; Πώς μπορεί να ισχυρίζεται καν ότι έχει τη δυνατότητα να παραμένει ουδέτερη, σ' έναν κόσμο όπου η αντιπαράθεση φίλου και εχθρού και οι αξιώσεις ισχύος αποτελούν ανυπέρβλητες ανθρωπολογικές σταθερές;
Το ζήτημα είναι ακανθώδες: ο όρος κλειδί εδώ είναι η "ουδετερότητα" της επιστήμης. Όταν όμως κάνουμε λόγο για ουδετερότητα θα πρέπει να έχουμε πάντα κατά νου το ερώτημα: ουδετερότητα απέναντι σε ποιους και σε τι; Απόλυτη ουδετερότητα δεν νοείται, γιατί κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε όντως την οικοδόμηση ενός αρχιμήδειου σημείου εκτός της επισκοπούμενης πραγματικότητας. 'Αλλωστε ούτε ο Κονδύλης μίλησε για κάτι τέτοιο, τουναντίον τόνιζε πάντα τους "ιστορικούς προσδιορισμούς" της σκέψης του, τις βιωματικές και υπαρξιακές εξαρτήσεις της. Από τη θεώρησή του διαφαίνεται πάντως ότι μια μερική ουδετερότητα είναι εφικτή: αυτό προφανώς υπονοεί όταν θέτει το αίτημα της παραίτησης από την ηθική-κανονιστική σκέψη. Η διάκριση της ηθικής-κανονιστικής από την επιστημονική σκέψη δεν συνεπάγεται αναγκαία ότι η δεύτερη δεν είναι πολεμική: μια ματιά στις διαμάχες μεταξύ ερευνητών σε κλάδους ήκιστα δεοντολογικούς, όπως είναι οι θετικές επιστήμες, αρκεί να μας πείσει. Και οι επιστήμονες σκέπτονται πολεμικά όταν βάλλουν, λ.χ., εναντίον των εκάστοτε θεωρητικών τους αντιπάλων, το περιεχόμενο όμως της σκέψης τους δεν διαπνέεται κατ' ανάγκην από ηθικές-κανονιστικές συνεπαγωγές. Συνεπώς, παραίτηση από την ηθική-κανονιστική σκέψη δεν σημαίνει και παραίτηση από την πολεμική σκέψη εν γένει ή από τη χρήση των ιδεών ως όπλων. Όταν, λ.χ., ο Κονδύλης φέρνει στο φως τη λειτουργία και την υφή των κοσμοεικόνων που αξιώνουν να ρυθμίσουν την κοινωνική συμβίωση, η ουδετερότητα των διαπιστώσεών του συνίσταται στην αποχή από τη δημιουργία μιας έτερης κοσμοεικόνας, ανταγωνιστικής προς αυτήν που εξετάζει. Αυτό όμως δεν σημαίνει διόλου ότι ως θεωρητικός και ως άνθρωπος παύει να εμφορείται από βλέψεις. Όμως οι βλέψεις αυτές είναι ατομικές, προσωποπαγείς και συνεπώς ασύμμετρες προς όσες μελετά ως παρατηρητής. Αν οι βλέψεις σου δεν είναι ανάλογες με τις βλέψεις των υποκειμένων που παρατηρείς, μοιάζει να λέει ο Κονδύλης, αν δεν τις αντιπολιτεύονται ούτε τις υποστηρίζουν αλλά απλώς και μόνο ζητούν να τις περιγράψουν, τότε έχεις εξασφαλίσει αυτή τη μερική αλλά αναγκαία ουδετερότητα που καθιστά τα συμπεράσματά σου εδραία. Γι' αυτό άλλωστε και ο ερευνητής είναι πρόθυμος να υποβάλλει τα πορίσματά του στη διαδικασία της κριτικής βασάνου και ενδεχομένως να τα αναθεωρήσει, αν ο έλεγχος τα κρίνει λειψά. Εν ολίγοις: ο επιστήμονας δεν ενδιαφέρεται γι' αυτά καθαυτά τα συμπεράσματα των ερευνών του, αλλά για την ευρετική γονιμότητά τους. Αυτή του εξασφαλίζει την επιτυχία που επιζητεί.
Τα παραπάνω προϋποθέτουν μιαν από τις βασικές διακρίσεις της κονδύλειας αναλυτικής. Εκείνην μεταξύ δομής και περιεχομένου. Η δομή είναι το στοιχείο εκείνο που καθορίζει τον φύσει πολεμικό χαρακτήρα μιας ιδέας και ως τέτοια είναι αναφαίρετο γνώρισμά της. Διέπει εξ ίσου και εξ αρχής κάθε μορφή σκέψης. Αντίθετα με τη δομή, όμως, το περιεχόμενο είναι στοιχείο συντυχιακό, συνιστά κατά κάποιο τρόπο τακτική επιλογή και είναι εξ αυτού μεταβλητό. Ως εκ της δομής της η αντιμαχία μεταξύ πλατωνισμού και σοφιστικής, ας πούμε, είναι ανυπέρβλητη. Καμμιά απόπειρα διαλλαγής δεν μπορεί να την επηρεάσει, όσο οι κοσμοθεωρητικές και ιδεολογικές αποφάσεις των αντιπάλων, άρα και οι βλέψεις τους, παραμένουν ασυμβίβαστες. Από πλευράς περιεχομένου, όμως, αυτή η αντιμαχία μπορεί να λάβει, όπως και όντως έλαβε, πολλές μορφές. Το πώς εκδιπλώνεται, ποια μέσα μετέρχεται και σε ποια όπλα (εν προκειμένω: ποιες ιδέες) προσφεύγει, εξαρτάται από τις τακτικές ανάγκες του αγώνα. Οι ιδέες-όπλα είναι σε τελευταία ανάλυση δευτερεύουσας σημασίας. όταν πάψουν να υπηρετούν ικανοποιητικά τους σκοπούς μας, σπεύδουμε ασμένως να υιοθετήσουμε καινούργιες: αυτό είναι και το δίδαγμα που συνάγουμε από την κατακλείδα του πλατωνικού "Πρωταγόρα".
Όταν λοιπόν ο Κονδύλης γράφει ότι η σκέψη είναι από τη φύση της πολεμική και ότι η επιστημονική σκέψη είναι ουδέτερη, πιστεύω ότι παρά τα φαινόμενα δεν αντιφάσκει. Ακριβώς επειδή εκ φύσεως η επιστημονική σκέψη είναι ουδέτερη, διαπιστωτικού και περιγραφικού χαρακτήρα, μπορεί να επιστρατευθεί από κάθε παράταξη ως όπλο εναντίον του αντιπάλου. Ακριβώς η ουδετερότητά της την καθιστά χρήσιμη για τις ανάγκες των αντιπάλων μερών. Κάθε παράταξη επιφυλλάσσει στον εαυτό της το δικαίωμα να χρησιμοποιεί το τμήμα εκείνο της επιστήμης που θεωρεί πρόσφορο για τους σκοπούς της. Κάποτε μάλιστα για τους ίδιους λόγους αρνείται συλλήβδην την επιστήμη, παρά το λογικά έωλο μιας τέτοιας άρνησης. Όταν το διακύβευμα της επιστήμης είναι κοινωνικά σημαντικό, όταν δηλαδή από επιστημονικές προτάσεις εξαρτώνται κοσμοεικόνες και κρίνονται ιδεολογήματα ή άρθρα πίστεως που "συγκροτούν και συγκρατούν" κοινωνίες, εκεί δεν μπορεί να επέλθει συναίνεση πάνω στις αρχές και τις μεθόδους της έρευνας, ούτε η ομοφωνία που αναμένουμε συνήθως από τις θετικές επιστήμες. Έτσι ολόκληρες περιοχές του επιστητού μετατρέπονται κατά εποχές σε πεδία πολιτικών, ιδεολογικών και κοσμοθεωρητικών μαχών, όπου από την επικράτηση της μιας ή της άλλης παράταξης εξαρτάται τελικά και το ποια επιστημονική (ή ψευδεπιστημονική) οδός θα ακολουθηθεί. Όπως το εξέφρασε απαράμιλλα ο Χομπς: οι άνθρωποι θα αμφισβητούσαν και την αλήθεια του πυθαγόρειου θεωρήματος αν αυτή αντιστρατευόταν τα συμφέροντά τους.
Βέβαια ούτε η επιστήμη ούτε οι άλλες συμβολικές μορφές που μετέρχεται ο άνθρωπος, όπως η γλώσσα, ο μύθος, η θρησκεία ή η τέχνη, μπορούν να εξωραΐσουν τον κόσμο στον οποίο ζει. Απεναντίας: οι συμβολικές μορφές αποτελούν την έσχατη επίταση, την ακραία εξαντικειμενίκευση των ανθρώπινων βλέψεων, τούτη τη φορά στο επίπεδο του "πνεύματος". Ως τέτοιες ζουν και αναπνέουν με τη ζωή και την ανάσα των φορέων τους, υπηρετούν τις επιδιώξεις και τις επιθυμίες τους, παρηγορούν τους φόβους και τις ανασφάλειές τους. Ωστόσο αυτό γίνεται σ' ένα επίπεδο μη στενά υποκειμενικό: αντίθετα με τις προσωποπαγείς δεξιότητες, τη σωματική ρώμη, για παράδειγμα, ή τις ηγετικές ικανότητες ενός ατόμου, οι συμβολικές μορφές είναι κοινές. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι σε θέση να κατασιγάσουν ή να αποσοβήσουν τις αντιθέσεις και τις έριδες. Απλώς η παρουσία τους "εκπολιτίζει" τις αντιμαχίες, τις θεσμοποιεί και τις διοχετεύει σε διαύλους εκ των προτέρων καθορισμένους. Η κοινότητα των συμβολικών μορφών είναι κοινότητα του πεδίου της μάχης. Πάνω σ' αυτό το πεδίο διεξάγονται πλέον οι αγώνες για τον πορισμό της ισχύος. Ο πολιτισμός αλλάζει τη μορφή και τους κανόνες των συγκρούσεων, δίνει νέο σχήμα στις βλέψεις, όμως δεν τις απαλείφει. Ο δημιουργός ενός επιστημονικού θεωρήματος ή ενός καλλιτεχνικού έργου δεν εμφορείται από βλέψεις λιγότερο πιεστικές απ' ό,τι ο παλαιολιθικός πρόγονός του, ίσως μάλιστα οι δίκες του να είναι περισσότερο ακόρεστες και απρόβλεπτες αφού δεν γνωρίζουν όρια όπως η πείνα, η δίψα ή η γενετήσια ορμή. Όταν όμως μιλάμε για επιστήμη θα πρέπει να διακρίνουμε: άλλο οι βλέψεις του επιστήμονα, και άλλο η ουδετερότητα των πορισμάτων του. Όπως η απόλαυση της αισθητικής αρτιότητας ενός έργου τέχνης είναι εν πολλοίς ανεξάρτητη από τις ελπίδες και τους φόβους που ώθησαν τον καλλιτέχνη στο δημιούργημά του, έτσι και η βασιμότητα των επιστημονικών προτάσεων είναι εν πολλοίς άσχετη με τις μύχιες ή ρητές επιδιώξεις του εμπνευστή τους.
Επιστρέφουμε έτσι και πάλι στην κονδύλεια ανθρωπολογία: μοίρα του ανθρώπου δεν είναι ότι αδυνατεί να κατανοήσει τον κόσμο - όλοι το κάνουμε και το κάνουμε καθημερινά, η τέχνη του ζην και του επιζήν εξαρτάται άμεσα από την ικανότητά μας να το κάνουμε. Μοίρα του ανθρώπου είναι ότι παρότι μπορεί να κατανοήσει τον κόσμο, αδυνατεί να τον αλλάξει προς την κατεύθυνση της αρεσκείας του και να τον κάνει σύμφωνο με την εικόνα που ο ίδιος θα ήθελε να του προσδώσει. Θύμα της αδήριτης ετερογονίας των σκοπών, ο άνθρωπος υποχρεώνεται έτσι να αλλάζει τελικά την εικόνα του ή να την προσαρμόζει σιωπηρά στα εκάστοτε δεδομένα. Σε αντιδιαστολή με την επιστήμη ή με ό,τι η επιστήμη θα όφειλε να είναι, η γνωστική λειτουργία στις πρακτικές, προσανατολιστικές χρήσεις της συνιστά μαζί αποκάλυψη και συγκάλυψη: αποκάλυψη των πραγμάτων, ώστε το άτομο να προσανατολίζεται με τη μέγιστη δυνατή ασφάλεια μέσα στον εχθρικό και αντίξοο κόσμο, και ταυτόχρονα συγκάλυψη του μεγαλύτερου μέρους αυτών των αποκαλύψεων, ώστε να μη διακυβεύεται κάθε φορά η ασφαλής πορεία του, να μην κατασπαταλάται η ζωτική του δύναμη σε δολιχοδρομίες και αντιφατικές προσδοκίες. Στις γνωστικές δυνατότητες του ανθρώπου δεν περιλαμβάνεται συνεπώς μόνο η ανεύρεση αλλά και η απόκρυψη, η γνώση δεν φέρνει μόνο στο φως αλλά θάβει και στο σκοτάδι. Ακόμη και η μνήμη η ίδια είναι επιλεκτική· λειτουργία της δεν είναι μόνο να θυμάται αλλά και να ξεχνά.
V.
Γιατί όμως ο Κονδύλης δεν παραδέχτηκε ποτέ ανοιχτά ότι και εκείνος στο συγγραφικό του επιτήδευμα αφορμάται από προσωπικά κίνητρα και βλέψεις; Εμμέσως βέβαια το έκανε λέγοντας ότι αν η θεωρία του υποθάλπει αξιώσεις ισχύος αυτό δεν την καταρρίπτει αλλά αντιθέτως την επαληθεύει και στο δικό της παράδειγμα. Όπως έμμεση ήταν και η μνεία του στην ικανοποίηση που ακόμα κι ένας επαΐων του περιθωρίου όπως εκείνος αισθάνεται, όταν οι θέσεις του προξενούν τον εκνευρισμό των αντιπάλων. Όλα αυτά όμως έμειναν πάντοτε νύξεις. Πουθενά δεν συναντούμε μια άμεση πραγμάτευση του ζητήματος, παρά τα πυρά της κριτικής. Αντίθετα ο Κονδύλης προτίμησε να αναφέρεται γενικά και αόριστα σε κίνητρα όπως οι "θεωρητικές περιέργειες", το "άπειρο ενδιαφέρον" και εν τέλει το "γούστο". Ότι ο Κονδύλης δημιούργησε όλο του το έργο έτσι απλώς "χάριν γούστου", θα ήταν αφελές να το ισχυριστεί κανείς. Ένα εύλογο συμπέρασμα είναι ότι καταφεύγοντας σε τέτοιους όρους, ουσιαστικά υπογράμμιζε την απροθυμία του να μιλήσει για τον εαυτό του. Η απροθυμία αυτή δεν είναι δυσεξήγητη αν αναλογιστούμε το κλασσικό ιδεώδες που τον ενέπνεε. Μεταξύ δημιουργού και δημιουργήματος ο κλασσικισμός επέλεγε ανέκαθεν το δημιούργημα. Το υποκείμενο του δημιουργού χανόταν κάπου στην αχλύ του μύθου. Ο Κονδύλης αποστρεφόταν τον νεότερο "υποκειμενισμό", τι πιο φυσικό λοιπόν από το να τον ξορκίσει αρνούμενος να του δώσει τροφή;
Υπάρχει όμως και μια άλλη εξήγηση, βαθύτερη ίσως. Είδαμε ότι μια αξιολογικά ελεύθερη θεώρηση των πραγμάτων όπως την ευαγγελίστηκε ο Κονδύλης, οφείλει να παραιτηθεί από την ηθική και κανονιστική σκέψη. Το κόστος αυτής της παραίτησης είναι η κοινωνική περιθωριοποίηση. Τούτη η ομολογία όσο γενναία κι αν μοιάζει, όσο νηφάλια ή στωική κι αν παρουσιάζεται, για έναν άνθρωπο με τις φιλοδοξίες του Κονδύλη ίσως να μην ήταν τελικά και τόσο ανώδυνη. Ίσως τελικά αυτή η κατάφωρη αναντιστοιχία μεταξύ της άμετρης επιθυμίας του να κατανοήσει τον κόσμο και της κοινωνικής ασημαντότητας του εγχειρήματός του κατά βάθος να τον ενοχλούσε. Γιατί η παραίτηση από τον κόσμο της κοινωνικής και ιστορικής δράσης, ο ίδιος ο Κονδύλης μάς το εξήγησε αυτό, συνοδεύεται πάντα από τη δημιουργία ενός άλλου κόσμου, αυτή τη φορά εσωτερικού, του οποίου το κέντρο προορίζεται για το εξωθημένο στο περιθώριο Εγώ: αυτός ο κόσμος είναι μεν αυτόνομος και δυνάμει αυτάρκης, αλλά παραμένει αθεράπευτα εσωστρεφής και κοινωνικά αμελητέος. Και πόση ικανοποίηση μπορεί να αντλήσει κανείς από έναν κόσμο όπου εν τέλει η μόνη κρίση που έχει αξία είναι η δική του; Ίσως η εικόνα του απομονωμένου στα βιβλία του λογίου, που παραδομένος στο σωκρατικό του δαιμόνιο αναδιφεί και ανασυγκροτεί την πραγματικότητα, παραιτούμενος από την πλήρη συμμετοχή του σ' αυτήν, να ενοχλούσε τελικά τον Κονδύλη, αυτόν τον άνθρωπο που γνώριζε τόσο καλά ότι πεπρωμένο του ανθρώπου είναι η ισχύς.
VI.
Με τον Κονδύλη οδηγείται στο προσωρινό της πέρας η μεγάλη παράδοση του ευρωπαϊκού μηδενισμού. Το έργο του αποτελεί ίσως τη συνεπέστερη έκφραση αυτού του αποσυνάγωγου και "καταραμένου" αλλά πάντοτε πρωταγωνιστικού, αν και με την αρνητική σημασία του όρου, ρεύματος της ιστορίας των Νέων Χρόνων. Με μια διαφορά: ο νεότερος μηδενισμός συνδέθηκε πάντοτε άρρηκτα με μια στάση ηρωική μάλλον παρά στωική, με ένα περιεχόμενο σκέψης που επιζητεί να υπερβεί την κενότητα του νοήματος με κάθε λογής ψυχολογικές παραμυθίες. Το σκάνδαλο του μηδενός όχι σπάνια οδήγησε τους θιασώτες του μηδενισμού σε ακραίες υπαρξιακές περιπέτειες. Ο δρόμος του Κονδύλη ήταν διαφορετικός. Ακόμα και η τόσο αδρή και προσωπική έννοια του αγώνα, κεντρική στις αναπτύξεις του παρότι δεν της αφιερώνει τη θεωρητική επεξεργασία που επιφυλάσσει στην ισχύ, ακόμα κι αυτή χάνεται πίσω από την πρόσοψη της νηφάλιας αποστασιοποίησης. Εύκολα μαντεύουμε τους λόγους αυτής της διαφοροποίησης. Αντίθετα από τους μηδενιστές προδρόμους του ο Κονδύλης είναι πάνω απ' όλα ιστορικός. Γνωρίζει ότι δεν είναι το εξ αντικειμένου νόημα -φάσμα άπιαστο για τον άνθρωπο- που έχει σημασία, αλλά το κατά συνθήκην νόημα. Εκεί που μηδενιστές και μεταφυσικοί γιγαντομαχούν περί της αληθείας και ψάχνουν για λογικοφανή επιχειρήματα, ο Κονδύλης αδιαφορεί για τα σκιώδη ινδάλματα των ιδεών και στυλώνει το βλέμμα του στην απτή κοινωνική και ιστορική λειτουργία τους. Το ότι ένας ηθικός κανόνας ισχύει κατά συνθήκην δεν σημαίνει ότι έχει συνέπειες λιγότερο κρίσιμες. Η αξίωση των μεταφυσικών κάθε εποχής ότι κατέχουν την "αλήθεια" και η εμμονή των σκεπτικιστών αντιπάλων τους να τους αντικρούουν με παρόμοιες λογικές ακροβασίες δεν οδηγούν πουθενά. Είτε πρόκειται για τον πλατωνικό κόσμο των ιδεών και το τριαδικό δόγμα, είτε για τις Πυρρωνείους υποτυπώσεις και το "τρίλημμα του Μυνχάουζεν", όλα αυτά είναι διανοητικά ασκήματα πολύ απομακρυσμένα από τη ζωντανή πραγματικότητα. Ο πυρρωνισμός είναι αντεστραμμένος πλατωνισμός. Μόνο όποιος πιστεύει ότι η ακραιφνώς λογική διασφάλιση των διανοημάτων του έχει την όποια αξία μπορεί να ενδιαφέρεται γι' αυτά τα πράγματα. Ο Κονδύλης βλέπει τούτη τη συζήτηση εκ των έξω και από απόσταση. Από την προοπτική αυτή ηθικολόγοι και σκεπτικιστές δεν διαφέρουν και πολύ. Όλοι τους παραχωρούν ομοθύμως το προβάδισμα στο λεπτεπίλεπτο κοσκίνισμα των εννοιών κυνηγώντας μια φασματική αλήθεια. Όλοι τους στρέφουν την πλάτη στον ιστορικό και κοινωνικό άνθρωπο.
VII.
Μιλήσαμε στην αρχή για τις δύο εκδοχές της κλασσικότητας, εκείνην του έργου κι εκείνην του βίου. Ωστόσο υπάρχει και ένας άλλος ορισμός του κλασσικού, στενότερος αυτή τη φορά αφού αναφέρεται στην ιστορία της σκέψης, που τον οφείλουμε στον ίδιο τον Κονδύλη:
Η ιστορία των ιδεών, όπως τη γνωρίζουμε, είναι δομημένη το ίδιο όπως και κάθε άλλη απόφαση: κατά βάση αποτελεί ένα πλαίσιο προσανατολισμού εδραζόμενο σε αποχωρισμούς, όπου οι "κλασσικοί" χρησιμεύουν ως ορόσημα. Στην πραγματικότητα όμως οι "κλασσικοί" τούτοι είναι τα περιεκτικότερα ευρετήρια της εποχής τους - εντελώς ανεξάρτητα από το πόσο πρωτότυπα πραγματεύονται και ταξινομούν το υλικό που θέτει στη διάθεσή τους η εποχή, κι επίσης ανεξάρτητα από το αν η συνεχής αναστροφή με το έργο τους οφείλεται πρωταρχικά στο ότι επεξεργάζονται με επιτυχία ορισμένες δομές σκέψης, οι οποίες επαναλαμβάνονται αδιάκοπα επειδή θεμελιώνουν αξιώσεις ισχύος κατά τρόπο παραδειγματικό. Και αυτοί όμως ζουν και κινούνται, το ίδιο όπως και όλοι οι άλλοι, στο δευτερογενές πεδίο των ερμηνειών και των συμβόλων. (Ισχύς και απόφαση, 1992, σ. 184)
Ο Παναγιώτης Κονδύλης υπήρξε κλασσικός και μ' αυτήν, τη δική του έννοια του όρου. Πράγματι, η σκέψη του συνιστά ένα από τα "περιεκτικότερα ευρετήρια" της εποχής μας. Ακόμη κι αν ο ίδιος στάθηκε "επαΐων του περιθωρίου", ίσως μάλιστα ακριβώς γι' αυτό, το έργο του αποτελεί μια από τις δραστικότερες προσλήψεις της πραγματικότητας, της δικής μας πραγματικότητας πάνω απ' όλα. Ακόμη κι αν ο ίδιος φιλοδόξησε να αποτελέσει όχι το φερέφωνο των μονομάχων της εποχής αλλά περισσότερο τον αρνητικό τους κατοπτρισμό, πάνω στο αντεστραμμένο αλλά πανομοιότυπο είδωλο που η εποχή κατέλιπε στα κείμενα του βλέπουμε όχι μόνο το μόνιμο σκηνικό της ανθρώπινης φύσης, αλλά αδρότατα και τις πρόσκαιρες, φευγαλέες και βραχύβιες κινήσεις των πρωταγωνιστών και κομπάρσων της εποχής μας. Πίσω και πέρα απ' τη διαγνωστική του αξία, που το καταλέγει στις σπουδαιότερες απόπειρες κατανόησης των ανθρώπινων πραγμάτων, το έργο του Κονδύλη έχει και τούτη την "αρνητική επικαιρικότητα" που το καθιστά αντιπροσωπευτική απαθανάτιση του Zeitgeist, ανάπλαση και συμπύκνωση των συγκυριών και των συμβάντων της εποχής.
Παρ' όλ' αυτά, η υπόμνηση των κλασσικών καταβολών και επιλογών αυτού του φιλοσόφου δεν αρκεί. Κι αυτό γιατί παρά τις επικλήσεις του σε μια στωική και νηφάλια πρόσληψη του κόσμου, όλη του η ύπαρξη ήταν από τη φύση της όχι απλώς αγωνιστική και πολεμική αλλά και κτητική και εριστική. Το παράδοξο φαινόμενο ενός ανθρώπου που ομνύει πάντοτε στη στεγνή περιγραφικότητα, αλλά οιστρηλατείται από ένα τέτοιο πάθος για τα πράγματα, λαμπρό δείγμα του οποίου είναι ο έξοχος ειρωνικός λόγος του και οι μνημειώδεις πολεμικές του, έχει εδώ τις ρίζες του. Απ' αυτήν την άποψη ο Κονδύλης παρά τις κλασσικές καταβολές του, παρά την αρχαιογνωσία του, στάθηκε τυπικός γόνος του Διαφωτισμού. Διαφωτιστής κι αυτός μέχρις εσχάτων, χωρίς όμως καμμιά από τις εδραίες πεποιθήσεις του Διαφωτισμού, ότι ο άνθρωπος είναι φύσει καλός και βελτιώσιμος, ότι ο κόσμος οδεύει πάντοτε προς το καλύτερο. Στα βιβλία του διατηρεί το ύφος και τους τρόπους του κήνσορα, του κριτικού πνεύματος που στηλιτεύει αμείλικτα τις χρόνιες έξεις της σκέψης των συγκαιρινών του, χωρίς όμως ο ίδιος να επιθυμεί να προτείνει τίποτα, χωρίς καν να πιστεύει ότι τα φαινόμενα που περιγράφει μπορούν ποτέ να ξεπεραστούν. Ιεροκήρυκας χωρίς Θεό και διαφωτιστής ερήμην του Λόγου, ο Κονδύλης και η σκέψη του ακροβάτησαν πάντοτε πάνω στο τεντωμένο σκοινί τούτης της εγγενούς αμφιθυμίας, έμειναν πάντοτε στο μεταίχμιο αυτής της διχοστασίας. Ο ίδιος το γνώριζε αυτό καλά. Κάπου σημειώνει: "Μέγα δυστύχημα: να είσαι σκεπτικιστής με ταμπεραμέντο ηθικολόγου". Πράγματι. Ο σκεπτικισμός επιτάσσει τη νηφαλιότητα, ο ηθικισμός εκτρέφει το πάθος. Παραδοξολογώντας θα έλεγα ότι το πάθος που διακατείχε τον Κονδύλη ήταν ένα πάθος νηφάλιο. Αυτό το οξύμωρον αποδίδει ίσως πιστότερα τη περίπτωση αυτού του μοναδικού ανθρώπου.
Στην αρχή αποπειράθηκε να διοχετεύσει τη φιλοδοξία του στους συνήθεις ακαδημαϊκούς διαύλους, οι εμπειρίες του τον ώθησαν σε ριζική αλλαγή ρότας που συνοδεύτηκε από μιαν ισόβια εκ των υστέρων εκδίκηση, την οποία δεν έχανε ευκαιρία να εκδηλώνει με ιοβόλα σχόλια κατά του Πανεπιστημίου, των καθηγητών, της από καθέδρας φιλοσοφίας εν γένει. Για να προσφύγουμε στα ίδια του τα λόγια: η άρνηση των άλλων να δεχτούν την αυτοκατανόησή μας, γεννά αισθήματα εχθρότητας. Αυτήν την εχθρότητα ο Κονδύλης δεν την έκρυψε ποτέ, αποτελεί άλλωστε μία από τις όχι ασήμαντες πηγές της ρώμης του λόγου του: σκεφτόμαστε καλύτερα όταν σκεφτόμαστε εναντία σε κάτι, "η πολεμική δίνει φτερά". Αυτή η διάθεση επιτάθηκε ίσως κι από το γεγονός ότι στην πορεία του δεν βρήκε συνομιλητή ικανό να τον κρίνει. Και από τις κρίσεις των υπολοίπων (εγκωμιαστικές ή απορριπτικές, αδιάφορο), ο Κονδύλης, ξέροντας τι αξίζουν, προτίμησε να παραιτηθεί.
Αργότερα και όσο περνούσαν τα χρόνια επιδόθηκε σ' ένα είδος εσωτερικής αναδίπλωσης, εγχείρημα που τον έφερε πολύ κοντά σε μια μορφή κοσμικού ασκητισμού. Επιζητώντας αυτή τη φορά την ανεξαρτησία από τις δουλείες της καθημερινότητας, την αποτίναξη των εξωγενών καταναγκασμών, ισορρόπησε ανάμεσα στην ελπίδα και τον φόβο, πάει να πει: ανάμεσα στη φιλοδοξία και τη μοναξιά. Και εδώ με το ίδιο εκείνο πάθος, το νηφάλιο και ακαταγώνιστο που τον διέκρινε στα πάντα. Δεν μας παραξενεύει αυτό. Ο ίδιος φρόντισε εγκαίρως να μας διδάξει ότι "άλλο είναι το πάθος της ανεξαρτησίας στις μικρές, κι άλλο στις μεγάλες ψυχές."
πηγή -
http://koutsourelis.gr/index1.php?subaction=showfull&id=1153660324&archive=&start_from=&ucat=6&

Παναγιώτης Κονδύλης ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ - Συμπληρωματικά περί οπτικής


Οι παρωπίδες προσφέρουν ασφαλή προσανατολισμό.
Επειδή τα όρια των ονείρων είναι ρευστά, γίνονται ρευστά και τα όρια του Πραγματικού: γιατί το Πραγματικό βλέπεται από τη σκοπιά του ονείρου.
Ελπίδα και φόβος παρεμποδίζουν την κατανόηση των ανθρωπίνων πραγμάτων· όμως η ελπίδα ξεπερνιέται πολύ δυσκολότερα από τον φόβο.
Ο άνθρωπος είναι ικανός να πιστέψει οτιδήποτε, προκειμένου να πείσει τον εαυτό του και τους άλλους ότι οι πράξεις του βρίσκονται σε συμφωνία με τις πεποιθήσεις του.
Μας ενδιαφέρει λιγότερο το τι είμαστε από το τι πιστεύουν οι άλλοι για μας.

Παναγιώτης Κονδύλης ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ -Συμβολές στη θεωρία της επικοινωνίας και στην αγάπη προς τον πλησίον


Ακριβώς οι πνευματωδέστερες συνομιλίες αποδεικνύουν τo αδύνατο της συναίνεσης: δείχνουν ότι για κάθε επιχείρημα υπάρχει και ένα αντεπιχείρημα.
Μεταξύ ετεροδόξων ο διάλογος είναι αδύνατος· μεταξύ ομοϊδεατών, περιττός.
Απαρχή ξεχωριστής οικειότητας: να κουτσομπολεύεις μ' έναν τρίτο τους κοινούς σας φίλους.
Όταν προσδοκούμε από τους άλλους να μας "καταλάβουν", στην ουσία τούς ζητούμε να συμμεριστούν την αυτοκατανόησή μας. Φιλία είναι η (σιωπηρή) συμφωνία ότι η μια πλευρά συμμερίζεται την αυτοκατανόηση της άλλης.
Μια συνομιλία για τη φιλία ή τον έρωτα μπορεί να σημάνει την αρχή ή το τέλος μιας φιλίας ή ενός έρωτα.
Οι αλαζόνες προκαλούν την αντιπάθειά μας επειδή δεν μπορούμε να περιμένουμε απ' αυτούς επιβεβαίωση της δικής μας φιλαυτίας.
Οι ανόητοι δεν παύουν να μεμψιμοιρούν ότι οι ευφυείς είναι επηρμένοι.
Στις επιτυχίες αισθανόμαστε πάνω από το ανθρώπινο μέτρο, στις αποτυχίες αναλογιζόμαστε την κοινή ανθρώπινη μοίρα.
Η μεγάλη ματαιοδοξία σε αντίθεση προς τη μικρή, που ζει από τις προσόδους του πυρετώδους πάρε-δώσε στο Vanity Fair της καθημερινότητας, είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητη από τον έπαινο και την επιδοκιμασία· γι' αυτό και φαντάζει σαν μετριοφροσύνη.
Η ευγένεια συνιστά συχνότατα τον πιο επιδέξιο καιροσκοπισμό: μόνο ευγενείς άνθρωποι κατορθώνουν να κρατούν πάντοτε και συγχρόνως όλες τις πόρτες ανοιχτές.

17/11/12

Η διαδραστική επικοινωνία έχει όνομα:Pinnatta - 17/11/2012


http://hellenicstartups.gr/?p=970

Βαρουφάκης: Ελλάς - ΔΝΤ: Συμμαχία - 17/11/2012


http://gr.news.yahoo.com/%CE%B2%CE%B1%CF%81%CE%BF%CF%85%CF%86%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82--%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CF%82---%CE%B4%CE%BD%CF%84--%CF%83%CF%85%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%87%CE%AF%CE%B1.html

φωτογραφίες που συγκινούν - 17/11/2012


Ο επιζών του Pearl Harbor Houston James ξεσπά σε κλάματα καθώς αγκαλιάζει τον Λοχία Mark GraunkeJr, ο ποίος έχασε χέρι, πόδι και ένα μάτι την ώρα που αφόπλιζε βόμβα στο Ιράκ, τον Ιούλιο του 2004. πηγή - www.salt.gr

Μια άλλη Κάλυμνος βρίσκεται στη ξενιτιά... - 17/11/2012


http://www.lerosnews.gr/everyday-dodecanese-news/allh-kalymnos-brisketai-3enitia.html http://www.tzivaerikalymnos.com/index.php

13/11/12

ΧΑΣΑΠΙΚΟ


από τα σχόλια που συνοδεύουν αυτό το βίντεο, εστίασα την προσοχή μου σε τρία
1/ έλληνας
Εχετε σκεφτει οι περισσοτεροι που γραψατε εδω σχολια πως ηταν η ψυχολογια σας πριν πατησετε play και πως αφου τελιωσε το βιντεο? Aισθανθηκατε μια αναταση ηθικου και ισως ξαναθυμηθηκατε ενα λογο που πρεπει να ειστε υπερηφανοι που ειστε ΕΛΛΗΝΕΣ! Ολα αυτα με λιγες απλες αλλα αυθεντικες ελληνικες νοτες και εναν καθαροαιμο ελληνικο χορο! Μην φοβαστε τιποτα και κανενα ουτε να λυγισεται στις καθημερινες δυσκολιες που ολοι αντιμετωπιζετε, πως θα μπορουσατε αλλωστε,αφου ειστε ΕΛΛΗΝΕΣ!
MrSALAMINOMAXOS πριν από 10 μήνες
2/ βούλγαρος
There isn't any were in the world so rich of hue, temperament, symphony of sounds of sorrow and happiness, harmony and lyricism folklore as here, on The Balkans. Will be foolish to argue, just shut up and listen! Greeting to the Greek neighbors from Bulgaria!
3/έλληνας μετανάστης στην αυστραλία
Τί ήρθα να κάνω στην Αυστραλία? Μου λείπει ο τόπος μου..
ant2ric πριν από 7 μήνες

12/11/12

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ (1943-1998) - ΠΕΡΙ ΕΘΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ


"Μπροστά μας ανοίγεται μια εποχή πλανητικών και περιφερειακών συγκρούσεων, πού θα καταστήσουν πολύ δύσκολη, αν δεν ματαιώσουν, την παγίωση μιας διεθνούς τάξης, καθώς οι βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες πολιτικές, οικονομικές και γεωπολιτικές τους αιτίες θα συντήκονται όλο και περισσότερο με τις μακροπρόθεσμες οικολογικές και πληθυσμιακές πιέσεις, γεννώντας χρόνιες κρίσεις και ανεξέλεγκτους παροξυσμούς.
Υπό τις συνθήκες αυτές, το τέλος των ιδεολογιών του 19ου αιώνα, οι οποίες κυριάρχησαν και στον 20ό, δεν θα συνεπιφέρει τον κατευνασμό των αντιθέσεων, παρά απλώς τη μετατόπισή τους σ’ ένα πεδίο στοιχειακό, υπαρξιακό και βιολογικό, στο επίκεντρο του οποίου θα βρίσκεται απροκάλυπτα το πρόβλημα της κατανομής των αγαθών σε παγκόσμια κλίμακα.
Ό, τι σήμερα προσφέρεται ως νέα πυξίδα προσανατολισμού της πολιτικής δράσης και ως πανάκεια — προ παντός ο οικουμενισμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων — κατά πάσα πιθανότητα θα μεταβληθεί σε ένα νέο πεδίο μάχης, όπου η πάλη των ερμηνειών θα συνδέεται με ακόμα πιο χειροπιαστές μορφές πάλης. Στη διελκυστίνδα ανάμεσα σ’ έναν ανέφικτο οικουμενισμό και σε μια υπεράσπιση συλλογικών συμφερόντων αναπόδραστα οργανωμένη πάνω σε στενότερη τοπική και πληθυσμιακή βάση, το κρατικά οργανωμένο έθνος δεν διαλύεται, όπως περίμεναν πολλοί, μέσα σε υπερεθνικά μορφώματα, παρά αναλαμβάνει έναν νέο ιστορικό ρόλο, λίγο ή πολύ διαφορετικό από εκείνον πού έπαιξαν στο απώτερο παρελθόν το αστικό έθνος και στο πιο πρόσφατο οι αποκρυσταλλώσεις του κομμουνιστικού εθνικισμού.
Πρωταρχικό του μέλημα είναι η εξασφάλιση μιας θέσης μέσα σε μια πυκνή και έντονα ανταγωνιστική παγκόσμια κοινωνία — όμως το μέλημα αυτό θα συναιρείται όλο και περισσότερο σ’ ένα αίτημα στοιχειώδους επιβίωσης στον βαθμό πού θα στενεύουν τα περιθώρια κινήσεων μέσα στους κόλπους της παγκόσμιας κοινωνίας.
Η εξ αντικειμένου νέα αυτή λειτουργία του εθνικισμού παραμένει καθοριστική ανεξάρτητα από τις συνήθως αυτάρεσκες μυθολογίες μέσω των οποίων κατανοεί ο ίδιος τον εαυτό του, αντλώντας από το πραγματικό ή φανταστικό, κοντινό ή μακρινό παρελθόν.
Βεβαίως, οι μυθολογίες, ακόμα και οι πιο αυθαίρετες, είναι δυνατό να επιδράσουν θετικά στην εθνική ζωή κινητοποιώντας και συσπειρώνοντας δυνάμεις.
Όμως προϋπόθεση για να συμβεί αυτό είναι μια αντικειμενική εθνική ζωτικότητα, μια πλησμονή χειροπιαστής ισχύος, η οποία επιτρέπει σ’ ένα έθνος να κινείται, θα λέγαμε, στο ύψος των ψευδαισθήσεών του.
Όπου αντίθετα το έθνος συρρικνώνεται και φθίνει, εκεί η διάσταση ανάμεσα σε εθνική μυθολογία και εθνική πραγματικότητα έχει, μακροπρόθεσμα τουλάχιστον, μοιραίες συνέπειες.
Η σημερινή Ελλάδα αποτελεί ακριβώς περίπτωση φθίνοντος έθνους, το οποίο εκλαμβάνει τις έμμονες μυθολογικές του ιδέες για τον εαυτό του ως ρεαλιστική αυτεπίγνωση. Δεν είναι διόλου περίεργο ότι η ψυχολογική αυτή κατάσταση συχνότατα παρουσιάζει συμπτώματα παθολογικού αυτισμού ˙ γιατί το απαραίτητο υπόβαθρο και πλαίσιο της υγιούς αυτεπίγνωσης είναι η γνώση του ευρύτερου περιβάλλοντος κόσμου, μέσα στον οποίο καλείται να δράσει ένα ατομικό ή συλλογικό υποκείμενο, αποτιμώντας κατά το δυνατόν νηφάλια τις δυνατότητες του και υποκαθιστώντας τη νοσηρά εγωκεντρική αρχή της ηδονής με τη φυσιολογικά εγωκεντρική αρχή της πραγματικότητας."

11/11/12

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ (1943-1998) – Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ(1998) ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 7 ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΥΡΡΙΚΝΩΣΗΣ


Το φαύλο παιγνίδι της δανεικής ευημερίας με αντιπαροχή τη βαθμιαία εθνική εκποίηση θα μπορούσε ίσως να παραταθεί για πολύ μέσα στο θερμοκήπιο μιας Ευρώπης συνασπισμένης από τους φόβους του Ψυχρού Πολέμου και οικονομικά εύρωστης χάρη στην αμερικανική πολιτικοστρατιωτική στήριξη. Όμως, όσο κι αν φαίνεται παράξενο, το τέλος του Ψυχρού Πολέμου συνεπέφερε και το τέλος τέτοιων θερμοκηπίων, οι ευρωπαϊκές Δυνάμεις καλούνται να πληρώσουν τώρα οι ίδιες τα έξοδα για τις περιφερειακές και παγκόσμιες υποχρεώσεις ή επιθυμίες τους, και αρχίζει μία περίοδος, όπου καθένας μετρά ως την τελευταία πεντάρα τα (πολιτικά και οικονομικά) έσοδα και έξοδα, προετοιμαζόμενος για τους διαγραφόμενους νέους και οξείς ανταγωνισμούς. Υπό τις συνθήκες αυτές, η Ελλάδα θα έπρεπε να διαθέτει μοναδικά και αναντικατάστατα γεωπολιτικά ή στρατηγικά πλεονεκτήματα προκειμένου ν’ ανταλλάξει μ’ αυτά τον παρασιτικό καταναλωτισμό της — όμως δεν τα διαθέτει, κι αυτό σημαίνει ότι ακόμα και η εξακολούθηση της εθνικής εκποίησης στους ισχυρότερους Ευρωπαίους και άλλους εταίρους όχι μόνο την εν μέρει δωρεάν διατροφή δεν μπορεί να εξασφαλίσει, αλλά ούτε καν μπορεί να εγγυηθεί τουλάχιστον την πολιτικοστρατιωτική προστασία της ελληνικής εθνικής υπόστασης. Η αναζήτηση προστάτη είναι μάταιη, όχι γιατί οι υπερήφανοι Έλληνες δεν ζητούν και δεν θέλουν την προστασία, αλλά γιατί κανείς δεν την προσφέρει αναμφίλεκτα και τελεσίδικα. Αυτή είναι η σημερινή κατάσταση του ελληνικού έθνους, μετά από επτά περίπου δεκαετίες γεωπολιτικής και κοινωνικοπολιτικής συρρίκνωσης.

Παγκόσμια Εβδομάδα Επιχειρηματικότητας Ελλάδα (12-25 Νοεμβρίου) - 11/11/2012


http://www.gewgreece.org/

η επιχειρηματικότητα στην πράξη, είναι σήμερα το μεγάλο ζητούμενο - 11/11/2012


Όι έλληνες πολίτες είναι σήμερα απελπισμένοι.Όι ξένοι κάνουν ότι μπορούν γιά να παραμείνει αυτή η κατάσταση όπως μπορούμε να το διαπιστώσουμε γιά παράδειγμα σήμερα εδώ Η ελληνική πολιτική τάξη, κατώτερη φυσικά των περιστάσεων, δεν μπορεί να βγάλει την χώρα από την σημερινή τραγική κατάσταση όπως περιγράφεται πολύ σωστά εδώ
Αυτοί όμως που είναι ακόμα πιό απελπισμένοι, είναι οι άνεργοι, και μεταξύ αυτών οι νέοι.
Ηλπιζα ότι θα είχε αναληφθεί κάποια πρωτοβουλία ώστε να βοηθήσει αυτά τα νέα παιδιά.Και δεν εννοώ κάτι σαν αυτό.Πρέπει να γίνονται και αυτά όμως σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης, χρειάζεται κάτι που να είναι άμεσα αποτελεσματικό.
Το πλαίσιο όπως το φαντάζομαι είναι το εξής :
-έχουμε έναν νέο άνεργο, πτυχιούχο, με πολύ λίγα χρήματα (ας πουμε ότι μπορεί να συγκεντρώσει από την οικογένεια του μέχρι 10 000 ευρώ )
-έχουμε κάποιους συνανθρώπους μας που συλλογικά μπορούν να βοηθήσουν τον νέο να σταθεί στα πόδια του και να εξασφαλίσει ένα εισόδημα (επιχειρηματίες,μηχανικοί,βιοτέχνες, οικονομολόγοι,.....)
πώς
-να αξιολογήσουν τις ικανότητες και δεξιότητες που έχει και τα μέσα που διαθέτει.
-να του προτείνουν δύο η τρείς ιδέες
-να επιλέξουν από κοινού μιά ιδέα
-να τον βοηθήσουν να την υλοποιήσει γιά μερικές εβδομάδες η μερικούς μήνες
-να είναι στην διάθεση του γιά ένα χρόνο γιά τυχόν προβλήματα που θα αντιμετωπίσει.
Ο ένας, θα μπορούσε να βοηθήσει τον νέο να προωθήσει το προιόν του γιά τον πρώτο χρόνο, ο άλλος θα μπορούσε να του μάθει να παράγει, κλπ...
Αν είχα χρόνο, θα ήθελα πολύ να δημιουργούσα μιά τέτοια πρωτοβουλία, η να συμμετείχα σε μιά τέτοια πρωτοβουλία.Οι ιδέες είναι ατελείωτες σε μιά χώρα που δεν παράγει περίπου τίποτα, ενώ η γνώση και οι κατάλληλοι άνθρωποι υπάρχουν.

αλκίνοος ιωαννίδης - πατρίδα - 11/11/2012


*Πατρίδα Toυ Αλκίνοου Ιωαννίδη (από τον δίσκο: Νεροποντή, 2009) Λοιπόν, αγρίεψε ο κόσμος σαν καζάνι που βράζει σαν το αίμα που στάζει, σαν ιδρώτας θολός Πότε πότε γελάμε, πότε κάνουμε χάζι και στα γέλια μας μοιάζει να γλυκαίνει ο καιρός. Μα όταν κοιτάζω τις νύχτες τις ειδήσεις να τρέχουν ξέρω ότι δεν έχουν νέα για να μου πουν Ήμουν εγώ στη φωτιά, ήμουν εγώ η φωτιά είδα το τέλος με τα μάτια ανοιχτά. Είδα τον πόλεμο φάτσα, τη «φυλή» και τη «ράτσα» προδομένη από μέσα, απ’ τους πιο πατριώτες Να χουν τη μάνα μου αιχμάλωτη με τ όπλο στο στόμα Τα παιδιά τους στολίζουν σήμερα τη Βουλή. Κάτω από ένα τραπέζι το θυμάμαι σαν τώρα με μια κούπα σταφύλι στου βομβαρδισμού την ώρα είδα αλεξίπτωτα χίλια στον ουρανό σαν λεκέδες Μου μιλούσε ο πατέρας μου να μη φοβηθώ. «Κοίταξε τι ωραία που πέφτουν! Τι ωραία που πέφτουν...» Είδα γονείς ορφανούς, ο ένας παππούς απ τη Σμύρνη στη Δράμα πρόσφυγας πήγε να βρει βουλγάρικη σφαίρα κι ο άλλος, Κύπριος φυγάς στο μαύρο τότε Λονδίνο στα εικοσιεπτά του στα δύο τον κόψανε οι Ναζί. Είδα μισή Λευκωσία, βουλιαγμένη Σερβία στο Βελιγράδι ένα φάντασμα σ’ άδειο ξενοδοχείο Αμερικάνικες βόμβες και εγώ να κοιμάμαι αύριο θα τραγουδάμε στης πλατείας τη γιορτή. Είδα κομμάτια το κρέας μες στα μπάζα μιας πόλης είδα τα χέρια, τα πόδια πεταμένα στη γη Είδα να τρέχουν στο δρόμο με τα παιδιά τους στον ώμο κι εγώ τουρίστας με βίντεο και φωτογραφική. Εδώ στην άσχημη πόλη που απ’ την ανάγκη κρατιέται ένας λαός ρημαγμένος μετάλλια ντόπας ζητάει Ολυμπιάδες κι η χώρα ένα γραφείο τελετών θα σου ζητήσω συγγνώμη που σε μεγάλωσα εδώ. Τους είχα δει να γελάνε οι μπάτσοι κι απ την Ομόνοια να πετάν δακρυγόνα στο πυροσβεστικό Στο παράθυρο εικόνισμα, άνθρωποι σαν λαμπάδες και τα κανάλια αλλού να γυρνούν το φακό. Και είδα ξεριζωμένους να περνούν τη Γραμμή για μια πόρνη φτηνή ή για καζίνο και πούρα Έτσι κι αλλιώς μπερδεμένη η πίστη μας η καημένη ο Σολωμός με Armani και την καρδιά ανοιχτή. Δεν θέλω ο εαυτός μου να ‘ναι τόπος δικός μου Ξέρω πως όλα αν μου μοιάζαν θα ταν αγέννητη η γη Δε με τρομάζει το τέρας, ούτε κι ο άγγελός μου ούτε το τέλος του κόσμου, με τρομάζεις εσύ. Με τρομάζεις ακόμα, οπαδέ της ομάδας του κόμματος σκύλε, της οργάνωσης μάγκα διερμηνέα του Θεού, ρασοφόρε γκουρού τσολιαδάκι φτιαγμένο, προσκοπάκι χαμένο Προσεύχεσαι και σκοτώνεις, τραυλίζεις ύμνους οργής έχεις πατρίδα το φόβο, γυρεύεις να βρεις γονείς μισείς τον μέσα σου ξένο κι όχι, δεν καταλαβαίνω δεν ξέρω πού πατώ και πού πηγαίνω.

6/11/12

το μνημόνιο δεν είναι ούτε το πρόβλημα ούτε η λύση γιά την ελλάδα - είναι ένα μυθιστόρημα γιά να κερδίσει λίγο χρόνο η ευρωζώνη - εμείς πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ποιό είναι το πρόβλημα, και αν το καταφέρουμε, η λύση θα έρθει αυτόματα με τους κατάλληλους χειρισμούς - 6/11/2012


Εχω πολλές φορές προσπαθήσει σ΄αυτό το ιστολόγιο τα τελευταία 2,5 χρόνια,να προβάλλω την άποψη μου ότι η αντιπαράθεση και ο διχασμός του λαού μας μεταξύ μνημονιακών και αντι-μνημονιακών, είναι ανούσια, διότι το μνημόνιο δεν είναι η φαρμακευτική αγωγή που νομίζουν κάποιοι, η οποία θα θεραπεύσει τον ασθενή.Η φαρμακευτική αγωγή προυποθέτει την διάγνωση της ασθένειας από τον θεράποντα ιατρό, και την εκ των προτέρω προσπάθεια να πειστεί ο ασθενής, ο λαός μας δηλαδή, τόσο γιά την ορθότητα της νόσου όσο και γιά την φαρμακευτική αγωγή, ώστε να συνεργαστεί, διότι ως γνωστό, αν ένας ασθενής δεν συνεργαστεί, δεν μπορεί να επιτύχει η θεραπεία.
Στην προκειμένη περίπτωση, ξέρουμε ότι
- οι ευρωπαίοι δήλωσαν από την αρχή ότι ούτε γιατροί είναι, ούτε φαρμακοποιοί, και θα πρέπει να ζητηθεί η βοήθεια του δντ, δηλαδή του ιατρού/φαρμακοποιού.
-ο γιατρός είπε από την αρχή ότι διέγνωσε την νόσο, αλλά χρειάζεται μιά μακρόχρονη θεραπεία, και τότε οι ευρωπαίοι είπαν, όχι, διότι η ελλάδα ως αμαρτωλή πρέπει να ματώσει, και στην συνέχεια, διότι έπρεπε να κερδηθεί χρόνος γιά να σωθεί η ευρωζώνη, και τα σκληρά μέτρα θα μπορούσαν να παραδειγματίσουν άλλους αμαρτωλούς, αλλά και να στείλουν μήνυμα στις αγορές ότι ασχολούνται σοβαρά και με όλη την αυστηρότητα που απαιτείται, με το πρόβλημα.
- ο γιατρός επισήμανε τότε ότι θα εφαρμοστεί το πρόγραμμα αφού οι ευρωπαίοι προβάλλουν λόγους ανωτέρας βίας,αλλά τους προειδοποίησε ότι η φαρμακευτική αγωγή δεν θα πετύχει,διότι δεν πέτυχε γιά κανέναν άλλο ασθενή μέσα στην ανθρώπινη ιστορία που είχε ανάλογη πάθηση.
-οι ευρωπαίοι του ζήτησαν να εφαρμόσει την φαρμακευτική αγωγή.
-ο γιατρός, το δντ, αφού ήξερε εκ των προτέρων ότι το πρόγραμμα δεν θα πετύχει, δεν είχε κανένα λόγο να εξηγήσει στον ασθενή την πάθηση και την αγωγή γιά να τον πείσει, διότι ήξερε ότι θα έλεγε αρλούμπες, και δεν το προσπάθησε.
Αυτά, τα ξέραμε όλοι, η τα μάθαμε μέσα στους επόμενους μήνες που ακολούθησαν το μνημόνιο του 2010.
Εκεί είναι που αρχίζει η εγκληματική ευθύνη της κυβέρνησης παπανδρέου (και όχι γιά το ότι μας έβαλε στο μνημόνιο, διότι μιά χώρα που είχε φθάσει στο χάλι της ελλάδας, και μάλιστα με ηγέτες που δεν είχαν συνείδηση της κατάστασης θα οδηγείτο αναπόφευκτα σε μνημόνιο, όπως το είχα περιγράψει από το 2008 εδώ, αλλά όπως το περιέγραψε και ο κώστας σημίτης στην βουλή τον δεκέμβριο του 2008.Αντε να μήν ήταν τον μαιο του 2010 και να ήταν τον σεπτέμβριο του 2010).Αντί να προκαλέσει από τον σεπτέμβριο του 2010 έναν δημόσιο διάλογο εντός της χώρας ώστε οι πολίτες η τα 2/3 των πολιτών να κατανοήσουν την ασθένεια και ν΄αρχίσουν να σκέφτονται το περίγραμμα της λύσης το οποίο θα μπορούσαμε να επιβάλλουμε σταδιακά και με τις κατάλληλες κινήσεις, επιδιώκοντας μεταξύ άλλων και την στήριξη των λοιπών λαών της ευρωζώνης, η κυβέρνηση απο ανικανότητα άφησε να χωριστεί ο λαός μας σε μνημονιακούς και σε αντι- μνημονιακούς.
Τόσο οι μνημονιακοί όσο και οι αντι-μνημνιακοί πάλευαν γιά μιά αγωγή ενώ δεν ασχολήθηκαν με την ασθένεια.αν είχαμε καταλήξει στην ασθένεια, θα είχαμε τελικά καταφέρει σταδιακά να αποτρέψουμε την χορήγηση της λνθασμένης αγωγής και την αντικατάσταση της με την ορθή αγωγή.Ολη αυτή την κατάσταση την είχα περιγράψει εδώ
Ας αφήσουμε όμως τί έγινε και ας έρθουμε στο σήμερα, δηλαδή στο τρίτο μνημόνιο.Η κατάσταση παραμένει ακριβώς η ίδια, δηλαδή έχουμε τους μνημονιακούς και τους αντι-μνημονιακούς, δεν έχουμε ξακαθαρίσει ποιά είναι η αρρώστια, μαχόμαστε όμως γιά την φαρμακευτική αγωγή θετικά η αρνητικά, αλλά με την διαφορά ότι πλέον δεν υπάρχει πολύς χρόνος, διότι αν δεν ξεκαθαριστεί το πρόβλημα και δοθεί η λύση εντός του 2013, μετά δεν υπάρχει λύση, διότι την χώρα θα αναλάβουν τα άκρα.Πολιτικάντηδες και λαός, μάχονται και πάλι γιά τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν, αγωνίζονται γιά παρατάσεις του μνημονίου και διάφορα άλλα φαιδρά,όταν όλοι ξέρουν ανα την υφήλιο ότι το πρόγραμμα δεν βγαίνει.Αυτή η μεγάλη απάτη πρέπει να σταματήσει.Ας μας πουν ξεκάθαρα ότι τα μέτρα πρέπει να ψηφιστούν γιά τυπικούς λόγους.Ας μας πούν ξεκάθαρα ότι το τρίτο μνημόνιο είναι ένα μυθιστόρημα το οποίο πρέπει να υπάρχει γιά τυπικούς λόγους, και ότι το ζητούμενο είναι να αναζητηθεί λύση στην βάση που την περιέγραψα εδώ, και τότε να βάλουμε πλάτη όλοι.
Το ευχάριστο είναι ότι ο μ. ανδρουλάκης το λέει ξεκάθαρα πλέον εδώ

Άρης Βενετικίδης: Κατανοώντας τους χάρτες - 6/11/2012


"Ο σχεδιαστής χαρτών Άρης Βενετικίδης γοητεύεται από τους χάρτες που σχεδιάζουμε στο μυαλό μας καθώς μετακινούμαστε σε μια πόλη -- και δεν πρόκειται για οδικούς χάρτες αλλά για σχηματικές παραστάσεις και διακλαδώσεις, για αφηρημένες εικόνες των σχέσεων που δημιουργούνται ανάμεσα στα διαφορετικά μέρη. Πώς μπορούμε να διδαχθούμε από αυτούς τους νοερούς χάρτες προκειμένου να φτιάξουμε καλύτερους αληθινούς; Για δοκιμή αναλαμβάνει να ανασχεδιάσει τον περιβόητο χάρτη λεωφορείων του Δουβλίνου. (Παρουσιάστηκε στο TEDxDublin)" ted

5/11/12

Π. ΚΟΝΔΥΛΗΣ (1943-1998) – “ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ”


VI. Από το σημειωματάριο ενός εθνολόγου
Οι Γερμανοί διαθέτουν τις αρετές του πληβείου, είναι δηλαδή φιλόπονοι και οικονόμοι, τους λείπουν όμως οι αρετές του αριστοκράτη, ήτοι η ανωτερότητα, η αταραξία και η υπέρτερη πανουργία του πολυμήχανου αρπακτικού. Μετά από κάμποσες περιττές περιπέτειες έχουν στο μεταξύ κατακτήσει μια θέση στον κόσμο ανταποκρινόμενη στις αρετές τους: έγιναν το καλό παιδί και των δύο στρατοπέδων του Ψυχρού Πολέμου.
Η σύγχρονη Ελλάδα είναι ένα αποχωρητήριο χτισμένο από Φιλέλληνες πάνω στα ερείπια ενός αρχαίου ναού.

pam warhurst how we can eat our_landscapes


πώς θα λυθεί το ελληνικό πρόβλημα ; - 5/11/2012


Πολύ ενδιαφέρουσα ως συνήθως η σημερινή ανάλυση βαρουφάκη. Πολύ θα ήθελα να ίσχυε, και να ήταν πράγματι η λύση, η έστω η έναρξη της λύσης γιά το ελληνικό πρόβλημα.Ομως δεν το πιστεύω.
Επειδή δεν πιστεύω ότι οι οικονομολόγοι μπορούν να βρούν λύσεις σε οικονομικά προβλήματα, διάβασα και ξαναδιάβασα το ανωτέρω άρθρο και αναρωτήθηκα και πάλι μήπως η υποκειμενική αυτή θεώρηση μου γιά τους οικονομολόγους, αδικεί τον βαρουφάκη. Κι΄όμως, η ανάλυση δεν στέκει.Νομίζω ότι μόνο στρατηγιστές μπορούν να βρούν λύση, με την έννοια της στρατηγικής που έδωσα εδώ
Ο στρατηγιστής αναλύει τα πράγματα μ΄έναν τελείως διαφορετικό τρόπο.Είναι μιά ανθρώπινη αλεπού, που γνωρίζει καλά την ανθρώπινη φύση,την πολιτική,την ιστορία, την κοινωνιολογία,την οικονομική σκέψη,την νομική σκέψη,και πολλές άλλες τέχνες και επιστήμες.Εχει γνώση όλων αυτών των επιστημών/τεχνών, και θεωρητικά και πρακτικά.Εχει συνείδηση του ρόλου που παίζει μέσα στην ιστορία, ο χώρος στον οποίο επιλέγει να δώσει την μάχη, και ο χρόνος.Αν πρέπει να δράσει στις 15 του μήνα, θα πρέπει να δράσει στις 15.Στις 14 ειναι νωρίς, ενώ στις 16 είναι αργά.Ο στρατηγιστής ξέρει πότε πρέπει να υποχωρήσει, και πότε πρέπει να επιτεθεί.Ο στρατηγιστής έχει βαθιά γνώση της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, και έχει αποδομήσεις τις ιδεολογίες.Ο στρατηγιστής έχει πολύ καλή γνώση των κινητήριων δυνάμεων της ιστορίας, και γνωρίει, διότι το έχει βιώσει, ότι όποιος βλέπει τα πράγματα στατικά, θα γνωρίσει την αποσύνθεση μέσα στην ιστορία.Οποιος αντίθετα κινείται "δυναμικά", γνωρίζοντας ότι όλα συνδέονται με όλα στα ανθρώπινα πράγματα, θα επιβιώσει.
Δεν αναλύω την άποψη μου αυτή γιά να προσβάλλω τον κο βαρουφάκη.Ο άνθρωπος αυτός έχει μιά απίστευτη παιδεία που πραγματικά ζηλεύω.Απλά πιστεύω ότι δεν προσεγγίζει τα πράγματα με στρατηγικό τρόπο, ενώ θα μπορούσε ίσως (δεν γνωρίζω καλά το βιογραφικό του ).Σε κάθε περίπτωση,προσωπικά τον ευγνωμωνώ πολύ γιά τις προσπάθειες του, διότι σε μιά χώρα που δεν έχει πιά ούτε διανοούμενους, είναι σημαντικό γιά τον λαό μας, που απεγνωσμένα περιμένει ν΄ακούσει την λύση, ν΄ακούει και κάποιες φωνές σαν αυτή του γ. βαρουφάκη.
Βέβαια, είναι πάντα εύκολο να κάνεις κριτική σε μιά προτεινόμενη λύση αν δεν μπορείς ν΄αντιπροτείνεις την δική σου λύση.Και δική μου λύση να περιγράψω, δεν έχω.Απλά η διαίσθηση μου, μου λέει ότι η όποια λύση γιά να πετύχει πρέπει οπωσδήποτε να βασιστεί στα εξής δεδομένα
1/η όποια λύση πρέπει να ειναι πάρα πολύ ορατή σε όλους τους πολίτες αυτής της χώρας.Οταν ακούσουν την λύση, αυτή θα πρέπει να τους πείσει ότι το πρόβλημα θα λυθεί με αυτά τα μέτρα και στον χ χρόνο.Ο λαός μας θα μπορούσε να τρώει και πέτρες γιά ένα χρόνο η δύο,αν ήξερε ότι αμέσως μετά θα μπορούσε και πάλι να ονειρευτεί το μέλλον, να βρούν τα νέα παιδιά μιά δουλειά, κλπ....
Κατά συνέπεια γιά αυτό το κριτήριο, είναι αδιάφορο αν τα μέτρα θα είναι 1 δις η 10 δις.Φυσικά και συμφωνώ ότι τα μέτρα που πάνε να ψηφιστούν, θα οδηγήσουν την χώρα σε ακόμα μεγαλύτερη ύφεση, και κοινωνική αποσύνθεση.Αλλά δεν διαφωνώ με νέο πακέτο μέτρων επειδή θα βυθίσει την οικονομία σε ακόμα μεγαλύτερη ύφεση, αλλά επειδή θα ολοκληρωθεί η αποσταθεροποίηση της χώρας και θα αναλάβουν τα πολιτικά άκρα, ενώ παράλληλα δεν θα εκληφθούν από την κοινωνία ως η λύση, και δικαιολογημένα.Κατά την γνώμη μου, ακόμα κι΄αν δεν ληφθούν τα μέτρα, το 2013 θα είναι η χρονιά της κατάρρευσης των κρατικών εσόδων, ενώ πολύ σύντομα η ανεργία θα ξεπεράσει το 30%.θα είναι δηλαδή μιά τραγική χρονιά ούτως η άλλως ανεξαρτήτως των νέων μέτρων.
2/ η όποια λύση θα πρέπει να είναι μιά συμφωνημένη λύση με τους ευρωπαίους γιά τους λόγους που εξέθεσα εδώ. η όποια λύση δεν πρέπει να προκαλεί τους ευρωπαίους πολίτες και πολιτικούς, και δεν θα βασίζεται σε νέα χρήματα των φορολογουμένων.
3/η όποια λύση δεν συνδέεται οπωσδήποτε με το νόμισμα.Φυσικά και θα ήθελα προσωπικά να παραμείνει η χώρα μας στην ευρωζώνη, αλλά μόνο αν βλέπει κανείς τα πράγματα στατικά μέσα στην ιστορία, μπορεί να πιστεύει ότι η παραμονή όχι στο ευρώ είναι θέμα επιλογής των ελλήνων η των ευρωπαίων.Απο ένα σημείο και μετά, αν π.χ. η ανεργία ξεπεράσει το 30%, η παραμονή η όχι στο ευρώ δεν είναι πλέον θέμα επιλογής. Απο την άλλη, όσο κρατά αυτή η αβεβαιότητα γιά την παραμονή η όχι στο ευρώ, δεν μπορει να προταθεί λύση που θα γίνει αποδεκτή από τον λαό μας ως πειστική.
4/δεν υπάρχει πολύς χρόνος.Ασχέτως αν ληφθούν τα νέα μέτρα η όχι,η κυβέρνηση έχει μπροστά της έναν ορίζοντα 12 -18 μηνών , και μετά θα καταρρεύσει.Πρέπει πολύ σύντομα να πείσει ότι έχει λύση να προτείνει, και πρός το παρόν δεν το έκανε.
5/πρέπει η κυβέρνηση να λάβει άμεσα μέτρα γιά να μηδενίσει το πρωτογενές έλλειμμα ώστε πλέον να ξέρουμε ότι δεν εξαρτώμαστε από τους ξένους γιά την λειτουργία του κράτους.
6/ η χώρα ψηφίζει τα μέτρα του μνημονίου, αλλά ζητά και εξασφαλίζει από τους εταίρους να μήν εφαρμοστούν μέχρι τον μάρτιο του 2013 και φυσικά συμφωνεί να μήν λάβει την δόση των 32 δις μέχρι τότε.Αποσύρει επίσης το αίτημα της γιά διετή παράταση.
7/από τώρα μέχρι τον μάρτιο του 2013, αναζητείται μιά λύση γιά την βιωσιμότητα του χρέους.Η ελλάδα θα΄πρεπε μέχρι τότε, να εξασφαλίσει
α/ την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών μέσω του ευρωπαικού μηχανισμού στήριξης, που σημαίνει 24 δις + 18 δίς που έχει ήδη βάλει στις τράπεζες και τα οποία θα της επιστραφούν.Αυτό σημαίνει άμεση μείωση του χρέους κατά 42 δις.
β/με τα 18 δις η χώρα εξοφλεί τους προμηθευτές του δημοσίου, και την μένουν και άλλα 10δις με τα οποία αγοράζει χρέος γύρω στα 35 δίς
γ/μένουν τώρα τα ομόλογα της κεντρική τράπεζας που λήγουν τα επόμενα χρόνια.η χώρα, με την δόση που θα της χορηγηθεί τον μαρτιο του 2013 επαναγοράζει και αυτά τα ομόλογα στην τιμή κτήσης, με αποτέλεσμα πλέον το χρέος να μειωθεί με όλες τις προαναφερόμενες ενέργειες, κατά 80 με 100 δις.Το χρέος γίνεται πλέον βιώσιμο.
8/τον μάρτιο του 2013, η χώρα ευρισκόμενη σε πρωτογενές οριακό πλεόνασμα με τα μέτρα που έλαβε τον νοέμβριο του 2012,έχοντας πλέον εξασφαλίσει την βιωσιμότητα του χρέους, την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, την πληρωμή των προμηθευτών, και την ετήσια μείωση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους κατά 3 δις ευρώ περίπου, βρίκεται πλέον πολύ κοντά στον απόλυτο μηδενισμό του ελλείμματος του προυπολογισμού της (6 δίς ).τότε, λαμβάνει με την σύμφωνη γνώμη των ευρωπαίων τα απαραίτητα μέτρα, ώστε να περάσει σε πλεόνασμα του προυπολογισμού μέχρι τον μάρτιο του 2014, και με τον τρόπο αυτό,συγκρατά την ύφεση γιά το 2013 στα επίπεδα που προβλέπονται στον προυπολογισμό(-4,5%).
9/από τον απρίλιο του 2013, η κυβέρνηση, έχοντας σταθεροποιήσει την χώρα εντός του ευρώ, επικεντρώνεται πλέον στην ανάπτυξη με επαναστατικές μεταρρυθμίσεις.
Κάπως έτσι φαντόζομαι την κατάσταση.

ταξίδι στο σύμπλεγμα καστελλορίζου - ν. λυγερός


Με το ταξίδι στο σύμπλεγμα
τα νησιά δεν ήταν πια
μόνο και μόνο σημεία του χάρτη
κι όταν περπατήσαμε
μερικά βήματα στον Άγιο Γεώργιο
νιώσαμε μέσα μας την ανάγκη
να επιστρέψουμε και πάλι
για ν' αγγίξουμε τη μνήμη
όχι της περιοχής και μόνο
αλλά των ανθρώπων της.

Ολοι μαζί στο Καστελλόριζο -Ν. Λυγερός


Όλοι μαζί στο Καστελλόριζο θα κοιτάξουμε τ' αστέρια με νέα τεράστια μάτια θα φυτέψουμε δέντρα για να φιλήσουν οι ρίζες τους τα βάθη της πατρίδας μας εκεί που μόνο σπάνια πατούν το πόδι τους οι δικοί μας για να ζήσουμε το μέλλον δίχως να ξεχάσουμε το παρελθόν.

4/11/12

τι να το κάνουμε το "να σωθεί η ελλάδα" αν οδηγήσουμε τους λαούς της ευρώπης στην οικονομική καταστροφή; 4/11/2012


Εχουν περάσει πλέον τρία χρόνια από τότε που το ελληνικό πρόβλημα έγινε εμφανές στην ελληνική και διεθνή κοινή γνώμη. Εχω περιγράψει εδώ πολλές φορές πώς θα φθάναμε εδώ και πως φθάσαμε τελικά εδώ, ποιοί ευθύνονται εντός της χώρας και εκτός, γιά τον διεθνή εξευτελισμό της χώρας μας και του λαού μας και γιά την σημερινή κατάντια της ελλάδας.
Σήμερα, θα προσπαθήσω να περιγράψω
-τι έκαναν και τι δεν έκαναν οι έλληνες αυτά τα τρία χρόνια
-τις αντιδράσεις των ξένων ως προς το τι έγινε στην ελλάδα και κατά πόσο είναι βάσιμες η μή
-το συμπέρασμα που θα πρέπει να αντλήσει ο λαός μας γιά την από εδώ και πέρα συμπεριφορά του αναφορικά με τις δυσκολίες που έρχονται.
1/Τι έκαναν οι έλληνες αυτά τα τρία χρόνια
έγιναν πολλά
Απο τότε, έγιναν πολλά.Απίστευτα πολλά θα έλεγα γιά τόσο μικρό χρονικό διάστημα,και αφορούν την διαχείριση των δημοσίων οικονομικών,την διαχείριση των οικονομικών των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων,την κοινωνική συνειδητοποίηση της ανάγκης καταπολέμησης της φοροδιαφυγής,την διαχείριση των δημοσίων επιχειρήσεων, την διαχείριση των δήμων.
Προ πάντων,έγιναν πολλά στο επίπεδο της κοινωνίας, η οποία συνειδητοποίησε τον τραγικό τρόπο διακυβέρνησης της χώρας επί 35 χρόνια,την ανυπαρξία θεσμών συλλογικής διακυβέρνησης ,και την τραγική πορεία στην οποία μας οδήγησαν τα πάσης φύσης ιδεολογήματα.Εξαφανίστηκαν μύθοι όπως η οικονομική παντοδυναμία του κράτους, η εξασφάλιση σίγουρης απασχόλησης στο δημόσιο γιά πάντα, η εξασφάλιση σίγουρης σύνταξης,η σιγουριά ότι η επένδυση σε ομόλογα του δημοσίου είναι μηδενικού κινδύνου,η βεβαιότητα ότι τα ακίνητα δεν χάνουν ποτέ την αξία τους κλπ... Αρχισε να συνειδητοποιείται η σημασία της οικονομίας, της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας.
δεν έγιναν πολλά άλλα, και κυρίως δύο
δεν έγινε πιό εύκολη η ζωή του έλληνα που θέλει να παράξει κάτι στον τόπο του.
ας πούμε ότι ένας εργαζόμενος η ένας άνεργος, έχει ικανότητες, δηλαδή πιάνουν τα χέρια του και φτιαχνει π.χ. μικρά αντικείμενα-δώρα απο ανακυκλωμένα υλικά και θέλει να τα προωθήσει μέσω μιάς ιστοσελίδας, γιά να συμπληρώσει το εισόδημα του. Ε, αυτό δεν μπορεί να το κάνει νόμιμα στην ελλάδα, διότι θα πρέπει ν΄ανοίξει φορολογικά βιβλία,να ασφαλιστεί, να εγγραφεί στο επιμελητήριο κλπ..., δηλαδή θα υποστεί ένα κόστος που είναι μεγαλύτερο από το συμπλήρωμα εισοδήματος που αναμένει.Κατά συνέπεια, αν το κάνει, θα το κάνει παράνομα και σε περιορισμένη κλίμακα, αρα δεν θα μπορέσουν κάποιες από αυτές τις δημιουργικές ιδέες, να γίνουν κάποια στιγμή μικρές επιχειρήσεις.Μετά από αυτή την μεγάλη καταστροφή, η χώρα παραμένει αδιάφορη γιά την μικρή επιχειρηματικότητα,που είναι όμως η ραχοκοκκαλιά της χώρας.
Τίποτα όμως δεν έγινε και γιά την προσέλκυση ξένων μεγάλων επενδύσεων.Και δεν θα μπορούσε, με την σημερινή μορφή του invest in greece, και προφανώς κανείς δεν έκανε και τον κόπο να μελετήσει το invest in turkey ώστε να το αντιγράψει έστω.Γιά να γίνουν αυτά, δεν χρειαζόταν να περιμένουμε να μεταρρυθμιστεί η ελληνική δημόσια διοίκηση και θα χρειαζόταν μια βδομάδα άντε δύο, διότι υπο τις συνθήκες που επικρατούν, πρέπει κανείς να δράσει γρήγορα, και με απλές διαδικασίες που θα φέρουν άμεσο αποτέλεσμα.Βέβαια, οι πολιτικοί ηγέτες της χώρας, δεν μπορούν να τα κάνουν αυτά διότι δεν ξέρουν. Οι περισσότεροι δεν έχουν δουλέψει ποτέ στην ζωή τους, και δεν γνωρίζουν τα προβλήματα της πραγματικής οικονομίας η τα γνωρίζουν θεωρητικά, και ως γνωστό μεταξύ της θεωρίας και της πράξης υπάρχει μιά άβυσσος.
δεν αναμορφώθηκε καθόλου το εργατικό δίκαιο όπως έχει γίνει στις ανεπτυγμένες οικονομίες
έχουν γίνει τεράστιες αλλαγές, με αποσπασματικό τρόπο, που μείωσαν τα δικαιώματα των εργαζομένων και τα εισοδήματα τους, αλλά από καμμιά από αυτές τις αλλαγές δεν επωφελήθηκαν οι σοβαρές επιχειρήσεις γιά να επιβιώσουν η να αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα τους.Δεν υπάρχει καμμιά ευελιξία στην αγορά εργασίας σήμερα όπως δεν υπήρχε και πρίν το μνημόνιο.Σε πρόσφατη εκδήλωση που οργάνωσαν επιφανείς εργατολόγοι προσπαθώντας να κάνουν έναν απολογισμό των αλλαγών στις εργασιακές σχέσεις τα τελευταία 2,5 χρόνια, έκπληκτος διαπίστωσα ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει.Εκεί που νομίζει κανείς διαβάοντας μιά εφημερίδα ότι κάτι αλλάζει,αν δεί στην συνέχεια την εφαρμοστική εγκύκλιο, θα διαπιστώσει ότι ο σοβιετικός γραφειοκράτης έβαλε πάλι το χεράκι του κάνοντας μή εφαρμόσιμη την γενική αρχή.Ετσι, μπροστά στις δυσκολίες που έχει σήμερα ένας επιχειρηματίας, μπορεί να οδηγηθεί να παρανομήσει, και φυσικά ο εργαζόμενος θα υποστεί τις συνέπειες, μη μπορώντας να κάνει διαφορετικά.
έγιναν και πολλά άλλα ανεπιθύμητα πράγματα αλλά ήταν εν μέρει αναπόφευκτα εκεί που είχε φθάσει η κατάσταση
-η ανεργία έφτασε στο 25%
-υπήρξαν και υπάρχουν οι αυτοκτονίες
-υπάρχει μιά γενικευμένη φτώχεια γιά ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού
-εξαθλιώθηκε η μεσαία τάξη
-καταστράφηκε το τραπεζικό σύστημα
-μειώθηκαν σημαντικά οι συντάξεις και οι μισθοί
-προ πάντων, δεν υπάρχει πλέον πιθανότητα κανένας νέος να βρεί δουλειά και πολλοί μεταναστεύουν.
2/ οι αντιδράσεις των ξένων
οι ξένοι αρχικά αιφνιδιάστηκαν από την κατάσταση και τις συνέπειες γιά το ευρώ.Όι ξένοι δεν μπορούσαν να καταλάβουν πώς ήταν δυνατόν μιά χώρα της ευρωζώνης να μήν ξέρει πόσους δημόσιους υπάλληλους έχει.Όι ξένοι δεν μπορούσαν να καταλάβουν πώς ήταν δυνατόν μιά χώρα της ευρωζώνης να διοικείται από τόσο ανεύθυνους πολιτικούς ηγέτες γιά τόσα χρόνια.Όι ξένοι δεν μπορούσαν να καταλάβουν πώς ήταν δυνατόν μιά χώρα της ευρωζώνης να μην έχει κράτος που να λειτουργεί.Όμως αυτό που τους εξόργισε περισσότερο ήταν τα ψεύτικα στοιχεία γιά το έλλειμμα.Όλα αυτά, και πολλά άλλα κατέστησαν την πολιτική ηγεσία της χώρας αναξιόπιστη, την χώρα αναξιόπιστη,και στην συνέχεια τους έλληνες πολίτες αισχρούς, κλέφτες, απατεώνες, φοροφυγάδες, μαφιόζους, τεμπέληδες, και ότι άλλο θα μπορούσε να φανταστεί κανείς, σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη.Όλα αυτά, υποστηρήχθηκαν έμμεσα και από τις πολιτικές ηγεσίες των χωρών του βορρά, γιά λόγους κομματοσκυλικούς.Ό κίτρινος τύπος σε όλες τις χώρες του κόσμου, βρήκε δουλειά με τους έλληνες.
Όι έλληνες ένοιωσαν προσβεβλημένοι, και κυρίως οι ομογενείς μας.Κράτος και πολιτική ηγεσία που να κατανοούν την κατάσταση ώστε να ασκήσουν μιά επικοινωνιακή πολιτική που θα άλλαζε τα δεδομένα γιά τους έλληνες, δεν υπήρξε αυτά τα 3 χρόνια.Όι φωνές από το εξωτερικό που στήριξαν τους έλληνες ήταν λίγες.
Όι έλληνες εξαθλιώνονταν μέρα με την μέρα, κι΄όμως γιά την διεθνή κοινή γνώμη, οι έλληνες δεν έκαναν τίποτα γιά να αντιμετωπίσουν την κρίση.
Χρειάστηκε να καταρρεύσουν κι΄άλλες χώρες, γιά να αλλάξει κάπως η εικόνα γιά τους έλληνες.
3/τι θα πρέπει από εδώ και πέρα να κάνει ο λαός μας
Κάθε φορά που μιλώ με νέους γι΄αυτό το θέμα, τους λέω τα εξής
Μην σας απασχολεί τι λένε οι ξένοι γιά τον λαό μας, αλλά τι θα κάνουμε ο ένας γιά τον άλλο, και όλοι μαζί γιά την χώρα μας,και τους λοιπούς λαούς της ευρώπης.
Είμαστε ένας αρχαίος λαός που βίωσε πολλά, πολύ χειρότερα από τα σημερινά, και κατάφερε να επιβιώσει.Θα επιβιώσουμε και πάλι,και όταν πλέον δεν θα υπάρχει η γερμανία, εμείς θα είμαστε εδώ, αν βασιστούμε στις αξίες μας.Και η βασικότερη αξία μας είναι η χωρίς παρεκκλίσεις προσφορά μας στην ανθρωπότητα, διότι τι να το κάνω να σωθώ εγκαταλείποντας π.χ. το ευρώ επειδή αυτό μας λέει η οικονομική επιστήμη όταν μιά χώρα φτάνει στο σημείο που έφτασε σήμερα η ελλάδα.Να σωθώ ακόμα κι΄αν καταστραφεί ολόκληρη η ευρώπη και οι φτωχοί γείτονες μας στα βαλκάνια, δεν το θέλω.
Ας θυμηθούμε τα λόγια του θεοτοκά - "Ἀπὸ τὴ μέρα ποὺ ἄρχισε ἡ μεγάλη ἐπίθεση, ἡ τύχη μας, ἡ τύχη τῆς Ἑλλάδας μ᾽ ἐνδιαφέρει πολὺ λιγότερο παρὰ πρίν. Μοῦ φαίνεται κτηνώδης, ἄναντρη ἀλλὰ καὶ ἠλίθια ἡ στάση τῶν ἀνθρώπων ποὺ λένε: «Νὰ σωθεῖ ἡ Ἑλλάδα, καὶ ὅ,τι γίνει ἂς γίνει!». Τί σημασία ἔχει ἡ σωτηρία τῆς Ἑλλάδας ὅταν πρόκειται γιὰ τὴ σωτηρία τῆς Εὐρώπης καὶ ὅλων τῶν πραγμάτων ποὺ δίνουν μιὰ ἀξία στὴν ἀνθρώπινη ζωή; [16/05/39]
Read more: http://logikiellada.blogspot.com/2011/07/1939-1953.html#ixzz2BF8ZpEZa
Αν θέλουν να φύγουμε από το ευρώ, ας μας βγάλουν οι άλλοι.Εμείς γενοκτονίες δεν πρέπει να κάνουμε.
Το τι λένε οι άλλοι γιά μας δεν πρέπει να μας απασχολεί, διότι επειδή όλ΄αυτά δεν έχουν βάση, αντιστρέφονται γρήγορα.Η χώρα μας έκανε πολλά τα τελευταία 3 χρόνια, και μάλιστα πολύ περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα.Επειδή παρακολουθώ καθημερινά τον γερμανικό τύπο, ένα περίπου καθημερινό επιχείρημα τους ήταν ότι το πόγραμμα της ιρλανδίας και της ποστρογαλίας πάει καλά διότι στηρίζεται από τον λαό, ενώ το δικό μας πάει χάλια, επειδή δεν στηρίζεται από τον λαό.Αυτοι που τα γράφουν είναι ανιστόρητοι και με πολύ χαμηλό επίπεδο παιδείας.Και θα διαπιστώσουν πόσο πολύ θέλουν το πρόγραμμα οι πορτογάλοι, τώρα που θα επισκεφτεί η μέρκελ αυτή την χώρα.
Η χώρα μας τα πήγε καλά τα τρία τελευταία χρόνια και κατάφερε με πολύ πόνο απίστευτα επιτεύγματα γιά την παγκόσμια οικονομική ιστορία.Ο λαός μας συμπεριφέρθηκε όπως οποιοσδήποτε άλλος λαός που θα βίωνε τα ίδια, και μάλιστα με μεγάλη ωριμότητα.Πέρασε από την οργή στην απελπισία, διότι έτσι λειτουργεί πάντα η ανθρώπινη φύση.
Βλέποντας σήμερα αυτό το κείμενο με τον αισχρό τίτλο "παράδοση ανευ όρων αυτή την εβδομάδα της ελλάδας και της κύπρου" νοιώθω πλέον γιά πρώτη φορά από τότε που άρχισε η κρίση ότι η ελλάδα θα τα καταφέρει, διότι δεν παραδόθηκε ποτέ ανευ όρων, και θα πρέπει να ετοιμαστούμε γιά τον μεγάλο αγώνα που αρχίζει τώρα.
Related Posts with Thumbnails