31/12/12

κάλαντα πρωτοχρονιάς !


καλή χρονιά σε όλους, και κυρίως δουλειά στους νέους μας!

ενδείξεις για το μέλλον - Niall Ferguson - καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ των ΗΠΑ


http://www.tovima.gr/opinions/article/?aid=490833

Ο Λευτέρης Χαψιάδης στην ΕΤ3


ΟΙ ΙΣΧΥΡΟΙ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΩΝ Ρευστότητα 100 δισ. στη στεριά και περιουσία 100 δισ. στη θάλασσα


http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26509&subid=2&pubid=112967697

Κατέρρευσαν 70% οι τιμές των ακινήτων


http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=27198&subid=2&pubid=112971646

Γιατί η Ελλάδα; -Του Μάριο Βάργκα Λιόσα, ΒΗΜΑ, 7.6.12


http://politicalreviewgr.blogspot.gr/2012/06/blog-post_362.html

Να ξετρυπώσουμε το μέλλον! - Του Στέλιου Ράμφου, ΒΗΜΑ, 30.12.12


http://politicalreviewgr.blogspot.gr/2012/12/blog-post_2156.html

Reuters: Αναστρέφεται σταδιακά και διεθνώς το κλίμα για την Ελλάδα


http://www.tovima.gr/finance/article/?aid=490719

Ηλεκτρικές συσκευές ανακυκλώνονται σε... πλακάκια


http://gr.euronews.com/2012/12/14/protecting-the-environment-can-be-profitable/

Πρέπει να μηδενιστεί το κόστος του "Επιχειρείν"


Syrian refugees flock to Greece


http://aje.me/WdbKdp http://www.aljazeera.com/video/middleeast/2012/12/2012123085349162472.html

29/12/12

ο τρόπος παραγωγής λαδιού από φραγκόσυκο


Καλλιέργειες 3 σε 1! - aquaponics γιά παραγωγή λαχανικών, κοτόπουλων και ψαριών


http://greekaquaponics.blogspot.gr/2012/12/3-1.html

Γεωργία χωρίς... γη! - η αεροπονία


http://www.tovima.gr/science/article/?aid=315292

ένας βόθρος η ελλάδα


ο π. κονδύλης παρατηρούσε στα τέλη της δεκαετίας του 80, έχοντας δεί και τα αποτελέσματα μιάς κομματοσκυλικής διακυβέρνησης 10 ετών, ότι η ελλάδα είναι ένα αποχωρητήριο χτισμένο από φιλέλληνες πάνω στα ερείπια ενός αρχαίου ναού.
Αν έβλεπε πώς κατάντησε η χώρα μετά από 35 χρονια κομματοσκυλικής διακυβέρνησης, δεν ξέρω τι θα παρατηρούσε.
Εμένα πάντως η χώρα αυτή μου δίνει την αίσθηση ενός ανοιχτού βόθρου, ο οποίος βγάζει ασταμάτητα λύμματα που καλύπτουν όλη την επιφάνεια της χώρας. Δυσκολεύεσαι ν΄ αναπνεύσεις, και επιπλέον όποια πέτρα κι' αν σηκώσεις βρίσκεις από κάτω βρωμιά, βρωμιά, και πάλι βρωμιά.Είναι μιά χώρα που πλέον προσπαθεί να επιβιώσει μέσα στην βρωμιά, αλλά είναι δύσκολο διότι μέσα σε τόση βρωμιά , ελάχιστοι πέρα απο τα παράσιτα, μπορούν στο τέλος να τα καταφέρουν.Ετσι, η χώρα έγινε το βασίλειο των παρασίτων.
Ομως, τα παράσιτα ως γνωστό υπάρχουν όσο υπάρχει η βρωμιά και όσο υπάρχουν υγιεή σώματα από τα οποία θα ρουφήξουν τροφή.
Τα τελευταία δύο χρόνια, ενώ η ροή της βρωμιάς (δηλαδή η αδιαφάνεια, η έλλειψη κανόνων διακυβέρνησης, η έλλειψη ανταγωνισμού, η ανομία,η διαφθορά, κλπ ) παραμένει η ίδια, τα υγειή οικονομικά σώματα (που παράγουν πλούτο ) έχουν μειωθεί δραστικά από τα ανελέητα χτυπήματα των παρασίτων. Τα παράσιτα αρχίζουν και πεινάνε, έτσι επιτίθενται με μεγαλύτερη σφοδρότητα στα εναπομείναντα οικονομικά υγειή σώματα των πολιτών.Η επίθεση όμως δεν αποφέρει περισσότερη τροφή στα παράσιτα.Απλά σκοτώνει κι΄άλλα υγειή οικονομικά σώματα, με αποτέλεσμα η επιβίωση των παρασίτων να γίνεται ακόμα πιό προβληματική.
Η ροή της βρωμιάς που διαχειρίζεται η κομματοκρατία, δεν λέει να μειωθεί ώστε να μειωθούν με φυσικό τρόπο και τα παράσιτα και να επανέλθει έστω με αυτό τον τρόπο μιά νέα ισορροπία μεταξύ εναπομεινάντων υγειών οικονομικών σωμάτων και εναπομεινάντων παρασίτων.
Τα διάφορα μέτρα και φάρμακα που προτάθηκαν από τους ευρωπαίους στους κομματοκράτες γιά την καταπολέμηση των παρασίτων, απέδωσαν ελάχιστα.Εξοντώθηκαν 40 000 παράσιτα που ρουφούσαν 80 000 υγειή οικονομικά σώματα με παράνομες συντάξεις, εξοντώθηκαν και κάποιες δεκάδες χιλιάδες παράσιτα που ρουφούσαν διπλάσιο αριθμό οικονομικά υγειών σωμάτων με διάφορα τεχνάσματα, και αυτό ήταν.Η αναντιστοιχία παραμένει.
Ενα είναι σίγουρο.Τα παράσιτα στον σημερινό τους αριθμό δεν μπορούν να επιβιώσουν γιά πολύ.
Μπορούν να επιβιώσουν γιά λίγο τρώγοντας τα περιττώματα τους.Στην συνέχεια αν αφεθούν στο έργο τους θα αφανίσουν την εναπομείνουσα οικονομία και μετά θα ψοφίσουν, διότι παράσιτο δεν νοείται αν δεν μπορεί να βρεί έτοιμη τροφή. Αν δεν αφεθούν στο έργο τους και τους κοπεί η ροή της βρωμιάς, θα μειωθούν δραστικά και θα επανέλθει μιά ισορροπία.
Ετσι όπως βλέπω τα πράγματα, η ελλάδα έχει μπροστά της δύο δρόμους
-την πλήρη οικονομική της κατάρρευση
-τον έλεγχο της βρωμιάς και το σφράγισμα του βόθρου ώστε να ξαναγίνει αποχωρητήριο
Ας ελπίσουμε ότι θα γίνει το δεύτερο

28/12/12

Wonderful ~Chill Out ~Greek Islands~


27/12/12

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ(1943-1998) -περί ελληνικών θέσεων και διεθνούς δικαίου


"Η ελληνική πλευρά συχνότατα θεώρησε και θεωρεί ως αδιανόητο ότι οι άλλοι μπορούν να έχουν (ειλικρινά ή όχι) διαφορετική αντίληψη για το τι είναι δίκαιο· επίσης δυσκολευόταν και δυσκολεύεται να συμφιλιωθεί με τη σκέψη ότι οι άλλοι δεν παίρνουν πάντα τοις μετρητοίς τους ισχυρισμούς της κι ότι χρησιμοποιούν και άλλες πηγές πληροφοριών ή ακούνε και άλλες απόψεις.
Εκείνο όμως πού προ παντός αρνείται να κατανοήσει σε μόνιμη βάση η ελληνική πλευρά, καθώς έχει αυτοπαγιδευθεί στις υπεραναπληρώσεις των ηθικολογικών άλλοθι, είναι ότι κάθε ισχυρισμός και κάθε διεκδίκηση μετρούν μόνο τόσο, όσο και η εθνική οντότητα πού στέκει πίσω τους.
Όποιος λ.χ. μονίμως επαιτεί δάνεια και επιδοτήσεις για να χρηματοδοτήσει την οκνηρία και την οργανωτική του ανικανότητα δεν μπορεί να περιμένει ότι θα εντυπωσιάσει ποτέ κανέναν με τα υπόλοιπα «δίκαιά» του.
Ούτε μπορεί κανείς να περιμένει ότι θα ληφθεί ποτέ σοβαρά υπ’ όψιν μέσα στο διεθνές πολιτικό παιγνίδι, αν δεν έχει κατανοήσει, και αν δεν συμπεριφέρεται έχοντας κατανοήσει, ότι, πίσω και πέρα από τις μη δεσμευτικές διακηρύξεις αρχών ή τις αόριστες φιλοφρονήσεις, τις φιλίες ή τις έχθρες τις δημιουργεί και τις παγιώνει η σύμπτωση ή η απόκλιση των συμφερόντων.
Όμως στη βάση αυτή μπορεί να κινηθεί μόνον όποιος έχει την υλική δυνατότητα να προσφέρει τόσα, όσα ζητά ως αντάλλαγμα.
Με άλλα λόγια: οι κινήσεις στο πολιτικό-διπλωματικό πεδίο αποδίδουν όχι ανάλογα με το «δίκαιο», το οποίο άλλωστε η κάθε πλευρά ορίζει για λογαριασμό της, αλλά ανάλογα με το ιστορικό και κοινωνικό βάρος των αντίστοιχων συλλογικών υποκειμένων, το οποίο όλοι αποτιμούν κατά μέσον όρο παρόμοια, όπως γίνεται και με τα εμπορεύματα στην αγορά."

όπως στρώνει καθένας, έτσι και κοιμάται - ο π. κονδύλης το 1998 γιά το μέλλον της ελλάδας


"Αν λάβουμε υπόψη μας μόνο όσα πράττονται και αφήσουμε εντελώς στην άκρη την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους οι πράττοντες(υποθέτω ότι ο Κονδύλης εδώ αναφέρεται τοσο στους πολίτες όσο και στους πολιτικούς), τότε φαίνεται να βρισκόμαστε σε συλλογική αναζήτηση της ιστορικής ευθανασίας, υπό τον όρο να σκηνοθετηθούν έτσι τα πράγματα ώστε κανείς να μήν έχει την άμεση ευθύνη, και επίσης υπό τον όρο να τεχνουργηθούν απροσχημάτηστες ανακουφιστικές εκλογικεύσεις (ελληνοκεντρικές η εξευρωπαιστικές αδιάφορο ).
Τις τραγωδίες η τις κωμωδίες που μπορούν να περιγράψουν με τις αρμόζουσες αποχρώσεις αυτήν την ιδιαίτερα κοινωνική και ψυχολογική κατάσταση θα τις γράψουν ίσως άλλοι.Εμένα μου έρχεται στον νού η τετριμμένη αλλά πάντοτε ευθύβολη θυμοσοφία : όπως στρώνει καθένας, έτσι και κοιμάται.(θεωρία του Πολέμου σελίδα 411)"

εικόνες που συγκινούν


Η Βρετανή Helen Fisher φιλά το τζάμι της νεκροφόρας που μεταφέρει το πτώμα του 20χρονου ξαδέλφου της, στρατιώτη Douglas Halliday,καθώς η πομπή που μεταφέρει εκείνον και άλλους έξι βρετανούς που πολέμησαν στο Αφγανιστάν, περνά από την πόλη του Wootton Bassett.
πηγή - www.salt.gr

Οι οικονομικές προκλήσεις του 2012 - euronews, business weekly

Οι οικονομικές προκλήσεις του 2012 | euronews, business weekly

Χριστούγεννα στη Συρία


http://gr.euronews.com/nocomment/2012/12/26/syrian-christians-gather-in-christmas-prayers/

Νέες τεχνολογίες για το περιβάλλον στην έκθεση Pollutec στη Λυών


http://gr.euronews.com/2012/12/04/follow-the-innovation-road/

Το πρόβλημα του νερού στην Κύπρο- euronews


http://gr.euronews.com/2012/12/14/cyprus-s-race-for-liquid-gold/

η ιστοσελίδα ισπανού καθηγητή με ειδήσεις γραμμένες στα αρχαία ελληνικά


http://akropolis-world-news.weebly.com/index.html

26/12/12

Μαουρίτζιο Σερατσίνι: Οι μυστικές ζωές των πινάκων


Η ιστορία της τέχνης αλλάζει. Ο μηχανικός Μαουρίτζιο Σερατσίνι πέρασε 30 χρόνια ερευνώντας τη χαμένη νωπογραφία του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, "Μάχη του Ανγκιάρι" και στη διαδικασία ανακάλυψε ότι πολλοί πίνακες κρύβουν κάποια κρυμμένα επίπεδα ιστορίας. Δεν θα έπρεπε να είναι και αυτά μέρος της εμπειρίας ανάγνωσης ενός πίνακα; source - www.ted.com

Ο αγώνας του Τάσσου - Ν. Λυγερός


Στην Κύπρο ο αγώνας εναντίον του Σχεδίου Ανάν δεν έχει τελειώσει κι αν το κατάλαβαν οι πιο παλιοί, πρέπει να το καταλάβουν και οι πιο νέοι. Όσοι πάλεψαν μαζί με τον Τάσσο Παπαδόπουλο, ενώ δεν τον στήριξαν στις εκλογές, πρέπει να καταλάβουν ότι ήρθε η στιγμή να τον δικαιώσουν. Δεν είναι ποτέ αργά για να τιμήσεις έναν ηγέτη που δεν πρόδωσε την πατρίδα του, ενώ άλλοι θα το είχαν κάνει με μια αφάνταστη ευκολία και δίχως ενοχές. Δεν είναι ποτέ αργά για να μπεις στη μάχη, όταν υπάρχει τόσο μεγάλη ανάγκη. Αν η Κύπρος ζει τώρα είναι χάρη μόνο και μόνο στο πνεύμα του Τάσσου, γιατί κανένας άλλος δεν έδωσε τόσα πολλά στο χρυσοπράσινο φύλλο. Κανένα κομματόσκυλο δεν προσέφερε τίποτα στη μικρή Κύπρο. Άρα κάποιος πρέπει να πει φτάνει στα ψέματα που οδήγησαν την Κύπρο, όπου βρίσκεται τώρα. Και το μονοπάτι είναι απλό. Η Κύπρος θα ξεπεράσει όλα τα εμπόδια της με μια σωστή διαχείριση των κοιτασμάτων της στην ΑΟΖ της. Όλα τα άλλα είναι πολιτικάντικες λεπτομέρειες που δεν οδηγούν πουθενά. Η Κύπρος χρειάζεται ανθρώπους που δούλεψαν με τον Τάσσο και που δουλεύουν με το πνεύμα του. Όσοι θέλουν να μάθουν τι μπορεί να γίνει στο μέλλον ας εξετάσουν το έργο του παρελθόντος. Ποιος απέρριψε το Σχέδιο Ανάν και ποιος το προωθούσε; Ποιος έβαλε την Κύπρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ποιος δεν το ήθελε; Ποιος έβαλε την Κύπρο στην Ευρωζώνη και ποιος άλλαξε γνώμη, ενώ ήταν αντίθετος; Ποιος υπέγραψε το σύμφωνο με το Λίβανο και όλοι οι άλλοι το έμαθαν μόνο εκ των υστέρων; Ποιος υπέγραψε τη γαλλοκυπριακή συμμαχία και ποιος την πάγωσε; Όλα αυτά είναι δεδομένα και γεγονότα, όχι θεωρητικές εκτιμήσεις για το μέλλον. Ας τα μελετήσουμε όλοι αντικειμενικά για να καταλάβουμε επιτέλους το πνεύμα του Τάσσου και να συνεχίσουμε τον αγώνα του για την Κύπρο, δίχως να πέσουμε στην παγίδα της κομματικής αντιπαράθεσης που δεν προσφέρει τίποτα ούτε στους Κύπριους, ούτε στους πρόσφυγες, στους εγκλωβισμένους και στην υπόθεση των αγνοουμένων. Για να συνεχιστεί το έργο χρειάζεται στρατηγική αλλά και κότσια. Απλώς για να μην το ξεχάσουμε την ώρα της επιλογής. πηγή - http://www.lygeros.org/articles?n=10800&l=gr

europarltv - Προκλήσεις για την επιβίωση στην Κοιλάδα του Αχελώου


Βήμα: Λιτότητα, ανάπτυξη, ανάπτυξη μέσω λιτότητας;


24/12/12

ΚΥΠΡΙΑΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ


The Art of Innovation: Dimis Michaelides at TEDxGramercy


ελληνικό τραγούδι


23/12/12

Επί 22 χρόνια "θαμώνας" σε φοιτητική εστία - πρέπει ν΄απολογηθεί η μέρκελ


διαβάζοντας αυτό το δημοσίευμα , μετά από τα χιλιάδες άλλα τα τελευταία τρία χρόνια, που αφορούσαν την διαχείριση της δημόσιας περιουσίας από το κομματοσκυλικό σύστημα διακυβέρνησης, δεν είναι ν΄απορεί κανείς γιά την σημερινή κατάντια της χώρας.
οι αντι-μνημονιακοί θα προβάλλουν ότι φταίει η μέρκελ.
προσωπικά, πιστεύω ότι πρέπει πλέον να αναζητηθούν προσωπικές ευθύνες μπροστά στα αστικά και τα ποινικά δικαστήρια.
πρέπει αυτοί που κυβέρνησαν να λογοδοτήσουν.αν εκτέλεσαν πλημμελώς τα καθήκοντα τους,με αποτέλεσμα αυτή την τεράστια κοινωνική αδικία γιά τους φοιτητές που απορρίφθηκαν από τις φοιτητικές εστίες επί 22 χρόνια, αλλά και γιά την οικονομική ζημιά του ελληνικού δημοσίου, να πληρώσουν.να δεσμευτεί η προσωπική περιουσία των υπουργών παιδείας των τελευταίων 22 ετών, και να δικαστούν γιά τυχόν ποινικές ευθύνες.αν πάλι θεωρηθεί ότι απλά ήταν ανεπαρκείς να διοικήσουν, να τους απαγορευτεί η συμμετοχή στην πολιτική ζωή του τόπου ισόβια.
πρέπει επίσης να τιμωρηθούν τα στελέχη της δημόσιας διοίκησης που ενδεχομένως άσκησαν πλημμελώς τα καθήκοντα τους.να τους επιβληθεί ένα πρόστιμο γιά την ζημιά που υπέστησαν έλληνες πολίτες και δημόσιο, εν ανάγκη με παρακράτηση μέρους της σύνταξης τους.
και φυσικά πρέπει να τιμωρηθούν οι αιώνιοι φοιτητές, που μόνο φοιτητές δεν είναι αλλά απατεώνες.πρέπει να τους ασκηθεί ποινική δίωξη, και να πληρώσουν πολλαπλά το παράνομο όφελος που αποκόμισαν.
ο ελληνικός πληθυσμός δεν μπορεί πλέον να πληρώσει άλλες κλεψιές.πρέπει από εδώ και πέρα, να πληρώσουν και οι υπεύθυνοι γιά την λεηλασία της χώρας, είτε αυτοί είναι πολιτικοί, είτε είναι δημόσιοι υπάλληλοι, είτε είναι πολίτες.
σε οποιονδήποτε κρίνεται ένοχος γιά απάτη εις βάρος του δημοσίου, πρέπει να επιβληθεί κατάσχεση της προσωπικής του περιουσίας η 'εκτακτη εισφορά γιά το υπόλοιπο της ζωής του.
δεν μπορεί να βγεί η χώρα από την κρίση χωρίς την τιμωρία των ενόχων.διότι ακόμα κι΄αν οι απλοί έλληνες πολίτες πληρώσουν όλες τις απάτες των τελευταίων 35 ετών, και βγούμε από την κρίση, η ατιμωρησία των απατεώνων, θα μας οδηγήσει από την επόμενη μέρα σε νέα κρίση.
όποιοι αναζητούν το βάθος του βαρελιού γιά την ελληνική κρίση, θα πρέπει να είναι βέβαιοι, ότι αν δεν τελειώσει το καθεστώς της ανομίας, αν δεν πάμε πρός αλλαγή των θεσμών ώστε να γίνει η χώρα δημοκρατική και να λειτουργεί με βάση τους νόμους,δεν πρόκειται να δούμε πραγματικά το βάθος του βαρελιού, όσα μέτρα κι΄αν ληφθούν.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ (1943-1998) -Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΕΛΛΗΝΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΑΙΩΝΑ


http://internationalaffairs1.wordpress.com/2009/09/30/%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%B7%CF%83-%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%B4%CF%85%CE%BB%CE%B7%CF%83-1943-1998-%CE%BF-%CE%BC%CE%B5%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CF%85%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%83/

Η συνέντευξη του Π.Κονδύλη στον Marin Terpstra


* Τον Σεπτέμβριο του 1993 έγινε στο πανεπιστήμιο του Nijmegen (Ολλανδία) ένα συμπόσιο αφιερωμένο στο έργο του Π.Κ. Με την ευκαιρία αυτή ο Π.Κ. έδωσε την παρακάτω συνέντευξη στον Marin Terpstra, καθηγητή στο Nijmegen, όπου αναφέρεται σε κεντρικά σημεία της σκέψης του. Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε τόσο στην Ολλανδία όσο και στη Γερμανία (Deutsche Zeitschrift für Philosophie, 42, 3 [1994, σ. 51-62]), καθώς και στο Βέλγιο (De uil van Minerva). Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο περιοδικό ΛΕΒΙΑΘΑΝ Τεύχος 15 και στην συνέχεια στο βιβλίο του Π.ΚΟΝΔΥΛΗ :Το αόρατο χρονολόγιο της σκέψης
Marin Terpstra
ΔΕΚΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΚΟΝΔΥΛΗ*
ΕΡΩΤΗΣΗ: Κύριε Κονδύλη, είσθε κατ' αρχήν συγγραφέας μερικών εκτεταμένων μελετών πάνω σε σημαντικές επόψεις της δυτικής ιστορίας των ιδεών και της δυτικής σκέψης. Γράψατε για φιλοσόφους και για τους στοχασμούς τους, και επιμεληθήκατε δύο ανθολογίες με κείμενα φιλοσόφων. Όμως έχετε γράψει και ένα συστηματικό έργο, που εκθέτει τις βασικές φιλοσοφικές σας θέσεις. Επί πλέον, προ παντός στα τελευταία χρόνια, πήρατε τον λόγο και σε πολιτικές συζητήσεις. Πώς θα χαρακτηρίζατε περισσότερο τον εαυτό σας: ως ιστορικό, ως φιλόσοφο ή ως πολιτικό στοχαστή; Κι αν μπορείτε να ταυτίσετε τον εαυτό σας με καθέναν από τους τρεις αυτούς τύπους, πώς ξεπερνάτε τις αναπόφευκτες εντάσεις ανάμεσα σε τούτες τις επιστήμες;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το πώς χαρακτηρίζει κανείς τον εαυτό του ή το πώς χαρακτηρίζεται από τους άλλους είναι δευτερεύον και συχνά τυχαίο. Πάνω απ' όλα ενδιαφέρει το τι λέει και το αν έχει κάτι να πει.
Στο πλαίσιο της επιστημονικής μου δραστηριότητας είμαι ένας παρατηρητής των ανθρωπίνων πραγμάτων, ένας αναλυτής της ανθρώπινης συμπεριφοράς μέσα σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Ωστόσο δεν επιθυμώ να κατανοήσω και να παρουσιάσω την ανθρώπινη συμπεριφορά από τη σκοπιά «της» φιλοσοφίας, «της» πολιτικής, «της» κοινωνιολογίας, ή «της» ιστορίας, αλλά ακριβώς το αντίστροφο: πρόθεση μου είναι να κάμω πρόδηλη την ενότητα των βασικών της δομών και την εσώτερη λογική της εκδίπλωσής της στους τομείς της φιλοσοφικής, πολιτικής, κοινωνικής και ιστορικής πράξης.
Όταν οι άνθρωποι δραστηριοποιούνται φιλοσοφικά δεν συμπεριφέρονται διαφορετικά απ' ό,τι όταν ενεργούν πολιτικά και κοινωνικά. Τι κάνουν δηλαδή; Λαμβάνουν μία θέση, η οποία συμφωνεί με τις θέσεις μερικών ανθρώπων και συνάμα στρέφεται εναντίον άλλων δεν υπάρχει, άλλωστε, λόγος για να υιοθετήσει ή να πρωτοδιατυπώσει κάποιος μια θέση, αν δεν θεωρεί ορισμένες άλλες ως εσφαλμένες ή βλαβερές.
Απ' αυτό καταλαβαίνουμε γιατί ποτέ δεν πρόκειται να εκπληρωθεί το όνειρο ή η αξίωση ισχύος των (πλείστων) φιλοσόφων, οι οποίοι πιστεύουν ότι «η» φιλοσοφία, ως προνομιούχα δραστηριότητα sui generis, θα μπορούσε να δείξει στον υπόλοιπο κόσμο την οδό της αρμονίας.
Η δομή της φιλοσοφικής πράξης υπερφαλαγγίζει τις φιλοδοξίες όσων πράττουν ως φιλόσοφοι. Παρά τις διαβεβαιώσεις εκείνων, οι οποίοι επιδιώκουν για τον εαυτό τους το μονοπώλιο της ερμηνείας και εγείρουν τη φωνή τους στο όνομα «της» φιλοσοφίας, δεν υπήρξε ίσαμε σήμερα ενιαία φιλοσοφία• ήδη γι' αυτόν τον λόγο δεν τίθεται ζήτημα πραγμάτωσης «της» φιλοσοφίας —και κάτι τέτοιο πρέπει να αναμένεται τόσο λιγότερο, όσο περισσότερο οι φιλοσοφικές θεωρίες εμφανίζονται ως κανονιστικές επιταγές. Το ίδιο πεπρωμένο θα έχουν και πολιτικές ή κοινωνικές θεωρίες, οι οποίες καθοδηγούνται από κανονιστικές αντιλήψεις και επιθυμίες.
Αν απεναντίας ξεκόψει κανείς απ' αυτές τις τελευταίες και διαπιστώσει τον ενιαίο χαρακτήρα της ανθρώπινης πράξης με την. παραπάνω έννοια, τότε μπορεί να χρησιμοποιήσει μιαν ενιαία εννοιολογία και να διαρρήξει τα όρια μεταξύ των επιστημών, θεωρώντας τες κατά κάποιο τρόπο όλες μαζί εκ των έξω.
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι πρέπει να χρησιμοποιούνται οι ίδιοι τεχνικοί όροι ανεξάρτητα από τον ιδιαίτερο τομέα, τον οποίο πραγματεύεσαι εκάστοτε. Επίσης δεν επιτρέπεται να αναμιγνύονται κατά βούληση και αρέσκεια τα πάντα με τα πάντα' ο μεταμοντέρνος χυλός είναι ευκολοχώνευτος, όμως δεν αποτελεί θρεπτική τροφή. Όταν περιγράφουμε την εκάστοτε συμπεριφορά, αναζητούμε και διερμηνεύουμε —για να μιλήσουμε με τον Max Weber— το νόημα που συνδέει μαζί της το αντίστοιχο υποκείμενο, και ακριβώς αυτό το νόημα αρθρώνεται σε έννοιες, προ παντός όταν πρόκειται για πράξη σε μορφή θεωρίας. Κινούμαστε έτσι ταυτόχρονα πάνω σε δύο επίπεδα, όμως αυτό δεν γεννά αναγκαστικά κάποιον φαύλο κύκλο.
Ποιες έννοιες πρέπει, τώρα, να χρησιμοποιηθούν στο περιγραφικό μεταεπίπεδο; Τούτο αποτελεί για μένα καθαρά ζήτημα τεχνικής σκοπιμότητας. Τις περίπλοκες ορολογίες, που μοιάζουν με κινέζικα, τις έχω σε μικρή υπόληψη' όμως, από την άλλη μεριά, ακριβώς αν κάποιος επισκοπεί κάμποσες επιστήμες ταυτόχρονα και εργάζεται στον ιδιαίτερο τομέα τους, έχει την υποχρέωση να είναι καλά εξοικειωμένος με το ειδικό τους λεξιλόγιο• η λογιστική της σύγχρονης διεξαγωγής πολέμου δεν περιγράφεται με τα εννοιολογικά εργαλεία της εγελιανής Λογικής, μολονότι αυτή έχει αξιώσεις καθολικότητας.
Οι κεντρικές έννοιες του περιγραφικού μεταεπιπέδου, τις οποίες, έχω αναλύσει στο βιβλίο μου Ισχύς και Απόφαση, κατά κανόνα είναι τέτοιες, ώστε συνηθίζονται λίγο-πολύ σ' όλες τις sciences humaines και ευτυχώς δεν έχουν χάσει την επαφή τους με τη ζωντανή γλωσσική χρήση. Βεβαίως, το περιγραφικό τους νόημα πρέπει να εξηγηθεί ιδιαίτερα, εφ' όσον μάλιστα, εξ αιτίας της προϊστορίας τους, έχουν ηθική-κανονιστική φόρτιση.
Μια τελευταία παρατήρηση: όποιος αντιλαμβάνεται τις θεωρίες ως μορφές συμπεριφοράς δικαιούται πολύ λιγότερο από άλλους να λησμονεί τον τεχνητό-πλασματικό χαρακτήρα των εννοιών και των νοητικών κατασκευών.
Ως άνθρωπος ωστόσο, δηλαδή ως πεπερασμένος νους, δεν μπορεί να τον ξεπεράσει ολότελα, το ίδιο όπως και δεν .μπορεί να πηδήξει πάνω από τον ήσκιο του.
Το μόνο που βοηθεί εδώ είναι η πάντοτε άγρυπνη συνείδηση, της πλασματικότητας, η αυστηρή διάκριση και η κατά το δυνατόν εναργής αντιδιαστολή του επιπέδου της ανάλυσης από το επίπεδο των πραγματικών διαδικασιών.
Φυσικά, γι' αυτά τα πράγματα δεν υπάρχουν συνταγές και μεθοδολογικές οδηγίες, που θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν και να γίνουν κοινό κτήμα ανεξάρτητα από την ατομική ποιότητα, δηλ. την παιδεία, την εναισθητική ικανότητα και τον πλούτο συνειρμών του κάθε ερευνητή. Μέτρο της επιτυχίας παραμένει το αποτέλεσμα. Και το αποτέλεσμα μετριέται με την απάντηση στο ερώτημα: πόσα και πόσο σημαντικά εμπειρικά φαινόμενα, πόση ζωντανή ιστορία κατάφερα να κάμω μ' αυτόν τον τρόπο πιο κατανοητή; Το ερώτημα τούτο μπορεί να ηχεί αφελές στα άκρως εκλεπτυσμένα αυτιά των σύγχρονων επιστημολόγων και μεθοδολόγων, όμως εγώ θα επιθυμούσα να κρατηθώ σε ερωτήματα αφελή και στοιχειώδη.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τα μάλλον ιστορικά κύρια έργα σας πραγματεύονται μερικά μεγάλα φαινόμενα της σκέψης μέσα στην ιστορία της: τη γένεση της διαλεκτικής, το φαινόμενο του Διαφωτισμού και του συντηρητισμού, την εξέλιξη της κριτικής της μεταφυσικής στην πορεία των αιώνων. Τι σας ώθησε να ερευνήσετε αυτά ειδικά τα φαινόμενα; Διαφαίνεται κάποια συνάφεια μεταξύ τους;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τα ιστορικά μου έργα περιέχουν μια θεωρία των ευρωπαϊκών Νέων Χρόνων. Αποτελούν εκάστοτε αναλύσεις βασικών πνευματικών και κοινωνικοπολιτικών απόψεων της εκπληκτικής αυτής εξέλιξης, η οποία εκβάλλει στη σημερινή πλανητική μας ιστορία.
Στις εργασίες μου για την παρακμή του αστικού πολιτισμού και για την πλανητική πολιτική μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού υπεισήλθα λεπτομερέστερα στο πλαίσιο της κοινωνικής ιστορίας, μέσα στο οποίο θα πρέπει να τοποθετηθούν οι προγενέστερες αναλύσεις μου πάνω στην ιστορία των ιδεών, και ανέφερα τους λόγους που επιτρέπουν το συμπέρασμα ότι οι ευρωπαϊκοί Νέοι Χρόνοι, ως ιστορική εποχή με ειδοποιά γνωρίσματα, τελείωσαν, μολονότι οι βαθύρριζες πνευματικές μας έξεις δεν θέλουν να το αντιληφθούν αυτό.
Αλλά τούτο αποτελεί ξεχωριστό ζήτημα. Για ν' απαντήσω στο ερώτημα σας, προσθέτω ότι ένα βασικό μου μέλημα στα ιστορικά μου έργα είναι να τεκμηριώσω χειροπιαστά την ερμηνευτική γονιμότητα της γενικής μου θεώρησης των ανθρωπίνων πραγμάτων.
Αν μια ορισμένη θεώρηση καταφέρνει να υπαγάγει σ' έναν κοινό παρονομαστή και να συλλάβει με ενιαίο τρόπο θέματα και φαινόμενα που από πρώτη όψη απέχουν πολύ μεταξύ τους, τότε προφανώς έχει πολλά πλεονεκτήματα.
Μια μεθοδολογικά προσανατολισμένη σύγκριση έργων όπως Ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός, Συντηρητισμός ή Θεωρία του Πολέμου θα έδειχνε, πιστεύω, στον προσεκτικό αναγνώστη πώς επιχειρώ τη διάρρηξη των ορίων μεταξύ των επιστημών, για την οποία μίλησα προηγουμένως.
Εδώ βέβαια δεν πρόκειται μονάχα, και αφηρημένα, για την «ορθή μέθοδο»• το ουσιαστικό σημείο είναι οι εμπράγματες θέσεις που στέκουν πίσω από τη μέθοδο και που μόνον αυτές την καθιστούν γόνιμη.
Η κάποτε αποθαρρυντική για τον αναγνώστη έκταση και διεξοδικότητα των ιστορικών μου έργων οφείλεται στην επιδίωξη μου να καταδείξω τη γονιμότητα της μεθοδολογικής προσέγγισης φωτίζοντας ολότητες. Μονάχα όπου ένα όλο ερμηνεύεται δίχως κενά μπορεί κανείς να έχει ως έναν βαθμό πεισθεί για τη βασιμότητα και τη νηφαλιότητα της ερμηνείας, ενώ οι προκαταλήψεις, είτε συνάπτονται με κανονιστικά ζητήματα είτε αναφέρονται σε ζητήματα περιεχομένου, κατά κανόνα συμβαδίζουν με την επιλεκτική διαπραγμάτευση του υλικού.
Αυτό συνεπάγεται ότι μια ενδεχόμενη ανασκευή των πορισμάτων μου νομιμοποιείται μονάχα πάνω στη βάση τουλάχιστον εξ ίσου εκτεταμένων αναλύσεων του υλικού.
Μια λέξη για την εργασία μου πάνω στη γένεση της εγελιανής διαλεκτικής, την οποία αναφέρατε. Εδώ αρχικά προείχε το ενδιαφέρον μου να φωτίσω την προϊστορία του μαρξισμού και των κοσμοθεωρητικών προϋποθέσεων της μαρξιστικής φιλοσοφίας της ιστορίας. Η θετική και αρνητική αντιπαράθεση με τον μαρξισμό στο επίπεδο της θεωρίας και με το κομμουνιστικό κίνημα στο επίπεδο της πολιτικής πράξης υπήρξε κεντρική εμπειρία στην πνευματική και προσωπική μου ζωή. Όποιος έχει παρόμοιες εμπειρίες θα βρει εύκολα τα ίχνη της αντιπαράθεσης αυτής μέσα στα κείμενα μου.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Στην εισαγωγή του βιβλίου σας για τον Διαφωτισμό βρίσκεται η φράση: «η σκέψη είναι από τη φύση της πολεμική». Σε τούτη τη φράση, που συγγενεύει με την άποψη του Carl Schmitt ότι οι πολιτικές έννοιες είναι ως εκ της καταγωγής τους πολεμικές, φαίνεται σαν να προϋποθέτετε τον πολεμικό χαρακτήρα όλων των εννοιών. Στην ίδια εισαγωγή μέμφεσθε όμως την πολεμική χρήση της σκέψης του Διαφωτισμού, την οποία έκαμαν άλλοι. Σας ερμηνεύω σωστά όταν απ' αυτό συμπεραίνω ότι για σας η σκέψη καθ' εαυτήν είναι ή μπορεί να είναι ουδέτερη, έστω κι αν γίνεται χρήση ή κατάχρηση της με πολεμική πρόθεση εκ μέρους μη φιλοσόφων; Με άλλα λόγια, υπάρχει, παράλληλα με την πολεμική συνέπεια, και μια συνέπεια λογική, της οποίας μπορεί να γίνει κατάχρηση σε δεδομένες συνθήκες; Πώς σχετίζονται οι δύο συνέπειες μεταξύ τους; Ως «καθαρή» και «εφαρμοσμένη» σκέψη;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Κατ' αρχήν ας μου επιτραπεί να παρατηρήσω ότι δεν «μέμφθη-κα», παρά απλώς διαπίστωσα την πολεμική χρήση της σκέψης του Διαφωτισμού από μέρους άλλων.
Ό,τι θα μπορούσε ίσως να δώσει στον αναγνώστη την εντύπωση «μομφής» δεν είναι τίποτε άλλο παρά η εμφατική κατάδειξη της διάστασης ανάμεσα στις πεζές πράξεις και στην εξιδανικευμένη εικόνα των πραττόντων για τον εαυτό τους. Άλλωστε θα απορούσα πολύ αν δεν ήταν ab όνο πολεμική μια σκέψη που θητεύει σε μιαν ηθική-κανονιστική θεμελιώδη απόφαση.
Αν δούμε έτσι τα πράγματα, τότε η πολεμική δεν είναι κατάχρηση, παρά η φυσιολογική χρήση της σκέψης. Το αντίθετο της λογικής σκέψης δεν είναι η πολεμική σκέψη, αλλά η μη λογική ή η λογικά εσφαλμένη σκέψη. Η λογική διόλου δεν ταυτίζεται με την ηθική-κανονιστική «ορθολογικότητα», παρά συνίσταται στην επιχειρηματολογικά ορθή ανάπτυξη μιας θέσης, όπου η ορθότητα μετριέται με τυπικά κριτήρια, λ.χ. την έλλειψη λογικών αλμάτων, δίσημων όρων κτλ. Μπορεί λοιπόν να κρίνει κανείς αν μια θεμελιώδης κοσμοθεωρητική απόφαση θεωρητικοποιήθηκε ορθά από λογική άποψη, όμως η αποτίμηση της «ορθολογικότητας» της είναι εντελώς άλλο ζήτημα. Η ηθική-κανονιστική και η αξιολογικά ελεύθερη-περιγραφική σκέψη μπορούν εξ ίσου ν' αναπτυχθούν λογικά. Η λογική μπορεί να τεθεί στην υπηρεσία όλων των δυνατών θέσεων ακριβώς επειδή δεν τις παράγει από την άποψη αυτή η λογική, και η λογική σκέψη εν γένει, είναι ουδέτερες. Ο χαρακτήρας μιας σκέψης δεν κρίνεται από το ζήτημα της λογικής, αλλά από το ζήτημα των κανονιστικών αρχών και των αξιών. Το ερώτημα δηλ. είναι αν το νοητικό εγχείρημα καθοδηγείται ρητά ή σιωπηρά από κανονιστικές αρχές και αξίες ή αν το νοητικό εγχείρημα θεωρεί τέτοιες αρχές και αξίες, καθώς και τη συναφή θεωρητική συμπεριφορά, ως αντικείμενο του.
Μολονότι τώρα η πολεμική και η λογική συνέπεια κατ' αρχήν δεν αποκλείουν η μία την άλλη, στην ιστορία των ιδεών εμφανίζεται συχνά το φαινόμενο η πρώτη να παραγκωνίζει τη δεύτερη. Τούτο συμβαίνει όταν κάποιος θέλει να καταπολεμήσει μιαν τοποθέτηση εσωτερικά αντιφατική και σε κάθε σκέλος της αντίφασης αυτής αντιπαραθέτει ένα σκέλος της αντίστροφης αντίφασης• στις εργασίες μου έχω αναλύσει μερικά τέτοια σημαντικά παραδείγματα από την ιστορία των ιδεών. Η περιγραφική και αξιολογικά ελεύθερη σκέψη μπορεί επίσης να εκδιπλωθεί μη λογικά, όμως στην περίπτωση αυτή ο λόγος δεν έγκειται στην επικράτηση του πολεμικού στοιχείου.
Γενικά, οι έννοιες είναι πολεμικές λόγω του κανονιστικού τους προσανατολισμού. Ακριβώς η επίκληση κανονιστικών αρχών και αξιών (ή της «ορθής» ερμηνείας τους) από μέρους όλων των παρατάξεων επιτείνει την πολεμική και τον αγώνα — η ηθική με αξιώσεις κοινωνικής επιβολής, όχι ο αυτάρκης σκεπτικισμός, κάνει τους ανθρώπους ανταγωνιστές και εχθρούς.
Το ίδιο όμως μπορούν να κάμουν και έννοιες, οι οποίες prima facie δεν φαίνονται να συνεπάγονται κάποιαν κανονιστική αρχή. Πρόκειται για την περίπτωση όπου μια παράταξη συνδέει συμβολικά την ταυτότητα της με μιαν έννοια, έτσι ώστε η επικράτηση ή η ήττα τούτης της έννοιας εκπροσωπεί συμβολικά μέσα στο πνευματικό φάσμα την επικράτηση ή την ήττα της αντίστοιχης παράταξης. ΕΡΩΤΗΣΗ: Από την Αναγέννηση και μετά (ιδιαίτερα με τους Machiavelli, Hobbes και Spinoza) αναπτύσσονται ιδέες, οι οποίες οδηγούν «με λογική συνέπεια» στον μηδενισμό, δηλ. στην άρνηση αντικειμενικών κανονιστικών αρχών και αξιών. Μήπως ολόκληρη η μεταμεσαιωνική ή μεταθεολογική σκέψη, και όχι μόνον ο Διαφωτισμός, αποτελεί προσπάθεια διαφυγής από τούτη τη «λογική συνέπεια», ενώ μονάχα λίγοι στοχαστές (όπως οι παραπάνω) τόλμησαν να κολυμπήσουν ενάντια στο ρεύμα, προτιμώντας την αλήθεια από τις παρηγοριές; Και μήπως από την άποψη αυτή η δική σας «περιγραφική θεωρία της απόφασης» αποτελεί την ολοκλήρωση τούτης της «λογικής συνέπειας»;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Στην ερώτηση μπορώ ν' απαντήσω και μ' ένα απλό «ναι». Ωστόσο θα ήθελα να τονίσω δύο σημεία.
Πρώτον, η αμφιβολία για την αντικειμενικότητα των κανονιστικών αρχών και των αξιών εκφράσθηκε όχι μόνον στη Δύση και όχι μόνον στους Νέους Χρόνους. Η ινδική και η κινεζική σκέψη γνωρίζουν ήδη παρόμοιες τάσεις, ενώ στην ελληνική αρχαιότητα η σοφιστική επεξεργάσθηκε την ίδια θέση πάνω στη βάση της αντίθεσης νόμου και φύσεως. Η φιλοσοφία του Πλάτωνα ουσιαστικά ήταν ένα μεγαλεπήβολο εγχείρημα ν' αντιμετωπισθεί ο σοφιστικός σχετικισμός με έσχατα, δηλ. οντολογικά και μεταφυσικά επιχειρήματα. Όποια φιλοσοφία προασπίζει την αντικειμενικότητα ή έστω τη γενική δεσμευτικότητα των κανονιστικών αρχών και των αξιών είναι υποχρεωμένη να υιοθετήσει πλατωνικά στοιχεία, αδιάφορο με ποια μορφή και σε ποια δοσολογία. Οι διαπιστώσεις αυτές —η κοινωνική επικράτηση της ηθικής-κανονιστικής θεώρησης και ο παμπάλαιος ανταρτοπόλεμος εναντίον της— έχουν μεγάλη σημασία, αν θέλουμε να κατανοήσουμε, πέρα από τα εκάστοτε ιστορικά συμβεβηκότα, τον χαρακτήρα και τις λειτουργίες της φιλοσοφικής σκέψης στις καθαρές ανθρωπολογικές και κοινωνικές της συνάφειες, δηλ. ως εκλεπτυσμένη έκφραση της προσπάθειας των ανθρώπινων κοινωνιών ν' αυτοσυντηρηθούν. Οι ευρωπαϊκοί Νέοι Χρόνοι βρέθηκαν αναγκασμένοι να πολεμούν συνεχώς εναντίον του αξιολογικού σχετικισμού και του μηδενισμού επειδή η ορθολογιστική τους τοποθέτηση είχε αρθρωθεί με τέτοιον τρόπο, ώστε η λογικά συνεπής εκδίπλωσή της απέληγε ακριβώς στον μηδενισμό. Ενάντια στην αριστοτελική μεταφυσική της ουσίας επιστρατεύθηκε η έννοια της λειτουργίας, και τότε ο κίνδυνος της διάλυσης όλων των ουσιών μέσα σε μεταβλητές λειτουργίες χρειάσθηκε ν' αντιμετωπισθεί με την επινόηση καινούργιων υποστάσεων: η «Φύση», ο « Άνθρωπος» και η «Ιστορία» διαδέχθηκαν έτσι τον Θεό και το (υπερβατικό) Πνεύμα. Όμως η έννοια της λειτουργίας επικράτησε ολοκληρωτικά στην πορεία του 20ού αι. και στο πλαίσιο μιας ανατροπής πλανητικού βεληνεκούς (στην περιγραφή αυτής της διαδικασίας είναι αφιερωμένα τα βιβλία μου για τον Διαφωτισμό, για την κριτική της μεταφυσικής στους Νέους Χρόνους και για την παρακμή του αστικού πολιτισμού).
Δεύτερον, αποδίδω ιδιαίτερη σημασία στη διευκρίνιση σας ότι μηδενισμός σημαίνει την «άρνηση αντικειμενικών κανονιστικών αρχών». Επομένως ο μηδενισμός δεν μπορεί να σημαίνει παρότρυνση προς καταστροφή των πάντων, γιατί τότε η καταστροφή θα αναγορευόταν σε καινούργια κανονιστική αρχή, πράγμα μη λογικό.
'Αλλωστε οι χειρότερες καταστροφές στην ίσαμε τώρα ιστορία έγιναν στο όνομα κανονιστικών αρχών και αξιών, αδιάφορο αν ο εκάστοτε αντίπαλος τους τις θεωρούσε «ψευδείς» ή και «μηδενιστικές».
Το πράγματι δελεαστικό ερώτημα είναι το εξής: γιατί η σκέψη δεν παραμένει στις καθησυχαστικές βεβαιότητες της τόσο χρήσιμης στη ζωή κανονιστικής θεώρησης, παρά αποτολμά κάπου-κάπου το περιδιάβασμα σε τόσο επικίνδυνα μονοπάτια; Αλλά η απάντηση σ' αυτό θα μας οδηγούσε πολύ μακριά.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Αφετηρία των ερευνών σας είναι, όπως συχνά σημειώσατε, η παρατήρηση των πράξεων συγκεκριμένων ανθρώπων μέσα σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Οι άνθρωποι αυτοί προασπίζουν τις διαφορετικές επίμαχες θέσεις τους, μεταξύ άλλων, με λόγια και ιδέες. Κατά την άποψη σας, τα φιλοσοφικά συστήματα ή οι κοσμοεικόνες δεν είναι παρά η συστηματική επεξεργασία σκέψεων ριζωμένων μέσα σ' αυτήν την ιστορικά συγκεκριμένη πολεμική. Το ερώτημα μου: η δική σας θεώρηση δεν ριζώνει κι αυτή σε τέτοιες ιστορικά συγκεκριμένες συνθήκες και δεν αποτελεί επίσης μιαν κοσμοεικόνα ανάμεσα σε άλλες; Στο έργο σας Ισχύς και Απόφαση φαίνεται να το επιβεβαιώνετε αυτό. Το γεγονός, ότι η θεώρηση σας είναι περιγραφική, δεν υποδηλώνει μιαν κοσμοεικόνα όπου η περιγραφική μέθοδος θεωρείται ανώτερη από την κανονιστική; Θεωρείτε ότι μια τέτοια αξιολόγηση μπορεί να νομιμοποιηθεί επιστημονικά;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Μέσα στο ερώτημα σας κρύβεται ένα άλλο, το οποίο μπορεί να διατυπωθεί ως εξής: «Αν οι κοσμοεικόνες σχετικοποιούνται με την κατάδειξη των ιστορικών τους προσδιορισμών, τι σώζει τη δική σας κοσμοεικόνα από τη σχετικοποίηση;» Παρόμοια όμως είναι και τα συνηθισμένα επιχειρήματα εναντίον των σκεπτικιστών: από πού συνάγει ο σκεπτικιστής τη βεβαιότητα της δικής του θέσης, αν, όπως λέει ο ίδιος, δεν μπορούμε να γνωρίσουμε τίποτα βέβαιο;
Η επιχειρηματολογία αυτή είναι λογικά αβάσιμη. Αν τη διατυπώσουμε σε μορφή κλασικού συλλογισμού, τότε η μείζων πρόταση και το συμπέρασμα αντιφάσκουν, ήτοι στη μείζονα πρόταση γίνεται δεκτή η αλήθεια μιας θέσης, ενώ στο συμπέρασμα η ίδια θέση θεωρείται εσφαλμένη. Έχουμε δηλαδή: «Η θεωρία σας, ότι οι κοσμοεικόνες είναι σχετικές, αληθεύει, άρα η θεωρία σας, ως κοσμοεικόνα, είναι σχετική και ψευδής».
Όχι, έτσι δεν ανασκευάζονται οι σκεπτικιστικές θέσεις. Το ότι η θεωρία μου, όπως και κάθε άλλη, είναι ιστορικά προσδιορισμένη, δεν αποδεικνύει τη σχετικότητα της, αλλά επιβεβαιώνει (και) στο δικό της παράδειγμα τη γενική αρχή του ιστορικού προσδιορισμού. (Αντίθετα, μία θεωρία που αυτοθεωρείται απόλυτη κι ανεξάρτητη από ιστορικούς προσδιορισμούς δεν είναι καν σε θέση να εξηγήσει πώς είναι δυνατόν να υπάρχουν και άλλες θεωρίες εκτός από την ίδια).
Την αλήθεια των θεωριών πάνω στα ανθρώπινα πράγματα δεν την παρακωλύει η ιστορική τους εξάρτηση, αλλά η ηθική-κανονιστική τους δέσμευση. Ο Θουκυδίδης δεν έχει χάσει το παραμικρό από την επικαιρότητα του —και πάνω στο έργο του μπορεί να χτισθεί μια ανάλυση της σύγχρονης μας πολιτικής— όμως δεν ισχύει το ίδιο για τους Νόμους του Πλάτωνα.
Κάθε ιστορική κατάσταση έχει δύο πλευρές, γιατί σε κάθε κατάσταση το Ανθρώπινο, αν το δούμε δομικά, εκτυλίσσεται και διαδραματίζεται στην ολότητα του, όμως αυτό γίνεται υπό τον μανδύα κανονιστικών πεποιθήσεων, οι οποίες είναι σχετικές και παροδικές. Πώς εξηγείται αλλιώς το ότι ορισμένοι θεμελιώδεις τύποι ανθρώπινης συμπεριφοράς παρέμειναν σε γενικές γραμμές σταθεροί μέσα στη γνωστή μας ιστορία, ενώ μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα άλλαξαν επανειλημμένα οι εκάστοτε κυρίαρχες ιδεολογίες και οι κοινωνικοί κανόνες; Γιατί π.χ. η πολιτική συμπεριφορά των συγχρόνων του Θουκυδίδη μας φαίνεται γνωστή και οικεία, μολονότι η θρησκεία και η ηθική τους μας είναι ξένες;
Δεν θεωρώ τον εαυτό μου σκεπτικιστή με την τρέχουσα έννοια. Κατά την πεποίθηση μου, η γνώση των ανθρωπίνων πραγμάτων είναι κατ' αρχήν δυνατή —υπό την προϋπόθεση μιας συνεπούς αποκοπής από την ηθική-κανο-νιστική σκέψη. Η διαπίστωση της σχετικότητας των κανονιστικών αρχών και των αξιών μονάχα στα μάτια των ηθικιστών αποτελεί έκφραση σκεπτικισμού.
Για μένα η ίδια αυτή διαπίστωση αποτελεί απλώς εμπειρικά τεκμηριωμένη και αποδείξιμη γνώση.
Και έρχομαι έτσι στο τελικό σας ερώτημα. Φυσικά είναι τέτοιες αξιολογικά ελεύθερες γνώσεις και τέτοιες περιγραφικές μεθοδεύσεις ανώτερες —όμως ανώτερες είναι μονάχα μέσα στην προοπτική της επιστήμης ως αναζήτησης της αλήθειας. Η περιγραφική αξιολογικά ελεύθερη έρευνα θα γινόταν ασυνεπής μόνον εάν θα προσπαθούσε να αυτονομιμοποιηθεί με τον ισχυρισμό ότι η επιστήμη και η αξιολογικά ελεύθερη αλήθεια αποτελεί, εν γένει και καθ' εαυτήν, την ύψιστη αξία. Όμως μονάχα οι ηθικές-κανονι-στικές θέσεις αυτονομιμοποιούνται με την αντίληψη ότι οι δικές τους κανονιστικές αρχές έχουν γενική ισχύ και δεσμευτικότητα. Η επιστημονική γνώση —και μάλιστα ακριβώς στο βαθμό όπου παραμένει επιστημονική— δεν μπορεί να είναι πρακτικά δεσμευτική για κανέναν, επειδή δεν έχει να προσφέρει ηθικό-κανονιστικό προσανατολισμό' άλλωστε η ίδια συγκροτείται ακριβώς παραμερίζοντας την επιθυμία παρόμοιων προσανατολισμών, οι οποίοι σε τελευταία ανάλυση είναι θέμα γούστου, ήτοι διόλου δεν εξαρτώνται από την επιστημοσύνη. Και εκτός αυτού η επιστημονική γνώση κάθε άλλο παρά αποτελεί την κυρίαρχη μορφή σκέψης μέσα σε μια κοινωνία.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Η εικόνα σας για τον άνθρωπο παρουσιάζει ορισμένη ομοιότητα με την ανθρωπολογία του Clausewitz, όπως την περιγράφετε στο βιβλίο σας για τη θεωρία του πολέμου. Θεμέλιο τούτης της ανθρωπολογίας είναι ο διχασμός της ανθρώπινης φύσης: από τη μια ο άνθρωπος ρέπει προς την αμέριμνη ζωή, κι απ' αυτήν την άποψη είναι ειρηνικό ον, από την άλλη όμως είναι διατεθειμένος ή και αναγκασμένος, όταν άλλοι απειλούν την ύπαρξη του, να αποφασίζει με τον αγώνα την έκβαση των συγκρούσεων. Στις εργασίες σας τονίζετε κυρίως τις συνέπειες της αγωνιστικής ανθρώπινης πραγματικότητας στο χώρο των ιδεών. Αντίθετα, πολλοί φιλόσοφοι, που προσπαθούν να εξορκίσουν το factum της ισχύος, θεμελίωσαν τη σκέψη πάνω στις ειρηνόφιλες καταβολές της ανθρωπότητας. Έχει η «μονομέρεια» σας μονάχα πολεμικές αιτίες που μπορούν να νομιμοποιηθούν λογικά; Τι νομίζετε για τις ειρηνόφιλες καταβολές των κοσμοεικόνων;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Για τις ειρηνόφιλες καταβολές των κοσμοεικόνων δεν μπορείς να έχεις υψηλή ιδέα, αν έχεις ασχοληθεί σοβαρά με τη δομική ανάλυση των ιστορικά μαρτυρημένων κοσμοεικόνων και έχεις διαπιστώσει δύο πράγματα:
α) ότι κάθε κοσμοεικόνα γεννιέται ως άρνηση ή και ως αντιστροφή μιας άλλης•
β) ότι καμμιά κοσμοεικόνα δεν αντεπεξέρχεται στις λειτουργίες της χωρίς κάποιαν αντίληψη για το «κακό» σε οποιαδήποτε μορφή (αμαρτία, καταπίεση, αλλοτρίωση κτλ.), το οποίο πρέπει να νικηθεί ή να χαλιναγωγηθεί από το «καλό».
Ακόμα και κοσμοεικόνες ή ουτοπίες, οι οποίες διαγράφουν μιαν κατάσταση ιδεώδους αρμονίας, περιέχουν την παράσταση μιας ξεπερασμένης πια κατάστασης συγκρούσεων και πόνου. Δεν μπορώ εδώ να υπεισέλθω στους λόγους που έσπρωχναν πάντα τους ανθρώπους προς το όνειρο της μεγάλης και τελειωτικής αρμονίας.
Πρέπει μόνο να παρατηρήσω ότι και αυτό ακόμα το όνειρο έχει μιαν πολεμική αιχμή, εφ' όσον στρέφεται εναντίον υφιστάμενων «δεινών» και εφ' όσον επί πλέον δεν το ονειρεύονται όλοι με τον ίδιο τρόπο, έτσι ώστε κάθε βήμα προς την πραγμάτωση του -γεννά, το ζήτημα της δεσμευτικής ερμηνείας του, το οποίο ως γνωστόν είναι ζήτημα ισχύος. Όπως βλέπετε, η επίκληση των «ειρηνόφιλων καταβολών της ανθρωπότητας» διόλου δεν επαρκεί για να τελειώσουν οι συγκρούσεις.
Είναι ορθή η παρατήρηση σας ότι στις αναλύσεις μου προτάσσω το στοιχείο του αγώνα. Αυτό δεν το βλέπω, ως μονομέρεια, αλλά ως μεθοδολογική αναγκαιότητα. Περιγράφω δυναμικές ιστορικές διαδικασίες, και τέτοιες διαδικασίες, όπως και να το κάνουμε, προωθούνται από συγκρούσεις και αντιθέσεις, οι οποίες γεννούν αδιάκοπες και συνεχώς αναπροσδιοριζόμενες αλλαγές στις ανθρώπινες σχέσεις. Έτσι όμως διόλου δεν εξαλείφεται το στοιχείο της σύμπραξης, της συνεργασίας και της φιλίας. Πρέπει να τονίσω εμφατικότατα το εξής: μονάχα στην ηθικιστική και κανονιστική προοπτική εμφανίζεται η εχθρότητα ως το απλό αντίθετο της φιλίας• στην προοπτική της περιγραφικής ιστορίας και κοινωνιολογίας αποτελούν αμφότερες φαινόμενα που αναγκαστικά υπάρχουν παράλληλα και προσδιορίζονται αμοιβαία. Όπου ανεβαίνει η ένταση της εχθρότητας, εκεί ανεβαίνει και η ένταση της φιλίας, όπως και αντίστροφα.
Τούτο εξηγείται εύκολα. Όποιος καταπολεμά άλλους επιδιώκοντας δημόσιους σκοπούς (π.χ. πολιτικούς σκοπούς, αλλά και πνευματικούς, οι οποίοι αποβλέπουν στην αλλαγή γενικών τρόπων σκέψης και συμπεριφοράς), αυτός αργά ή γρήγορα θα καταλήξει στο φρενοκομείο αν παραμείνει για πάντα μόνος του να φωνάζει —αν δηλ. δεν βρει (πολιτικούς) φίλους, που μπορεί να τους κινητοποιήσει για τους σκοπούς του• μονάχα αν έχει πλήθος φίλων τον λαμβάνει σοβαρά η κοινωνία στο σύνολο της.
Η κήρυξη πολέμου εναντίον μιας παράταξης σημαίνει eo ipso τον σχηματισμό μιας άλλης, δηλ. ενός συνδέσμου φίλων. Παλαιά είναι η παρατήρηση ότι το αίσθημα κοινότητας δυναμώνει σε εποχή πολέμου εναντίον μιας άλλης κοινότητας. Τούτη η συνύπαρξη και πολλαπλή σύμμιξη εχθρότητας και φιλίας αντιστοιχεί δομικά στο ιάνειο πρόσωπο της ανθρώπινης φύσης, το οποίο άλλωστε δεν επεσήμανε μονάχα ο Clausewitz, αλλά και άλλοι μεγάλοι πολιτικοί στοχαστές (π.χ. ο Machiavelli και ο Hobbes).
Σε σχέση με την κοινωνική συμβίωση γενικά, αυτό σημαίνει: η κοινωνία των ανθρώπων δεν μπορεί να ζει διαρκώς σε κατάσταση πολέμου χωρίς να διαλυθεί, ταυτόχρονα όμως δεν μπορεί να μη γεννά ασταμάτητα από τους κόλπους της συγκρούσεις (αιματηρές και μη). Η φιλία και η ειρήνη ανήκουν εξ ίσου στην situation humaine όσο η εχθρότητα και ο πόλεμος. Αυτό δεν αποτελεί κάποιο άρθρο πίστεως, παρά κοινότοπη αλήθεια, που τη μαθαίνει κανείς διαβάζοντας κάθε πρωί τις εφημερίδες. Όποιος δεν μπορεί να την αντιληφθεί και να τη χωνέψει, ίσως να είναι μεγάλος προφήτης ή και μεγάλος φιλόσοφος ή κοινωνικός θεωρητικός —όμως είναι ακατάλληλος ως αναλυτής των ανθρώπινων πραγμάτων.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ο Armin Mohler σας χαρακτήρισε «Αντί-Fukuyama». Ίσως αυτό να είναι σωστό από μιαν άποψη. Ωστόσο διαφαίνεται και μια ομοιότητα ανάμεσα στη δική σας σκέψη και στη σκέψη του Fukuyama σ' ό,τι αφορά τη σημασία των διανοουμένων και των πολιτικών τους ιδεών για την πολιτική του μέλλοντος. Τα θέματα της σκέψης εξαντλήθηκαν! Από την άποψη αυτή, εσείς δεν, είστε λιγότερο απαισιόδοξος από τον Fukuyama. Όμως: είσθε πράγματι της γνώμης ότι η έκλειψη της πολιτικής σημασίας ιδεολογιών όπως του φιλελευθερισμού και του κομμουνισμού κάνει άσκοπη κάθε παραπέρα προσπάθεια να σκεφθούμε εξ αρχής και πάλι τις παραδοσιακές πολιτικές ιδέες;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οι απολογητές του δυτικού συστήματος, που πανηγυρίζουν τη νίκη του πάνω στον κομμουνισμό, διαιωνίζουν την τωρινή στιγμή και μιλούν για το τέλος της ιστορίας.
Το συναφές με τούτο εδώ τέλος των ιδεολογιών θα έρθει, όπως λέγεται, επειδή μία από τις ιδεολογίες αυτές επιβλήθηκε τάχα και εξάλειψε τις υπόλοιπες• αν η νικηφόρα ιδεολογία θα ισχύει εις τους αιώνας των αιώνων, τότε προφανώς οι διανοούμενοι θα έχουν λίγα πράγματα να κάμουν.
Η δική μου διάγνωση διαφέρει ριζικά από τέτοιες κατασκευές. Κατά τη γνώμη μου ούτε η ιστορία τελείωσε ούτε στο μέλλον θα εκλείψει η απολογητική ή πολεμική δραστηριοποίηση των διανοουμένων. Στο τέλος της έφτασε απλώς μία ιστορική εποχή, και μαζί της στέρεψαν τώρα τα τρία μεγάλα πολιτικά-ιδεολογικά ρεύματα που τη χαρακτήρισαν: ο συντηρητισμός, ο φιλελευθερισμός και ο σοσιαλισμός (η κοινωνική δημοκρατία).
Στα πολιτικά μου έργα εξήγησα διεξοδικά πώς οι ιδεολογίες αυτές έχασαν βαθμηδόν τους κοινωνικούς τους φορείς και τις κοινωνικές τους αναφορές, έτσι ώστε η χρήση τους έγινε αυθαίρετη, και μάλιστα εναλλακτική. Η κατάρρευση του κομμουνισμού έκαμε τις πολιτικές μας έννοιες ακόμη πιο περιττές. Γιατί μόλις τώρα, μετά το εξαιρετικά δραματικό κοσμοϊστορικό επεισόδιο του Ψυχρού Πολέμου, έρχονται στην επιφάνεια οι βαθύτερες κινητήριες δυνάμεις της μελλοντικής πλανητικής πολιτικής, οι οποίες συσσωρεύονταν, πολλές φορές ανεπαίσθητα, κάτω από τη Θυελλώδη πολιτική ιστορία του 20ού αι.
Μια τρομακτική ένταση δημιουργείται τώρα από το γιγάντωμα μαζικοδημοκρατικών προσδοκιών σε παγκόσμια κλίμακα, ενώ παράλληλα ο πλανήτης γίνεται στενότερος εξ αιτίας της πληθυσμιακής έκρηξης και της διαγραφόμενης σπανής οικολογικών και λοιπών αγαθών. Πρέπει λοιπόν να αναμένονται βίαιοι ανταγωνισμοί και συγκρούσεις, και μέσα σ' όλα αυτά ως ο χειρότερος κίνδυνος ίσως δεν θ' αποδειχθεί καν ο πόλεμος, παρά μια διαρκής κατάσταση αχαλίνωτης ανομίας.
Δεν αποκλείεται η πολιτική, αφού έχει ήδη λάβει οικονομικό χαρακτήρα, να λάβει στο μέλλον χαρακτήρα βιολογικό, σε περίπτωση όπου θα αναγκαζόταν να συρρικνωθεί στην κατανομή ζωτικών αγαθών. Αν στο πλαίσιο αυτό θα γεννηθούν νέες ιδεολογίες ή θα χρησιμοποιηθούν κατάλοιπα των παλαιών σε νέα συσκευασία, αυτό εξαρτάται από την υφή και την ένταση των συγκρούσεων.
Δύσκολα μπορώ να φαντασθώ ότι θα υπάρξουν πολλά περιθώρια για ιδεολογική δραστηριότητα αν οι άνθρωποι αναγκασθούν να πολεμήσουν για τροφή, νερό ή και αέρα• ήδη σήμερα οι λεγόμενοι «οικονομικοί πρόσφυγες» δεν διαθέτουν κάποιαν ευκρινή ιδεολογία. Αν ωστόσο, μέσα σε πιο υποφερτές καταστάσεις, διαμορφωθούν καινούργιες ιδεολογίες, τότε η μορφή και το περιεχόμενο τους θα προσδιορισθούν από τον χαρακτήρα των υποκειμένων και των συνομαδώσεων της πλανητικής πολιτικής: θα είναι άραγε έθνη, θα είναι πολιτισμοί, θα είναι ίσως φυλές;
Ό,τι κι αν είναι πάντως, θα υπάρξουν διανοούμενοι που θα προσφέρουν τις ιδεολογικές τους υπηρεσίες στην εκάστοτε «δικαία υπόθεση». Είναι σήμερα μόδα να παραπονιούνται οι πάντες, κατόπιν εορτής, για την εύκολη ιδεολογική παραπλάνηση των «πνευματικών ανθρώπων» και να καυτηριάζουν σε νέες παραλλαγές την trahison des clercs. Αλλά αυτός ήταν ανέκαθεν ο ρόλος των διανοουμένων: να παράγουν ιδεολογία, να προσφέρουν συνθήματα αξιοποιήσιμα στην πράξη. Γιατί θα έπρεπε να είναι ή να γίνουν αλλιώς τα πράγματα; Και στο κάτω-κάτω μόνον διανοούμενοι ισχυρίζονται ότι οι διανοούμενοι καταλαβαίνουν τον κόσμο καλύτερα από τους άλλους. ΕΡΩΤΗΣΗ: Στη βιβλιοκρισία του για το έργο σας πάνω στην παρακμή του αστικού πολιτισμού ο Helmut König σημειώνει ότι στην ανασυγκρότηση των εξελίξεων αυτού του αιώνα λείπει η «εποχή του φασισμού». Έχει αυτό κάποιο βαθύτερο νόημα; Πώς βλέπετε τη μορφολογική ή πολεμική ομοιότητα ανάμεσα σε προαστικές και μετααστικές μορφές σκέψης και ζωής; Είναι φανερή κάποια χτυπητή συνάφεια ανάμεσα στη «φωτεινή» (μεταμοντερνισμός) και στη «σκοτεινή» (φασισμός) πλευρά της ίδιας αντιαστικής σκέψης;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το παραπάνω έργο επικεντρώθηκε στην ιδεοτυπική ανασυγκρότηση των βαθύτερων δομών της κοινωνικής ιστορίας και της ιστορίας των ιδεών, ενώ η πολιτική ιστορία έμεινε προγραμματικά απ' έξω.
Στην προοπτική της πολιτικής ιστορίας δεν μπορούν να κατανοηθούν τα φαινόμενα που σημάδεψαν ευκρινέστερα τη μετάβαση από τον αστικό φιλελευθερισμό στη συγκαιρινή μας μαζική δημοκρατία, όπως είναι λ.χ. ο κατακερματισμός της κοινωνίας σε άτομα εξ αιτίας του άκρως περίπλοκου καταμερισμού της εργασίας και της άκρας κινητικότητας ή η ριζική «αλλαγή παραδείγματος» σε όλους τους τομείς της πνευματικής παραγωγής, η οποία συντελέσθηκε γύρω στο 1900 και ακόμα κατεξουσιάζει τον 20ό αι. Από την άλλη μεριά, η πολιτική ιστορία δεν αποτελεί απλή επιφάνεια του συνολικού ιστορικού γίγνεσθαι, που μπορείς και να την πετάξεις ή να την αλλάξεις με μιαν οποιανδήποτε άλλη, αλλά παραμένει συνυφασμένη μαζί του- μονάχα τεχνικοί λόγοι παρουσίασης μπορούν να δικαιολογήσουν το χωρισμό της πολιτικής από την κοινωνική ή ιδεολογική έποψη.
Για τον τρόπο, με τον οποίο πρέπει να συλλάβουμε τη συνάφεια αυτών των επόψεων, έχουν ως γνωστόν ειπωθεί πολλά ίσαμε σήμερα. Εδώ μπορώ να παρατηρήσω μονάχα ότι το ζήτημα αυτό τίθεται διαφορετικά από ιστορική περίπτωση σε ιστορική περίπτωση και επίσης λύνεται διαφορετικά, ανάλογα με τα εκάστοτε γνωστικά ενδιαφέροντα και τα εκάστοτε προσόντα των ερευνητών. Κατά την αντίληψη μου, τα μεγάλα πολιτικά κινήματα του 20ού αι. —δηλ. ο κομμουνισμός, ο εθνικοσοσιαλισμός ή φασισμός και ο φιλελευθερισμός μεθερμηνευμένος εξισωτικά με την έννοια του «κοινωνικού κράτους»— προώθησαν, σε εκάστοτε διαφορετικό μέτρο και ρυθμό, με εκάστοτε διαφορετική αιτιολογία και σκοπιμότητα και κάτω από διαφορετικές έμπρακτες πιέσεις, μαζικοδημοκρατικές τάσεις, ήτοι παραμέρισαν παραδοσιακές (πατριαρχικές ή αστικές) ιεραρχίες και σύνδεσαν το ιδεώδες της τυπικής ισότητας με την ιδέα των υλικών δικαιωμάτων.
Αν δούμε το συνολικό αυτό ιστορικό αποτέλεσμα, τότε το ζήτημα της πολιτικής ελευθερίας, όπως γίνεται αντιληπτό σήμερα στη Δύση, είχε υποδεέστερη μόνο σημασία, όσο κι αν βρέθηκε στο επίκεντρο ηθικών προβληματισμών και ιδεολογικών αγώνων. Όπως παρατηρείτε εύστοχα, είναι «φανερή» κάποια «συνάφεια» ανάμεσα στις φωτεινές και στις σκοτεινές πλευρές των αντιαστικών τοποθετήσεων μέσα στον 20ό αι., «χτυπητή» στο μάτι γίνεται όμως μονάχα όταν απελευθερωθεί κανείς από μερικές ευρύτατα διαδεδομένες προκαταλήψεις.
Γιατί τώρα ορισμένα έθνη ακολούθησαν αυτόν τον πολιτικό δρόμο ενώ άλλα τον άλλον;
Εδώ μπορεί να μας οδηγήσει παραπέρα, μονάχα η πολυστρώματη ανάλυση της εκάστοτε συγκεκριμένης κατάστασης. Εν πάση περιπτώσει, καμμία εθνική πολιτική ιστορία δεν μπορεί να συναχθεί ολοκληρωτικά κι αδιαμεσολάβητα από τις κινητήριες δυνάμεις της παγκόσμιας ιστορίας. Αλλά πρέπει και να θυμούμαστε εξ ίσου ότι, με δεδομένο τον βαθμό πυκνότητας, στον οποίο έφθασε η πλανητική πολιτική στον 20ό αι., καμμιά εθνική πολιτική ιστορία δεν μπορεί να παρακάμψει ή να καταστρατηγήσει οικουμενικές κοινωνικές τάσεις.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Η πολιτική του μέλλοντος θα είναι, έτσι ή αλλιώς, ένας ίσως ανελέητος αγώνας για την κατανομή των πρώτων υλών και του πλούτου του κόσμου: ένας αγώνας για ζωτικά συμφέροντα. Καινούργιο στον αγώνα αυτόν είναι το πολύ-πολύ το ότι αγκαλιάζει ολόκληρον τον κόσμο. Αν εκθέτω ορθά την άποψη σας, η μαζικοδημοκρατική ορολογία θα διατηρήσει μέσα σ' αυτόν τον αγώνα τη σημασία της για το μέλλον, αν και υπό την εμφατική προϋπόθεση ότι η σημασία τούτη μπορεί να προσδιορισθεί ή να πραγματωθεί μονάχα μέσα από τις σχέσεις ισχύος. Αλλά πιστεύετε ότι αποκλείεται οι σημερινοί και μελλοντικοί κυρίαρχοι να μην ασκήσουν απόλυτα την ισχύ τους, παρά να παραιτηθούν —ίσως θέλοντας και να την υπηρετήσουν με τον Λόγο— εκούσια από ένα μέρος της, για να αποδώσουν έτσι δικαιοσύνη στους ανίσχυρους; Με άλλα λόγια: το θεωρείτε εξ υπαρχής αδύνατο (και αν ναι, γιατί;) ότι γνήσιοι κυρίαρχοι καθοδηγούνται από ηθικές ιδέες, οι οποίες δεν καθορίζονται αποκλειστικά από την ορμή της αυτοσυντήρησης ή από την επιδίωξη διεύρυνσης της ισχύος, παρά έχουν καθ' εαυτές πειστική έλλογη αξία;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η ερώτηση σας προϋποθέτει την τρέχουσα αντιδιαστολή ισχύος και δικαίου, αυτοσυντήρησης και Λόγου. Δεν μπορώ να αποδεχθώ την αντιδιαστολή αυτή. Είπα προηγουμένως (και έχω εξηγήσει πολλές φορές στα έργα μου) ότι ακόμα και η καθολική επίκληση του Λόγου και του δικαίου διόλου δεν επαρκεί καθ' εαυτήν για να φέρει την ομόνοια ανάμεσα στους ανθρώπους.
Τη σταθερή ομόνοια τη δημιουργεί πρώτα-πρώτα η κοινότητα των συμφερόντων, οπότε περιττεύουν οι πολλές αναφορές στον Λόγο και στο δίκαιο, Ώστε το μόνο ρεαλιστικό ερώτημα είναι το εξής: διαγράφεται σήμερα σε παγκόσμια κλίμακα μια τέτοια κοινότητα συμφερόντων, ώστε η ομόνοια μεταξύ των ανθρώπων να φαίνεται πιθανότερη απ' όσο στο παρελθόν; Αν πράγματι αυτό συμβαίνει, τότε δεν θα χρειάζονται τα μεγάλα —και τετριμμένα— λόγια περί Λόγου και ηθικής.
Εικάζω ωστόσο ότι θα εξακολουθήσουν να χρησιμοποιούνται και στο μέλλον, και ότι αυτή ακριβώς η χρήση τους θ' αποτελεί ένδειξη όξυνσης των διχογνωμιών γύρω από εμπράγματα ζητήματα και επίσης ένδειξη επίτασης των αγώνων κατανομής.
Στην εργασία μου για την πλανητική πολιτική μετά τον Ψυχρό Πόλεμο ανέλυσα τους λόγους για τους οποίους η διάδοση των οικουμενικών ανθρώπινων δικαιωμάτων και η συνεπής τους εφαρμογή, πέρα και πάνω από την κρατική κυριαρχία, θα οδηγήσει αναγκαστικά σε σημαντική αύξηση των διεθνών εντάσεων και θα ενισχύσει την παγκόσμια τάση προς την ανομία. Η μεγάλη πλειοψηφία —καθοδηγούμενη σήμερα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης όπως άλλοτε από τους ιεροκήρυκες στον άμβωνα— στοχάζεται βέβαια κατά τρόπο τόσο αυτονόητο με βάση τις νοητικές κατηγορίες των κυρίαρχων ιδεολογημάτων, ώστε δεν θέλει καθόλου ν' ακούει τέτοια επιχειρήματα και τέτοιες προγνώσεις.
Φυσικά, ο φλύαρος και δακρύβρεχτος ψευδοανθρωπισμός, ο οποίος .χαρακτηρίζει σήμερα τον δημόσιο λόγο στη Δύση, δεν σημαίνει και κάποια χειροπιαστή διάθεση δραστικής παγκόσμιας ανακατανομής της υλικής ευημερίας. Αλλά ας αφήσουμε στην άκρη το ζήτημα της υποκειμενικής εντιμότητας και της ηθικής συνέπειας.
Το άκρως επικίνδυνο παράδοξο της πλανητικής κατάστασης έγκειται ακριβώς στο ότι ακόμα και οι δίκαιες λύσεις, ακόμα και μια αυταπάρνηση δίχως ιστορικό προηγούμενο δεν θα πρόσφερε μακροπρόθεσμη διέξοδο. Αν ο πλούτος των 800 εκατομμυρίων μοιρασθεί σε 6 δισεκατομμύρια, απλώς θα γίνουν όλοι αδέρφια μέσα στη φτώχεια —και αντίστροφα: αν ο Κινέζος, ο Ινδός και ο Αφρικανός καταναλώσουν κατά κεφαλήν τόσες πρώτες ύλες και τόση ενέργεια όπως ο Βορειοαμερικανός, αυτό θα μπορούσε να συνεπιφέρει την οικολογική κατάρρευση.
Τι μπορεί λοιπόν να σημαίνει συγκεκριμένα και πρακτικά η δικαιοσύνη μέσα στις δεδομένες συνθήκες; Οι παγκόσμιες υλικές προσδοκίες προσανατολίζονται τώρα πια στο πρότυπο της δυτικής μαζικής δημοκρατίας, ενώ λείπουν οι υλικές προϋποθέσεις για την ικανοποίηση τους. Αυτά όλα συνιστούν μιαν εξαιρετικά ευαίσθητη εκρηκτική ύλη —και ακριβώς απ' αυτήν την ύλη πρέπει να πλασθεί η πλανητική πολιτική του μέλλοντος. Πώς μπορεί λοιπόν να ελπίζει κανείς ότι ακριβώς στην εποχή μας θα πραγματωθούν τα ιδεώδη εκείνα του Λόγου και της ηθικής, τα οποία σ' ολόκληρη την ιστορία ίσαμε σήμερα δεν ευοδώθηκαν; Αναμφισβήτητα, ο Λόγος, η ηθική και τα ανθρώπινα δικαιώματα δεσπόζουν στο συγκαιρινό μας λεξιλόγιο. Αλλά τούτο συμβαίνει μόνο και μόνο επειδή τα συνθήματα αυτά αποτελούν τους άξονες της δικής μας ιδεολογίας. Σε άλλες εποχές έπιανε κανείς στο στόμα του με ίση τουλάχιστον θέρμη τον Θεό και το θέλημα του. Αλλά άρκεσε αυτό για να γίνει η εντολή της αγάπης γνώμονας των ανθρώπινων πράξεων;
ΕΡΩΤΗΣΗ: Μου έκανε εντύπωση πόσο οι σκέψεις σας μοιάζουν σε ορισμένα σημεία με εκείνες του Spinoza, προ παντός στο τρίτο και τέταρτο βιβλίο της Ηθικής και στην Πολιτική Πραγματεία. Αλλά στις εργασίες σας δεν δηλώνεται ιδιαιτέρως κάποια συγγένεια με τον Spinoza. Ελάχιστα αναφέρεσθε σ' αυτόν. Μπορεί να υποθέσει κανείς γι' αυτόν τον λόγο ότι θα αποκρούατε το χαρακτηρισμό του «σπινοζιστή»; Πώς εξηγείτε το πράγμα;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Διάβασα για πρώτη φορά την Ηθική όταν ήμουν δεκατεσσάρων ετών, και έκτοτε δεν άλλαξε ούτε στο παραμικρό η πεποίθηση μου ότι ο Spinoza ανήκει στις ευγενέστερες και πιο αδέκαστες μορφές μέσα σ' ολόκληρη την ιστορία της φιλοσοφίας.
Αλλά στη δική μου αντίληψη για τον άνθρωπο και τον κόσμο κατέληξα περνώντας από άλλους ευθείς και πλάγιους δρόμους, οι οποίοι άλλωστε συχνά δεν είχαν σχέση με βιβλία και διαβάσματα. Τον Spinoza τον ξανασυνάντησα —με την ίδια παλιά χαρά— όταν η αντίληψη αυτή είχε ήδη διαμορφωθεί.
Ωστόσο η πνευματική συγγένεια ή εγγύτητα, την οποία υπαινίσσεσθε, δεν είναι τυχαία. Στα δύο μου κείμενα για τη σκέψη του Spinoza (εννοώ το κεφάλαιο στην Κριτική της Μεταφυσικής και το δοκίμιο «Οι φιλόσοφοι και η ισχύς») προσπάθησα να εξηγήσω ότι φέρνει με συνέπεια ως το τέρμα της την εσώτερη τάση του ορθολογισμού των Νέων Χρόνων, μολονότι χρησιμοποιεί μιαν απαρχαιωμένη οντολογική -εννοιολογία.
Η αυτοσυντήρηση και η ισχύς αναγκαστικά γίνονται έννοιες-κλειδιά για την ερμηνεία των ανθρωπίνων πραγμάτων αν κανείς παραμερίσει ριζικά όλες τις δυαρχίες και όλους τους πλατωνισμούς, όλες τις παραδοσιακές διακρίσεις μεταξύ Εκείθεν και Εντεύθεν, ιδεώδους και πραγματικότητας, νόησης και βούλησης.
Πέρα απ' αυτό, με τον Spinoza με συνδέει η αίσθηση ζωής που συμβαδίζει με μια τέτοια φιλοσοφική τοποθέτηση. Αν ξεπερασθούν οι χριστιανικές και ιδεαλιστικές δυαρχίες, τότε εξαφανίζονται και οι αντίστοιχες φοβίες και ελπίδες, βουβαίνονται οι θρήνοι και οι ύμνοι. Με αρχαία-στωική φαιδρότητα ψυχής μπορείς τώρα να θεάσαι το Είναι και το Γίγνεσθαι, να νιώθεις συμπόνια για τον αγώνα και τον πόνο κάθε παροδικής ύπαρξης και χαμογελώντας να κατανοείς με επιείκεια όλους, όσοι —επικαλούμενοι ή όχι τον Λόγο και την ηθική— επιδιώκουν την ισχύ: έτσι είναι, τα πλάσματα της Φύσης, και δεν μπορούν να κάμουν αλλιώς. πηγή -http://koutroulis-spyros.blogspot.gr/2011/08/marin-terpstra.html

22/12/12

Kaneis edw den tragouda - Nikos Papazoglou


20/12/12

Αντζελο Λάμπρου: Κέρδισε με τα νυφικά του την καρδιά της Νέας Υόρκης


http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=28055&subid=2&pubid=112962880

ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ - Η «γενιά του 1992» δημιουργεί, βραβεύεται και ...μεταναστεύει


http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26510&subid=2&pubid=112947060

ΕΡΓΟΝ -νεωτερική ελληνική προσέγγιση στα έλληνικής παραγωγής τρόφιμα.


http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26519&subid=2&pubid=112947148

Λ.Κούρτης: Ανακάλυψε το συνθετικό χόνδρο στη Silicon Valley


http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=28055&subid=2&pubid=112951385

Alpha Bank: ΑΑΑ η Ελλάδα έως το 2020!


http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26516&subid=2&pubid=112967364

KINERGY POWER - Η ελληνική τεχνολογία για τη χρήση ενέργειας από την κίνηση των αυτοκινήτων


http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=26519&subid=2&pubid=112953659
http://www.kinergypower.com/index.shtml

O ανατόμος της Ελλάδας- O βρετανός ιστορικός Mαρκ Mαζάουερ


http://www.tovima.gr/vimamen/guys/article/?aid=484290

Άλλαξε το κλίμα για την Ελλάδα η αναβάθμιση της S&P Πηγή:www.reporter.gr


http://www.reporter.gr/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82/%CE%9F%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1/item/214976-Allaxe-to-klima-gia-thn-Ellada-h-aprosmenh-anabathmish-ths-S-P

Στα Χανιά η πρώτη βάση της Ryanair Πηγή:www.capital.gr


http://www.capital.gr/Articles.asp?id=1693255

SZ: Το ΔΝΤ αρνείται να μπει σε πακέτο για την Κύπρο Πηγή:www.capital.gr


Το ΔΝΤ αρνείται να συμμετάσχει σε ένα πακέτο στήριξης για την Κύπρο υπό τη μορφή που συζητείται μέχρι σήμερα, αναφέρει σε δημοσίευμά της η Süddeutsche Zeitung επικαλούμενη κύκλους διαπραγματευτών.
Όπως μεταδίδει η Deutsche Welle, σύμφωνα με πηγή από τους διαπραγματευτικούς κύκλους τους οποίους επικαλείται το γερμανικό πρακτορείο, το ΔΝΤ ζητά κούρεμα τμήματος του χρέους της, ειδάλλως η χώρα δεν θα μπορέσει να αντέξει το βάρος των τόκων και μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος μεταρρυθμίσεων.
Τη θέση του ΔΝΤ φαίνεται ότι στηρίζουν κι άλλες χώρες του ευρώ. Αντίθετα, πολέμιοι θυμίζουν ότι στην περίπτωση της Ελλάδας η διαγραφή αξιώσεων ιδιωτών πιστωτών συνοδεύτηκε πάντα με την επεξήγηση ότι θα επρόκειτο για μοναδική περίπτωση. Εάν τώρα παραβιαστεί αυτή η υπόσχεση, υπάρχει περίπτωση να χάσει ολόκληρη η ευρωζώνη την αξιοπιστία της. «Η κατάσταση στην Κύπρο είναι χειρότερη από αυτήν την Ελλάδας» παρατηρεί στην εφημερίδα εκπρόσωπος της ΕΕ.
Λύση δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα κατά την ίδια εφημερίδα. Για χώρες όπως η Γερμανία και την Ολλανδία δεν τίθεται καν θέμα μη συμμετοχής του ΔΝΤ στη διάσωση της Κύπρου. Η καγκελάριος Μέρκελ θεωρεί -και το έχει τονίσει κατά κόρον στο παρελθόν- ότι τη συμμετοχή του ΔΝΤ στα πακέτα διάσωσης είναι ουσιαστικής σημασίας.
Μία εναλλακτική λύση κατά την εφημερίδα θα ήταν να μεταβιβάσει η Ρωσία στο ΔΝΤ το ποσό των 5 δισ. ευρώ και εκείνο με τη σειρά του να τα διαθέσει στη Λευκωσία. Έτσι ο διεθνής οργανισμός θα παρέμενε στο παιγνίδι, όχι όμως με δικά του χρήματα. Η διαγραφή χρέους ως λύση του προβλήματος παραμένει αμφισβητήσιμη όχι μόνο πολιτικά αλλά και οικονομικά. Πολέμιοι σημειώνουν ότι, σε αντίθεση με την Ελλάδα, τα κυπριακά ομόλογα κατέχουν κυπριακές τράπεζες. Σε περίπτωση κουρέματος η ευρωζώνη θα πρέπει να εξασφαλίσει ένα τεράστιο πόσο δανείου για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Και επειδή το δάνειο αυτό θα υπολογιζόταν στο κρατικό χρέος, το κέρδος θα ήταν μηδενικό.
Σύμφωνα πάντα με το γερμανικό πρακτορείο, για την ώρα λεφτά υπάρχουν μέχρι τον Φεβρουάριο χάρη στα συνταξιοδοτικά ταμεία, που έχουν διασώσει την Κύπρο από βέβαιη χρεοκοπία.
Στις 11 Ιανουαρίου η Μέρκελ θα συμμετάσχει σε ένα συνέδριο στη Λευκωσία και στο περιθώριο θα συναντηθεί με τον πρόεδρο Χριστόφια, καθώς και με εκπροσώπους της τρόικας. Στις 15 Ιανουαρίου θα δοθεί στη δημοσιότητα η έκθεση της τρόικας και μία εβδομάδα αργότερα θα συνέλθει το Eurogroup για να δώσει κατ΄αρχάς την έγκρισή του στο πακέτο διάσωσης της Κύπρου.
πηγή - http://www.capital.gr/NewsTheme.asp?id=1693280

Ο σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς παραλαμβάνει το Βραβείο Ζαχάρωφ εκ μέρους του Ιρανού σκηνοθέτη που βρίσκεται σε κατ' οίκον κράτηση, Jafar Panahi.


ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΤΟΥ REUTERS ΑΝΑΣΤΑΤΩΝΕΙ ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ ΜΜΕ-ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ. "ΤΟ ΤΡΙΓΩΝΟ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ"


http://filoftero.blogspot.gr/2012/12/reuters.html

«O Θουκυδίδης, η ισχύς και το δίκαιο»: Κ.Καστοριάδης, Κ.Παπαϊωάννου, Π.Κονδύλης


http://koutroulis-spyros.blogspot.gr/2012/12/o.html

Αλλάζει ο χάρτης των ελληνικών εξαγωγών Πηγή:www.capital.gr


http://www.capital.gr/News.asp?id=1692294

Eurobank: Βελτιωμένες οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας Πηγή:www.capital.gr


Οι πρόσφατες εξελίξεις δικαιολογούν τη θετική αναθεώρηση των προοπτικών της ελληνικής οικονομίας, εκτιμά στο εβδομαδιαίο της δελτίο η Eurobank Research, στο οποίο προειδοποιεί ωστόσο πως δεν πρέπει να παραβλέπονται οι σημαντικοί κίνδυνοι εφαρμογής του προγράμματος από εδώ και πέρα.
Ειδικότερα, οι οικονομικοί αναλυτές αναφέρουν πως η μεσοπρόθεσμη προοπτική της ελληνικής οικονομίας βελτιώνεται μετά από μια σειρά εξελίξεων τις τελευταίες εβδομάδες όπως οι αποφάσεις του Eurogroup στις 26 Νοεμβρίου 2012, η επιτυχημένη επαναγορά χρέους, η νομοθέτηση / εφαρμογή μιας σειράς προαπαιτούμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και η εκταμίευση του πρώτου μέρους (€34,3 δισ.) από τα συνολικά €49.1 δισ. του 2ου Προγράμματος Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας. Η χθεσινή αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας από τον οίκο πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard&Poor’s από την κατάσταση επιλεκτικής χρεοκοπίας (SD) σε Β_ με σταθερή προοπτική αντικατοπτρίζει τα παραπάνω αλλά και την δεδηλωμένη πρόθεση των ευρωπαίων εταίρων για την παραμονή της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ.
Δεν θα πρέπει ωστόσο -προειδοποιούν- να παραγνωρίσουμε και τους σοβαρούς κινδύνους εφαρμογής του ελληνικού προγράμματος σταθεροποίησης. Ήδη η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την 1η Αναθεώρηση του 2ου Προγράμματος Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας (Δεκέμβριος 2012) (Έκθεση της Επιτροπής στη συνέχεια) ενώ αναγνωρίζει τα σημαντικά βήματα που έχει κάνει η Ελλάδα στην εφαρμογή του προγράμματος την τελευταία περίοδο επισημαίνει τους σημαντικούς κινδύνους που ενέχουν.
Η Eurobank Research τονίζει πως η εύρυθμη καταβολή της δόσης των €49,1 δισ. απαιτεί επιπρόσθετη προσπάθεια από την κυβέρνηση για την προώθηση των προαπαιτούμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Από τους κινδύνους οι αναλυτές ξεχωρίζουν τη μείωση του ΑΕΠ κατά 6,9% το τρίτο τρίμηνο του 2012 που θέτει σε κίνδυνο την πρόβλεψη του Προϋπολογισμού του 2013 για ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ -6.5% το 2012 σε ετήσια βάση. Ταυτόχρονα όμως κάνουν λόγο για θετικές εξελίξεις στην εκτέλεση του Προϋπολογισμού Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου-Νοεμβρίου 2012, αναφερόμενοι στο έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού σε ταμειακή βάση που διαμορφώθηκε στα €12,9 δισ., μειωμένο κατά €8,6 δισ. ή -39,9% σε ετήσια βάση
. Πηγή:www.capital.gr

19/12/12

Ράλι στα ελληνικά ομόλογα, κάτω από τις 1.000 μ.β. το spread Πηγή:www.capital.gr


http://www.capital.gr/News.asp?id=1692460

Επιμένει η Deutsche Bank για τα αποθέματα φυσικού αερίου στην Ελλάδα


http://www.anixneuseis.gr/?p=54733

Σπρέι για βαριά εγκαύματα


http://www.dw.de/%CF%83%CF%80%CF%81%CE%AD%CE%B9-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%B2%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%AC-%CE%B5%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CF%8D%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1/a-16459893

επισκόπηση γερμανικού τύπου - Ρέκβιεμ για τη Θεσσαλονίκη


http://www.dw.de/%CF%81%CE%AD%CE%BA%CE%B2%CE%B9%CE%B5%CE%BC-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7-%CE%B8%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BA%CE%B7/a-16465243

Εκδήλωση με θέμα: “Γκαγκαούζοι, οι άγνωστοι Ρωμιοί”


Εκδήλωση με θέμα: “Γκαγκαούζοι, οι άγνωστοι Ρωμιοί”, πραγματοποιεί την Παρασκευή 21 Δεκεμβρίου στις 5.30 μμ στο Κέντρο Ιστορίας του Δήμου Θεσσαλονίκης (Μέγαρο Μπίλλη, Ιπποδρομίου), ο σύλλογος “Αέροπος”.
Ομιλητές θα είναι ο ερευνητής-συγγραφέας Χρήστος Κοζαρίδης, με θέμα”Εμείς οι Γκαγκαούζοι μέσα στο χρόνο”, η αναπληρώτρι καθηγήτρια στο τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Ιφιγένεια Βαμβακίδου με θέμα: “Ιστορικές πηγές και πολιτιστική ταυτότητα των Γκαγκαούζων”, ο Θεολόγος Αριστοτέλης Καραγκιόζογλου με θέμα: “η ορθόδοξη ιστορική παράδοση των Γκαγκαούζων”, ο γλωσσολόγος Σωκράτης Αγγελίδης με θέμα: “η διάλεκτος της Γκαγκαούζικης γλώσσας”, η φιλόλογος καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο του Κόμρατ, πρωτεύουσας της Γκαγκαουζίας, Νίκη Παπαδοπούλου με θέμα: ” η ελληνική γλώσσα στη σημερινή Γκαγκαουζία”, ο γενικός διευθυντής του ιδρύματος Strategy International υποναύαρχος ε.α. Δημήτριος Τσαϊλάς με θέμα: “ο πολιτισμός πολλαπλασιαστής γεωπολιτικής ισχύος”. Συντονιστής θα είναι ο πρόεδρος του “Αέροπου” Δρ. Σωτήρης Χρυσάφης.
Γκαγκαουζία. Ελληνικά λάθη και παραλείψεις
του Δρ. Σωτ. Χρυσάφης
Μία περιοχή που παρουσιάζει ιδιαίτερα μεγάλο ενδιαφέρον για την εκμάθηση της Ελληνικής γλώσσας είναι η Γκαγκαουζία, ένα από τα τρία τμήματα της Μολδαβίας.
Το ενδιαφέρον τους για την Ελληνική εξηγείτε απόλυτα αν αναφερθεί η καταγωγή τους.
Οι Γκαγκαούζοι είναι τουρκόφωνοι ορθόδοξοι χριστιανικοί πληθυσμοί με βαλκανικά πολιτισμικά και φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά. Αρχίζουν να εμφανίζονται ιστορικά μετά τα μέσα του 18ου αιώνα ,ζώντας μέσα στα όρια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
.Κατά την περίοδο των αρχών του 19ου αιώνα οι Γκαγκαούζοι μετανάστευσαν στην πλειοψηφία τους βορείως του Δέλτα του Δούναβη στο νότο της περιοχής της Βεσαραβίας, ,περιοχή η οποία αποτελεί σήμερα το κυρίως τμήμα της Δημοκρατίας της Μολδαβίας.
Ενώ η πορεία τους από τον 18ον αιώνα και ύστερα είναι γνωστή ,μένει αδιευκρίνιστη η προέλευσης τους ,η οποία θα δικαιολογούσε το ότι είναι ορθόδοξοι αλλά Τουρκόφωνοι.
Ένα τμήμα αυτών πιστεύει ότι οι πρόγονοι τους κατάγονται από Έλληνες της Καππαδοκίας οι οποίοι έγιναν τουρκόφωνοι τον 16 αιώνα όταν μεταφέρθηκαν ως υποτακτικοί του Πασά Γκαγκαούζ, στα Βαλκάνια , ενώ άλλο πιστεύουν ότι είναι Τούρκοι οι οποίοι κατά τη περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εκχριστιανίστηκαν .Για αυτούς τους λόγους σήμερα, εμείς,, αλλά κυρίως οι Τούρκοι δείχνουν ενδιαφέρον .μη σχολιάζοντας την διάφορά ως προς την μορφή που παίρνει η προσέγγισης αλλά και το μέγεθος της βοήθειας θα αναφερθούμε εμείς μόνο στο θέμα της εκμάθησης της Ελληνικής γλώσσας την οποία επιθυμεί μεγάλο τμήμα κυρίως των νέων γκαγκαούζων.
. Εντυπωσιακό και ιδιαίτερα αποκαλυπτικό της τάσεως αυτής , είναι το πλήθος των Ελληνικών εκπαιδευτηρίων που λειτουργούν σήμερα στην Μολδαβία.
1ον Κρατικό Πανεπιστήμιο του Κομρατ.Υπάρχει «Τμήμα Ειδικότητας Ελληνικής Φιλολογίας»για απόφοιτους ρωσόφωνων σχολείων ,με 15 πρωτοετείς 11δευτεροετεις και 11 τριτοετείς
2ον Στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Κομρατ. Διδάσκεται από το ακαδημαϊκό έτος 201-2002 προαιρετικά μαθήματα Ελληνικής γλώσσας και Πολιτισμού για κάθε ενδιαφερόμενο .Σήμερα τα μαθήματα παρακολουθούν γύρω στα 50 άτομα κυρίως φοιτητές., για 2-4 ώρες εβδομαδιαίως σε τρία επίπεδα.
3ον Στο Κρατικό Παιδαγωγικό Κολέγιο «Μιχαήλ Τσακίρ» του Κόμρατ διδάσκεται από το 2004 το Μάθημα της «Εισαγωγής στην Ελληνική γλώσσα και Πολιτισμό « για όλους τους σπουδαστές Σήμερα το μάθημα αυτό .το παρακολουθούν γύρω στους 60 πρωτοετείς 50 Δευτεροετείς και 40 τριτοετείς μαθητές για 1 ώρα την εβδομάδα.
4ον Από τον Σύλλογο «Αέροπο» στα Λύκεια του Κόμρατ, Κοπτσακ, ,Σαντικ , Κονκαζ και Κονκασίκ λειτουργούν κατά τις απογευματινές ώρες τμήματα Ελληνικής γλώσσας τα οποία παρακολουθούν γύρω στους 90 μαθητές. ηλικίας 8- 14 ετών.
5ον Στο Κρατικό Παιδαγωγικό Πανεπ. «Ιον Κρεάγκα »του Κινσινάου διδάσκεται από το 2001 το μάθημα της Ελληνικής γλώσσας και Πολιτισμού»ως επιλεγόμενο.
Σήμερα το παρακολουθούν περίπου 40 φοιτητές της Φιλοσοφικής και περίπου 70 φοιτητές άλλων Σχολών καθώς και νέοι επιστήμονες.
Τα τμήματα αυτά εκτός των 5 λυκείων τα οποία χρηματοδοτεί ο «Αέροπος» λειτουργούν με την οικονομική ενίσχυση από την ΜΚΟ « Οικουμενική». Στο πανεπιστήμιο του Κομρατ της (Γκαγκαουζίας) στην Μολδαβία υπάρχει τμήμα Ελληνικής γλώσσας με σημαντικό αριθμό φοιτητών. Επί σειρά ετών η διδασκαλία της Ελληνικής γλώσσας γίνονταν από Μολδαβούς Ελληνιστές.
Προ τριετίας ύστερα από ενέργειες των παραπάνω ελληνικών οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στον χώρο της Γκαγκαουζίας το Υπουργείο Παιδείας απέσπασε Ελληνίδα εκπαιδευτικό στην έδρα της Ελληνικής Φιλολογίας. Λόγο του μεγάλου ενδιαφέροντος από την πλευρά των νέων της Γκαγκαουζίας για την εκμάθηση της Ελληνικής τον Σεπτέμβριο του2008εστάλησαν από την Ελλάδα ακόμη δύο εκπαιδευτικοί.
Γι’ άγνωστους μέχρι στιγμής λόγους, από της αρχές Μαρτίου ε. ε. απαγορεύτηκε στους τρείς Εκπαιδευτικούς να διδάσκουν στο εκεί Πανεπιστήμιο, ,υποτίθεται για τυπικούς λόγους,
Δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν βρέθηκε καμιά λύση από την πλευρά του Ελληνικού κράτους και η λειτουργία του Φιλολογικού τμήματος διεκόπη στο μέσον της χρονιάς.
Η λύση για μία ακόμη φορά δόθηκε από σύλλογο , συγκεκριμένα ο «Αέροπος»ο οποίος διαδίδει την Ελληνική στα Βαλκάνια ανέλαβε ,με δικά του έξοδα να στείλει δύο Μολδαβές Ελληνίστριες στην έδρα της Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κόμρατ όπου και τελείωσε η χρονιά κανονικά,. Τα ερωτήματα που πλανώνται είναι αρκετά με κυρίαρχα, το γιατί απαγορεύτηκε στους ¨Έλληνες καθηγητές να διδάσκουν και γιατί μέχρι σήμερα τα αρμόδια Ελληνικά Υπουργεία δεν δώσανε λύση στο πρόβλημα.
Στη Γκαγκαουζία κυκλοφορεί η φήμη ότι ήταν παρασκηνιακή ενέργεια των Τούρκων πού δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους Γκαγκαούζους , , ,Οι τούρκοι που ασκούν ιδιαίτερα επιτυχημένη εξωτερική πολιτική, κατορθώνουν προγραμματίζοντας μακροχρόνια σχέδια ,και κρατώντας σταθερή γραμμή , να πετύχουν το επιθυμητό γ’ αυτούς αποτέλεσμα που στην προκειμένη περίπτωση αποβλέπουν στην οικειοποίηση των γκαγκαούζων
Επομένως οποιαδήποτε ενέργεια που δεν γίνετε υπό την αιγίδα τους, , δεν είναι επιθυμητή και φυσικά η διάδοση της Ελληνικής γλώσσας κάθε άλλο παρά αρεστή είναι στους Τούρκους., οι οποίοι δραστηριοποιούνται εντονότατα στην περιοχή αυτή.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των λανθασμένων ενεργειών από την Ελληνική πλευρά είναι το κτίσιμο και η δωρεάν παραχώρησης προς το Μολδαβικό Κράτος, τμήμα του οποίου είναι η Γκαγκαουζία ,ενός θαυμάσιου Σχολικού κτιρίου που το εγκαινίασε προ διετίας ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας .κ Παπούλιας.
Το Κτίριο αυτό δεν κτίστηκε κάπου στην Γκαγκαουζία, όπου υπάρχει αφ’ ενός μεγάλο ενδιαφέρον για την Ελληνική, και αφ’ ετέρου υπάρχει έντονη δραστηριότης των Τούρκων, αλλά κτίστηκε στην Βόρεια Μολδαβία ,αφήνοντας το Κόμρατ την Πρωτεύουσα της Γκαγκαουζίας στην επικυριαρχία των Τούρκων οι οποίοι έκτισαν και λειτουργούν εδώ πλήθος κτηρίων και ιδρυμάτων όπως π.χ. Λύκειο, Δημόσια Βιβλιοθήκη, παιδικούς σταθμούς και πολλά άλλα.
Δύο Κράτη δύο διαφορετικές αντιμετωπίσεις του ιδίου θέματος εκ μέρους των υπευθύνων. ,εναπόκειται σε εμάς να βγάλουμε τα συμπεράσματα μας
Η περίεργη αυτή τακτική εκ μέρους της Ελληνικής πλευράς μας φέρνει στις σκέψεις το θέμα των Πομάκων της Θράκης ,όπου με λανθασμένες κινήσεις από την πλευρά μας τους χαρίσαμε στους Τούρκους, μήπως για μια ακόμη φορά έχουμε επανάληψη των ιδίων λαθών.
πηγή - http://www.anixneuseis.gr/?p=54721

Η δοκιμασία την οποία υπέστη η ελληνική διπλωματία από τα Τίρανα και την Άγκυρα την περασμένη εβδομάδα


http://internationalaffairs1.wordpress.com/wp-admin/post.php?post=4897&action=edit&message=6&postpost=v2

ΕΚΤ: Αποδεκτά ως εγγύηση από 21/12 τα ελληνικά ομόλογα


Αποδεκτά θα γίνονται και πάλι τα ελληνικά ομόλογα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ως εγγύηση για τους σκοπούς των πιστοδοτικών πράξεων του Ευρωσυστήματος. Τα εμπορεύσιμα χρεόγραφα εκδόσεως ή πλήρους εγγυήσεως της Ελληνικής Δημοκρατίας τα οποία πληρούν όλα τα σχετικά κριτήρια καταλληλότητας θα αποτελούν και πάλι αποδεκτές εγγυήσεις (collateral) για τους σκοπούς των πιστοδοτικών πράξεων του Ευρωσυστήματος, ενώ θα υπόκεινται σε ειδικά haircuts, αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση η κεντρική τράπεζα. Αυτό είναι αποτέλεσμα των αποφάσεων του Δ.Σ. της ΕΚΤ να αναστείλει το ελάχιστο όριο πιστοληπτικής διαβάθμισης ως κριτηρίου καταλληλότητας για τους σκοπούς των πιστοδοτικών πράξεων στην περίπτωση των εμπορεύσιμων χρεογράφων της ελληνικής κυβέρνησης. Η αναστολή θα παραμείνει σε ισχύ μέχρι νεωτέρας, σημειώνει η ΕΚΤ. Για την απόφαση του το Δ.Σ. της ΕΚΤ έλαβε υπόψη τη θετική αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της ΕΚΤ και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την δέσμη μέτρων πολιτικής στο πλαίσιο του δεύτερου προγράμματος προσαρμογής αλλά και το ευρύ φάσμα μέτρων που έχει ήδη εφαρμόσει η ελληνική κυβέρνηση στις περιοχές της δημοσιονομικής προσαρμογής, των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, των ιδιωτικοποιήσεων και της σταθεροποίησης του χρηματοοικονομικού τομέα. Η αναστολή θα τεθεί σε ισχύ από τις 21 Δεκεμβρίου, ενώ το haircut που θα επιβάλλεται στους τίτλους θα καθοριστεί στη σχετική νομική πράξη, καταλήγει η ανακοίνωση. πηγή - www.capital.gr
Related Posts with Thumbnails