Αυτή η περιβόητη ανάπτυξη που έρχεται η που θα έρθει και θα λύσει όλα τα προβλήματα

Αν αφήσουμε γιά λίγο την Ελλάδα, και σκεφτούμε τις ανεπτυγμένες ευρωπαικές χώρες όπως την Γαλλία, την Ιταλία η την Ισπανία, ξέρουμε ότι τα τελευταία 30 χρόνια, οι κυβερνήσεις βασίζουν τις ελπίδες τους στην αναμενόμενη ανάπτυξη γιά να λύσουν το πρόβλημα της ανεργίας και γιά να ισορροπήσουν τους προυπολογισμούς τους που είναι κατά βάση σταθερά ελλειμματικοί.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα σήμερα είναι η Γαλλία με έλλειμμα 4% του ΑΕΠ της.Ο Πρόεδρος Ολάντ δηλώνει καθημερινά την ανάγκη ανάπτυξης τόσο γιά να κλείσει το έλλειμμα όσο και γιά να καταπολεμήσει την ανεργία.Ωραίο ακούγεται.Ομως το 4% του ΑΕΠ είναι ένα τεράστιο ποσό.Μιλάμε γιά 87 δις ευρώ!Για να το πούμε διαφορετικά, τα 87 δις ευρώ είναι ο προυπολογισμός του γαλλικού υπουργείου άμυνας και του γαλλικού υπουργείου παιδείας μαζί!Αν βάλουμε και 13 δις ευρώ γιά να καταπολεμήσει την ανεργία χώρις νέο έλλειμμα, τι ποσοστό ανάπτυξης ετησίως θα χρειαζόταν η Γαλλία γιά να το καταφέρει;Δεν έχω τα απαραίτητα στοιχεία γιά να το υπολογίσω, αλλά πάντως δεν θα έφτανε ένα ποσοστό 1 η 2% ετησίως.

Αν δούμε τώρα την εξέλιξη του μέσω ρυθμού ανάπτυξης των οικονομιών των 3 χωρών που προανέφερα τα τελευταία 60 χρόνια, θα διαπιστώσουμε ότι από ένα 5 με 6% ετησίως κατά μέσο όρο στην δεκαετία του 60, φθάσαμε σ΄ένα μηδενικό ρυθμό ανάπτυξης τα τελευταία χρόνια.Αυτό που είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον είναι ότι υπήρχε κάτι σαν μιά τάση σταθερής μέσης μείωσης κατά 1% κάθε δεκαετία, μέχρι να φθάσουμε στην σημερινή κατάσταση.Αυτό με κάνει να πιστεύω ότι ακόμα κι άν ο Ολάντ, μιά και τον προανέφερα, κατάφερνε μ΄ένα μαγικό τρόπο να επαναφέρει την γαλλική οικονομία σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης, ο ρυθμός ανάπτυξης δεν θα ξεπερνούσε το 1 με 1,5%.

Αυτό που έχει ενδιαφέρον, είναι να σκεφτούμε γιά ποιούς λόγους, ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας σ΄αυτές τις χώρες,αν και όποτε δημιουργηθούν οι προυποθέσεις, θα είναι τόσο χαμηλός, και άρα δεν θα βοηθήσει ούτε την συγκράτηση των ελλειμμάτων ούτε την καταπολέμηση της ανεργίας.Κατά την γνώμη μου, 3 είναι οι παράγοντες που εξηγούν τους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης στην Ευρώπη:

1/ ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού

Το 1970, ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού παγκοσμίως ήταν γύρω στο 2,1% ετησίως.Σήμερα είναι γύρω στο 1,2% ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο, και το ποσοσοστό αυτό αναμένεται να μηδενιστεί γύρω στο 2050.Δε χρειάζεται τώρα να δώσουμε ποσοστά γιά την γηρασμένη ήπειρο μας.Δεν υπάρχει πλέον αύξηση του πληθυσμού, και άρχισε η μείωση.Ο ρυθμός ανάπτυξης μιάς οικονομίας έχει άμεση σχέση με τον ρυθμό αύξησης του πληθυσμού της συγκεκριμμένης οικονομίας.

2/η συνεχής και κλιμακούμενη σπάνη των πρώτων υλών και αγροτικών προιόντων, και η κατακόρυφη αύξηση των τιμών, ωθεί τις χώρες που τα παράγουν να θέτουν συνεχείς φραγμούς στο διεθνές εμπόριο η να ωθούν τις επιχειρήσεις να παράγουν τα τελικά βιομηχανικά προιόντα στις χώρες που έχουν τις πρώτες ύλες.Αυτή η κατακόρυφη αύξηση των τιμών των πρώτων υλών και η μεταφορά μέσων παραγωγής εκτός ευρώπης, συρρικνώνει σταδιακά την κατανάλωση στην Ευρώπη και μειώνει την απασχόληση.

3/ η αύξηση της παραγωγικότητας

Σε περιόδους υψηλών ρυθμών ανάπτυξης της οικονομίας όπως στην Ελλάδα την δεκαετία του 60 η σήμερα στην Κίνα, η μετακίνηση εργατικού δυναμικού από τον πρωτογενή στον δευτερογενή τομέα η από τον δευτερογενή πρός τον τριτογενή τομέα της οικονομίας, δημιουργεί μιά απίστευτη αύξηση της παραγωγικότητας.Για παράδειγμα στην Γαλλία από το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου μέχρι το 1970, η αύξηση της παραγωγικότητας στον πρωτογενή τομέα εκτιμάται ότι ήταν της τάξης του 7% ετησίως!Οταν ολοκληρώνεται αυτή η μετακίνηση του εργατικού δυναμικού, η παραγωγικότητα μειώνεται σταδιακά και στο τέλος δεν αυξάνεται πλέον καθόλου.Η μή αύξηση της παραγωγικότητας δεν βοηθά τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας.

Αν οι ανωτέρω σκέψεις μου είναι ορθές, είναι προφανές ότι η περιβόητη ανάπτυξη σ΄αυτές τις χώρες, αν δεν αλλάξουν οι όροι που την καθιστούν ούτως η άλλως ιδιαίτερα χαμηλή σε ποσοστό, δεν πρόκειται να λύσει ούτε το πρόβλημα των ελλειμμάτων ούτε το πρόβλημα της ανεργίας.Το θέμα της ανάπτυξης απλά θα μείνει στο προσκήνιο γιά πολιτικάντικους λόγους, με την αριστερά να προβάλλει ότι χωρίς εισόδημα και ζήτηση δεν μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη, και την δεξιά να προβάλλει ότι χωρίς μεταρρυθμίσεις και απελευθέρωση επαγγελμάτων και κλάδων δεν θα υπάρξει ανάπτυξη.Δεν λέω οτι τόσο οι αριστεροί όσο και οι δεξιοί δεν έχουν δίκιο.Ομως ασχολούνται με δευτερεύουσας σημασίας θέματα, δηλαδή με ανάπτυξη της τάξης του 0,5 εως 1,5% ετησίως, ποσοστά που δεν μπορούν να λύσουν τα σημερινά προβλήματα.

Στο θέμα της ανάπτυξης στην Ελλάδα θα πρέπει αφιερώσω μιά ειδική ανάρτηση διότι είναι πολύ πιό σύνθετο, αν και θα ήταν όνειρο, μετά από 6 χρόνια ύφεσης να είχαμε και εμείς μιά ανάπτυξη της τάξης του 0,5% το 2014.