ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΟΝΔΥΛΗΣ (1943-1998) - ΠΕΡΙ ΕΘΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΛΑΝΗΤΙΚΗ ΕΠΟΧΗ

Πολλοί από εμάς που παρακολουθούμε καθημερινά την ειδησεογραφία, θα έχουμε διαβάσει τις τελευταίες ημέρες ότι για παράδειγμα

-η Τσεχία δέσμευσε στα τελωνεία της, μάσκες και λοιπό τελωνειακό εξοπλισμό που προερχόταν από την Κίνα και είχε προορισμό την Ιταλία

-η Ιταλία δέσμευσε μάσκες και λοιπό υγειονομικό εξοπλισμό που προοριζόταν γιά την Ελλάδα σε λιμάνι της.

-η Γερμανία δέσμευσε μάσκες και υγειονομικό εξοπλισμό που προερχόταν από την Κίνα και προοριζόταν στην Αυστρία και την Ιταλία σε αεροδρόμιο της

-κλπ...

Σε δύσκολες στιγμές, ανεξάρτητα των ιδεολογικών προσανατολισμών των κυβερνήσεων,προέχουν απ ότι φαίνεται οι εθνικές ανάγκες, κι' ας πεθαίνουν χιλιάδες άνθρωποι σε διπλανές χώρες.Και μιλάμε τώρα γιά την Ευρώπη!Ας μήν δώσουμε παραδείγματα μεταξύ χωρών που δεν έχουν τίποτα το κοινό μεταξύ τους.

Πώς μπορεί κανείς να εξηγήσει αυτές τις συμπεριφορές;

H πρώτη προσέγγιση θα μπορούσε να είναι η ηθικολογική:"είναι ανήθικο, είναι απαράδεκτο, κλπ..."

Μιά άλλη προσέγγιση θα μπορούσε να είναι αυτή της επιβίωσης:στα δύσκολα,και αν πρέπει να επιλέξω μεταξύ της επιβίωσης του δικού μου έθνους και άλλων εθνών,θα επιλέξω την επιβίωση του δικού μου έθνους.Ας δούμε παρακάτω, μέσω ενός αποσπάσματος από τα γραπτά του, πώς ο μεγαλύτερος έλληνας διανοούμενος των Νέων Χρόνων,ο Π.Κονδύλης εξηγούσε αυτή την αναπόφευκτη στο μέλλον(τα έγραφε στα μέσα της δεκαετίας του 90, προσπαθώντας να περιγράψει τι θα συμβεί τον εικοστό πρώτο αιώνα) συμπεριφορά (έστω κιάν μας φαίνεται ανήθικη).

"Μπροστά μας ανοίγεται μια εποχή πλανητικών και περιφερειακών συγκρούσεων, πού θα καταστήσουν πολύ δύσκολη, αν δεν ματαιώσουν, την παγίωση μιας διεθνούς τάξης, καθώς οι βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες πολιτικές, οικονομικές και γεωπολιτικές τους αιτίες θα συντήκονται όλο και περισσότερο με τις μακροπρόθεσμες οικολογικές και πληθυσμιακές πιέσεις, γεννώντας χρόνιες κρίσεις και ανεξέλεγκτους παροξυσμούς. Υπό τις συνθήκες αυτές, το τέλος των ιδεολογιών του 19ου αιώνα, οι οποίες κυριάρχησαν και στον 20ό, δεν θα συνεπιφέρει τον κατευνασμό των αντιθέσεων, παρά απλώς τη μετατόπισή τους σ’ ένα πεδίο στοιχειακό, υπαρξιακό και βιολογικό, στο επίκεντρο του οποίου θα βρίσκεται απροκάλυπτα το πρόβλημα της κατανομής των αγαθών σε παγκόσμια κλίμακα.

Ό, τι σήμερα προσφέρεται ως νέα πυξίδα προσανατολισμού της πολιτικής δράσης και ως πανάκεια — προ παντός ο οικουμενισμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων — κατά πάσα πιθανότητα θα μεταβληθεί σε ένα νέο πεδίο μάχης, όπου η πάλη των ερμηνειών θα συνδέεται με ακόμα πιο χειροπιαστές μορφές πάλης.

Στη διελκυστίνδα ανάμεσα σ’ έναν ανέφικτο οικουμενισμό και σε μια υπεράσπιση συλλογικών συμφερόντων αναπόδραστα οργανωμένη πάνω σε στενότερη τοπική και πληθυσμιακή βάση, το κρατικά οργανωμένο έθνος δεν διαλύεται, όπως περίμεναν πολλοί, μέσα σε υπερεθνικά μορφώματα, παρά αναλαμβάνει έναν νέο ιστορικό ρόλο, λίγο ή πολύ διαφορετικό από εκείνον πού έπαιξαν στο απώτερο παρελθόν το αστικό έθνος και στο πιο πρόσφατο οι αποκρυσταλλώσεις του κομμουνιστικού εθνικισμού.

Πρωταρχικό του μέλημα είναι η εξασφάλιση μιας θέσης μέσα σε μια πυκνή και έντονα ανταγωνιστική παγκόσμια κοινωνία — όμως το μέλημα αυτό θα συναιρείται όλο και περισσότερο σ’ ένα αίτημα στοιχειώδους επιβίωσης στον βαθμό πού θα στενεύουν τα περιθώρια κινήσεων μέσα στους κόλπους της παγκόσμιας κοινωνίας.

Η εξ αντικειμένου νέα αυτή λειτουργία του εθνικισμού παραμένει καθοριστική ανεξάρτητα από τις συνήθως αυτάρεσκες μυθολογίες μέσω των οποίων κατανοεί ο ίδιος τον εαυτό του, αντλώντας από το πραγματικό ή φανταστικό, κοντινό ή μακρινό παρελθόν.